به نظر می‌رسد دنیا در مرز ایپدمی ‌ویروس کرونا (بیماری حاد ویروس کرونای ۲/سارس-سی او- ۲) قرار گرفته که کنترل کردن آن برای جهان بی‌نهایت دشوار است. 

در حالی که اپیدمی‌ «کووید ۱۹» (بیماری ناشی از ویروس کرونا) در چین همچنان گسترش می‌یابد، موارد جدیدی از این بیماری در شرق آسیا، خاور میانه و اروپا دیده می‌شود که اغلب ارتباط اندکی با مناطقی داشته که بیش از سایرین دچار این معضل بوده‌اند و به این نگرانی دامن می‌زند که گسترش این بیماری به گونه‌ای نامرئی و نامعلوم است. 

به‌رغم شدت اپیدمی، هنوز واکسن یا داروهای ضد ویروس کرونا که در پایان سال ۲۰۱۹ در شهر مرکزی ووهان از حیوان به انسان منتقل شد، کشف نشده است. از اوایل ماه دسامبر تا کنون، حدود ۸۰ هزار نفر در سراسر جهان (اکثرا در چین) به ویروس کرونا آلوده شده و حدود ۳۰۰۰ نفر بر اثر عوارض آن جان سپرده‌اند، و ویروس به حدود ۳۰ کشور جهان سرایت کرده است.

بریتانیا سطح هشدار کرونا را از «پایین» به «متوسط» ارتقا داده و تاکنون ۷ هزار نفر را تحت آزمایش بیماری قرار داده که از میان آن‌ها ۱۳ نفرشان به ویروس کرونا آلوده بوده‌اند، اما کرونا هنوز در این کشور تلفات نداده است.

اما آیا ویروس کرونا تبدیل به یک اپیدمی‌خواهد شد؟ و اگر بشود، پیامد آن در بریتانیا چه خواهد بود و چگونه می‌توان بیماری را تحت کنترل درآورد؟

ویروس کرونا در سه ماه گذشته به سرعت و به گونه‌ای گسترش یافته که نمی‌توانستیم پیش بینی کنیم. احتمال آن می‌رود که این روند غیرقابل پیش‌بینی در آینده نیز ادامه پیدا کند. در مرحله‌ای، اپیدمی ‌تنها یک ایالت چین را فراگرفته بود. اما اوضاع با شیوع آن به دیگر نقاط کشور و سپس همراه با مسافران به دیگر کشورهای جهان تغییر کرد. 

از این مبداء بود که سازمان بهداشت جهانی اعلام «وضعیت اضطراری بین‌المللی» کرد و آن را با اپیدمی‌هایی چون ایبولا، فلج و زیکا در یک رده گذاشت. در حالی که وضعیت اضطراری گسترش کرونا به ویژه در خارج از چین گسترش می‌یابد، بی تردید به صورت یک اپیدمی ‌درخواهد آمد و در مناطقی سربلند خواهد کرد که احتمالا هرگز با آن روبه‌رو نشده‌اند.

بی‌شک، کشورهای جهان ناگزیر خود را برای رویارویی با یک اپیدمی‌ آماده می‌کنند و تدابیری برای کاهش پیامد آن روی سلامت مردم و جامعه در نظر خواهند گرفت. این که آیا موارد غیرمترقبه یک بیماری به یک اپیدمی ‌تعبیر شود، بستگی به آن دارد که آیا شیوع بیماری در سطح جهانی در بیش از یک منطقه مثل شرق آسیا، اروپا و خاورمیانه اتفاق افتاده یا نه. با توجه به تجربیات پیشین در مورد اپیدمی ‌آنفلوانزا – که مطالعه آن می‌تواند در مورد کرونا نیز مفید باشد ـ عفونت‌هایی که از حیوان به انسان منتقل می‌شود دارای شش مرحله تحول هستند. از آنجایی که ویروس در خاورمیانه و ایتالیا شیوع پیدا کرده، می‌توان گفت اپیدمی‌ در حال حاضر در میان مراحل ۵ و ۶ است، هرچند کارکرد ویروس ‌آنفلوانزا می‌تواند با عملکرد کرونا فرق کند. اما باید به یاد داشت که در تاریخ معاصر، بشر با اپیدمی‌های بی‌شماری از جمله ایدز و ‌آنفلوانزاهای مختلف مثل ‌آنفلوانزای خوکی «اچ ۱ ان ۱» و هفت نوع وبا روبه‌رو شده و از همه آنها جان به سلامت برده است.

سئوال اینجاست که چگونه می‌توان سرعت گسترش کرونا را کند کرد؟

دولت‌های جهان اگر نه قرن‌ها، اما دهه‌ها مشغول آماده کردن خود برای مقابله با اپیدمی‌ امراض بوده و یاد گرفته‌اند چگونه به درستی با آن برخورد کنند. تا این لحظه، با توجه به تعداد موارد مظنون به کرونا، تشخیص مبتلایان و متوقف کردن سریع شیوع ویروس، به نظر می‌رسد بریتانیا عملکردی عالی در این مورد داشته است. ابزار واکنش به اپیدمی ‌از جمله ردیابی سریع، تماس گرفتن با اشخاص آلوده، درمان، قرنطینه یا جدا کردن و تدارک تجهیزات پزشکی و داروست. اما بی تردید تفاوت‌های چشمگیری میان توانایی‌های کشورهای مختلف وجود دارد که نمونه آن را در ایران و ایتالیا می‌بینیم که از ردیابی اولیه نفوذ ویروس از دیگر نقاط (از جمله اروپا و خاورمیانه برای مثال) به داخل مرزهایشان عاجز بوده و در نتیجه، کنترل بیماری را در سطح جهانی و حتی در بریتانیا با چالش‌های دشواری روبه‌رو کرده است. 

اگر وجود ویروس جدید کرونا در بریتانیا تثبیت شود، اقداماتی وجود دارد که هر فرد می‌تواند برای جلوگیری از گسترش بیماری و کاهش اختلال در جامعه انجام دهد. از آنجا که ویروس به آسانی از راه تنفس منتقل می‌شود، رعایت بهداشت از جمله پوشاندن دهان و بینی در حین سرفه و عطسه، دور انداختن فوری دستمال، شستن مرتب دست پیش از لمس صورت، حداقل تماس با دیگران در صورت احساس بیماری و عوارض شبیه به آنفلوانزا، بهترین اقدامات روزمره برای پیشگیری است. شاهد و مدرک چندانی وجود ندارد که پوشیدن ماسک صورت به جلوگیری از سرایت بیماری کمک می‌کند. کارفرمایان نیز باید خود را برای غیبت کارکنانشان به علت بیماری آماده کنند. 

در مجموع، با گذشت روزها و هفته‌ها، وضعیت ناشی از ویروس کرونا بهبود نمی‌یابد و این بیماری با مرور ایام سرسخت‌تر و جدی‌تر می‌شود. اما به‌رغم این، نباید وحشت کرد. پژوهش‌های علمی ‌میان دانشمندان به اشتراک گذاشته می‌شود و اقدامات کشورها برای کنترل بیماری در جریان است.

دولت‌های جهان برای تبدیل روند ویروس کرونا به یک اپیدمی‌ برنامه‌هایی ترتیب داده‌اند و هر یک از ما می‌تواند اقداماتی واقعی در راستای کُند کردن شیوع کرونا و کاهش پیامد آن بر جامعه انجام دهد. باید از هر فرصتی برای یادگیری هرچه بیشتر عملکرد کرونا استفاده کرده و نحوه حرکت آن را درک کنیم. ممکن است ماه‌ها طول بکشد که واکسن یا داروهای ضد کرونا به بازار بیاید، با این احتمال که ممکن است اصولا ویروس کرونا در جهان تثبیت شود.

کانر بردفورد، ویروس شناسی در انستیتوی «ولکام-وولفسون» برای درمان‌های تجربی وابسته به دانشگاه کوئینز بلفاست است.