در شرایطی که تحریم‌ها اقتصاد ایران را به زانو در آورده و سقوط آزاد ارزش ریال ادامه دارد، گزارش‌ها حاکی از رشد واردات غذای سگ و گربه به آن کشور است.
با وجود کاهش قدرت خرید مردم، به نظر می‌رسد تقاضا برای خریدن غذای سگ و گربه همچنان ادامه دارد.
براساس تازه‌ترین آمارهای رسمی، در فروردین ماه امسال، حجم واردات غذای سگ و گربه نسبت به زمان مشابه سال قبل، پنج برابر افزایش داشته است و با وجود تحریم‌های بانکی و محدودیت در تبادلات مالی و تجاری، طی یک ماه، بیش از یک میلیون دلار غذای سگ و گربه وارد ایران شده است. محصولات وارد شده عمدتا از سه کشور فرانسه، آلمان و هلند، و به صورت بسته‌بندی برای خرده‌فروشی وارد شده است. این در حالی‌ست که براساس آمار اداره گمرک ایران، میزان واردات غذای سگ و گربه در هشت ماهه اول سال گذشته، حدود سه میلیون و هشتصد هزار دلار و در مدت زمان مشابه سال ۱۳۹۶، حدود ۵ میلیون و نهصد هزار دلار بوده است.
این آمارها حکایت از بالا بودن تقاضا برای این فرآورده‌های غذایی در ایران، و تجارت پرسود این کالاها دارد.
اگرچه، به گمان شماری از منتقدان، یکی از دلایل رشد واردات غذای سگ و گربه، عدم ممنوعیت واردات این کالا از سوی دولت بوده است. در حالی که دولت تابستان در سال گذشته واردات حدود ۱۴۰۰ کالای لوکس را ممنوع کرد، ولی غذای سگ و گربه شامل آن ممنوعیت ها نبود. این موضوع، به گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال واردات غذای سگ با ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی هم دامن زده است.
روزنامه «آرمان تهران»، اخیرا در مقاله‌ای با اشاره به قرار گرفتن ایران در شرایط «جنگ اقتصادی» نوشته است:
«در حالی که انتظار می‌رود در شرایط تحریم و کمبود منابع ارزی، سرمایه کشور خرج ورود کالاهای ضروری شود، اما در این بین اقلامی لوکس و غیرضروری مانند آناناس، دانه کاکائو، غذای سگ و گربه و… همچنان جایگاه ویژه‌ای دارند و تعدادی از شرکت‌ها حتی برای واردات این محصولات مشمول دریافت ارز دولتی شده‌اند.»
بازار داغ فروشگاه های حیوانات خانگی:
در سال‌های اخیر، میل به نگهداری حیوانات خانگی در میان بخشی از جامعه ایران، به‌ویژه نسل جوان و طبقه متوسط و مرفه، روبه افزایش بوده است. این روزها به‌ویژه در تهران و بعضی شهرهای بزرگ مثل شیراز و أصفهان، شاهد رشد روزافزون فروشگاه‌های عرضه کنننده محصولات حیوانات خانگی از جمله سگ و گربه هستیم.
هم‌اکنون در خیابان‌ها، مراکز خرید و محله‌های تهران، فروشگاه‌هایی به چشم می‌خورند که عمدتا با تابلوی «پت شاپ» فعالیت می‌کنند؛ از جمله «پت شاپ چیکو»، «پت شاپ اندیشه»، «پت شاپ مارلیک»، و «پت شاپ هاف هافو». وارد این فروشگاه‌ها که می‌شوی، گویی اصلا در ایران نیستی. در قفسه‌های این فروشگاه‌ها همه چیز پیدا می‌شود. از غذا، اسباب بازی، لباس، قلاده و رختخواب سگ و گربه گرفته، تا محصولات بهداشتی و آموزشی.
این البته تمام ماجرا نیست. فروشگاه‌های اینترنتی را هم باید به فهرست عرضه کنندگان محصولات حیوانات خانگی افزود. برای آشناتر شدن با این أوضاع، کافی است سری به شبکه‌های اجتماعی بزنید. این روزها فروشگاه‌های اینترنتی با تنوع زیادی از کالاها و خدمات در ایران فعالند. هستند فروشگاه‌هایی که از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب تهران را تحت پوشش دارند و کالاها و محصولات خریداری شده را به رایگان برای مشتریان خود ارسال می کنند. نکته اینجاست که این فروشگاه‌ها گاه خدمات دامپزشکی، واکسیناسیون و خدمات تخصصی هم ارائه می‌دهند؛ بی آن که مجوزهای لازم را برای این کار داشته باشند. به نظر می‌رسد که خرید و فروش محصولات حیوانات خانگی در ایران، به تجارتی سودآور تبدیل شده و پای خیلی‌ها را به این عرصه کشانده است؛ بی آن که ساز و کارهای لازم برای نظارت بر آن طراحی شده باشد.
کسب و کارهای مربوط به سگ و گربه و سایر حیوانات خانگی به همینجا ختم نمی‌شود. تهران امروز صاحب یکی از مجلل‌ترین هتل‌های مخصوص سگ‌های خانگی است.
نمونه آن، «هتل حیوانات خانگی پارادایز»، اولین هتل سگ‌های خانگی ایران واقع در منطقه خوش آب و هوای لواسان، مجموعه‌ای با مساحت یک هزار متر مربع با فضای سبز است و به گفته مدیریت آن، منطبق با استانداردهای جهانی است، و آماده پذیرایی از سگ‌هایی که به هر علتی، چند روی از صاحبانشان دور می‌مانند. گفته می‌شود که این «هتل پنج ستاره» دارای اتاق‌های شیشه‌ای است و مجهز به انواع و اقسام امکانات تفریحی، آموزشی و بهداشتی، از جمله استخر برای سگ‌های خانگی است.
سونامی قیمت ها:
سونامی افزایش قیمت‌ها، به غذای سگ و گربه و سایر محصولات حیوانات خانگی هم رسیده است.
البته در فروشگاه‌های حیوانات خانگی و سایت‌های اینترنتی وفور نعمت است و انواع محصولات داخلی و خارجی موجود است، ولی به گفته صاحبان حیوانات خانگی، قیمت‌ها چند برابر شده است.
به‌عنوان مثال، «حامد» می گوید که همه چیز نسبت به شش ماه پیش گران‌تر شده و او مجبور است بخشی از غذای سگش را مثلا با پختن سنگدان و جگر مرغ تامین کند. او اضافه می‌کند:
«غذای خشک تولید داخل، مثلا برند «فیدار» که برند خوبیه، الان در بازار به کیلویی حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان رسیده. غذای خشک خارجی هم شده کیلویی ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان. البته هنوز کمبودی حس نمی‌شه. ولی مخارج نگهداری سگ سرسام‌آور شده و برای خود من ماهی نیم میلیون تومان آب می خوره.»
قیمت غذاهای کنسروی هم متفاوت است و از حدود ۱۰ تا ۵۰ هزار تومان برای هر قوطی، در بازار یافت می‌شود. انواع غذاهای سگ و گربه و سایر حیوانات خانگی در تهران گیر می‌آید. غذای خشک و تر با طعم‌های مختلف، از مرغ و گوشت و ماهی گرفته تا قرقاول و سیب زمینی، و با مارک‌های مختلف داخلی و خارجی.
سگ گردانی قدغن:
سال‌هاست که نگهداری از سگ‌های خانگی به عرصه‌ای تازه برای رویارویی بخشی از جامعه ایران با حکومت تبدیل شده است. فرهنگ نگهداری از سگ در ایران، به‌ویژه در بین نسل جوان، به‌تقریب در یک دهه گذشته قوت گرفته است و به همان نسبت، نگرانی و فشار حکومت بر صاحبان آنها هم بیشتر شده است.
حکومت ایران سگ را حیوانی «نجس» و نگهداری از آن را «نماد غرب‌زدگی» می‌داند و با وضع مقررات و محدودیت‌های دست و پا گیر، که هر روز عرصه را بر صاحبان سگ‌های خانگی تنگ‌تر می‌کند، سالها و بلکه دهه‌هاست که به مبارزه با آن ادامه می‌دهد. ممنوعیت سگ گردانی در مکان‌های عمومی، شاید آخرین حلقه از زنجیره فشار و سخت‌گیری بر دارندگان سگ‌های خانگی باشد. اگر صاحبان سگ‌های خانگی تا کنون مجاز به حمل سگ‌های خود در خودروهای شخصی‌شان نبودند، حالا برای پیاده‌روی سگ‌هاشان در معابر عمومی و پارک‌ها هم با مشکل جدی مواجهند.
حامد، از ساکنان شهر تهران، می‌گوید از وقتی که سگ گردانی قدغن شده، سگش را فقط شب‌ها بیرون می‌برد:
« من یک سگ «ژرمن شپرد» دارم و مجبورم یواشکی فقط در تاریکی شب، آن هم آخر وقت ببرمش بیرون. البته تا الان مشکلی پیش نیومده، ولی هر دفعه با کلی دلهره می‌برمش بیرون. انگار داریم یه جرمی مرتکب می‌شیم. البته فکر نمی‌کنم با سگ‌های کوچولو کاری داشته باشن. ولی ما که سگ بزرگ داریم، خب می‌ترسیم.»
با شروع فصل گرما و هم‌زمان با ماه رمضان در ایران، موج تازه‌ای از فشارها برای مقابله با سگ گردانی در معابر عمومی به راه افتاده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ممنوعیت سگ گردانی، از تهران به سایر شهرهای ایران نیز گسترش یافته است. در روزهای اخیر، نیروی انتظامی در شهرهای مختلف ایران از جمله زنجان، اصفهان، ایلام و بوشهر، اقدام به مقابله با سگ گردانی کرده است. سگ گردانی، در اواخر سال گذشته در تهران، جایی که فرهنگ نگهداری از سگ خانگی بیش از نقاط دیگر جا افتاده است، قدغن شد. در آخرین تحولات، فرمانده نیروی انتظامی زنجان سگ گردانی را «مغایر حقوق شهروندی » خوانده و گفته است که پلیس با آن برخورد قاطع می‌کند.
انتشار خبر ممنوعیت سگ گردانی از سوی فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ، با واکنش‌های زیادی در داخل و خارج کشور روه‌برو شد؛ به‌ویژه از سوی صاحبان سگ‌های خانگی و حامیان حقوق حیوانات که آن را نقض صریح حقوق سگ‌های خانگی دانستند.
اگرچه هنوز مجازات سگ گردانی از سوی نیروی انتظامی شهرهای مختلف دقیقا مشخص نشده است، ولی آن مقام نیروی انتظامی اظهار داشت: «ابتدا اقدام به تذکر می‌کنیم، سپس تعهد، و در نهایت فرد خاطی را به مراجع قضایی معرفی می کنیم.»
صاحبان سگ‌های خانگی حالا باید قاچاقی سگ‌هاشان را برای هواخوری و پیاده‌روی بیرون ببرند.
بعضی هم عطای بیرون بردن سگ را به لقایش بخشیده‌اند.
شادی، از ساکنان شهر تهران، که دو سال و نیم است سگ نگه می‌دارد، می‌گوید:
سگ مونس آدمه. اونم مراقبت و مخافظت می‌خواد. درست مثل یکی از اعضای خانواده آدم. متاسفانه با وجود مقرارت جدید و از وقتی سگ گردانی را ممنوع کردند، خود من دیگه از ترسم سگم رو بیرون نمی‌برم. در حالی که سگ نیاز به هوا خوری و پیاده‌روی و دویدن داره. من دیگه جرات نمی‌کنم. الان ماه‌هاست حتی سگم رو از خونه بیرون نبردم. این برای من یک دغدغه شده. به خاطر این که بهش تعرض نشه یا مبادا بگیرند ببرنش، نمی‌برمش بیرون. ترجیحا با ماشین هم جایی نمی‌برمش.»
با این حال، تنها مقرارات دست و پاگیر دولتی نیست که کم کم سگ‌های خانگی را خانه نشین می‌کند. بخش‌هایی از جامعه ایران هم با سگ میانه خوبی ندارند و با نگهداری آن در خانه سرسختانه مخالفند.
به گفته شادی، گاه حتی همسایه‌ها هم می‌توانند برای سگ‌های خانگی دردسر ساز شوند:
«چند وقت پیش تو محل خودمون داشتم سگمو برای هواخوری می بردم بیرون که یکی از همسایه‌ها ما رو دید و زنگ زد به پلیس. کار داشت به جاهای باریک می‌کشید. پلیس اومد و بعد از کلی حرف زدن و مشاجره بالاخره به‌خیر گذشت. موضوع اینه که وقتی قانونی وضع می‌شه، باید حقوق حیوان زبان‌بسته هم در نظر گرفته بشه. ما به قانون احترام می‌گذاریم، ولی فکر می‌کنم این قبیل تصمیم‌ها نیاز به کار و دقت داره. فکر می‌کنم این قانون ممنوعیت سگ گردانی باید پخته‌تر بشه.»
فعلا گوش کسی به این حرف ها بدهکار نیست.
با وجود فشارهای روز افزون، نگهداری از سگ‌های خانگی کم کم به کابوسی برای صاحبانشان تبدیل می شود. به گمان برخی از کارشناسان، اگر محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها برای صاحبان سگ‌های خانگی به همین منوال پیش رود، شاید ایران به‌زودی به «بزرگترین زندان سگ‌های خانگی» تبدیل شود.
