عکس زنی با شکل و شمایل دوران قدیم ایران، در حساب کاربری اینستاگرام موزه "ویکتوریا و آلبرت" منتشر شد. تصویر زن جوان با ابروهای بهم پیوسته و لباس سنتی زمان قاجار که در وهله اول بیننده را به یاد عکس های قدیمی می اندازد. اما با کمی دقت قوطی نوشابه پپسی را میتوان در دست زن مشاهده کرد که نه تنها پیام از جدید بودن عکس دارد، بلکه حالا مفهوم بیشتری مانند تلفیق مدرنیته با سنت را به ذهن متبادر می کند. در توضیح عکس، نام شادی قدیریان به عنوان عکاس اثر به چشم می خورد که از سری عکس های او به نام "زنان قاجار" انتخاب شده است.
شادی قدیریان، عکاس حرفه ای معاصر است که آثارش در دسته بندی "هنرهای زیبا" شناخته می شود. در بیوگرافی او آمده که سال ۱۳۷۷ در رشته عکاسی از دانشگاه فارغ التحصیل شده و از شاگردان استاد بهمن جلالی عکاس سرشناس ایرانی به شمار می رود.
"زنان قاجار" که از زمان برگزاری نمایشگاه آن نزدیک به دو دهه می گذرد، از اولین مجموعه عکس های شادی قدیریان است که از همان زمان مورد توجه بسیاری قرار گرفت و به شهرت جهانی رسید. تا جایی که گفته می شود "اومبرتو اکو" نشانه شناس معروف ایتالیایی این مجموعه را ستودنی دانسته است.
برای دیدن آثار او به موزه ویکتوریا و آلبرت رفتم. به طبقه دوم، جایی که مخصوص نگهداری عکس های آرشیو موزه است، راهنمایی شدم و در حالی که هنوز شک داشتم چگونه در مورد آثار یک هنرمند ایرانی توضیح بیشتری بخواهم، با نشان دادن نام او به مسئول مربوطه، متوجه شدم که او بیش از تصور من برای اهالی عکس و عکاسی شناخته شده است. بلافاصله فرم مخصوص درخواست دیدن عکس ها از انبار آرشیو را پر کردم.
همچنان که برای به دست آوردن اطلاعات بیشتری از او در تلاش بودم، به خانم "مارتا ویس" یکی از مدیران ارشد بخش هنری موزه معرفی شدم. او شادی قدیریان و هنر عکاسی او را کاملا می شناخت. چند لحظه بعد کتاب عکسی را به من نشان داد به نام "نوری از خاورمیانه".
در ادامه توضیح داد که نمایشگاهی در سال ۲۰۱۲ در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن برپا شده بود که در همان زمان عکس های شادی قدیریان از مجموعه "زنان قاجار" و عکاسان دیگری از خاورمیانه در آن شرکت داشته اند.
او با نگاهی گرم و مهربان گفت که با مردم ایران و هنر عکاسی ایرانیان آشنایی دارد و اشاره کرد که در آن نمایشگاه، عکاسان دیگری از ایران نیز تصاویر خود را به نمایش گذاشته بودند.
حالا کتاب "نوری از خاورمیانه"، مجموعه عکس هایی از آن نمایشگاه است که به کوشش مارتا ویس منتشر شده است. در این کتاب علاوه بر مجموعه عکس های "زنان قاجار" اثر شادی قدیریان، آثار عکاسان ایرانی دیگری همچون عباس کوثری، مهرانه آتشی، بهمن جلالی، ترانه همامی و امیرعلی قاسمی نیز به چشم می خورد.
در این میان، جعبه بزرگی را از قسمت آرشیو بر روی میز وسط سالن مطالعه قرار دادند. وقتی در جعبه باز شد سری عکس های "زنان قاجار" بود که هر کدام جداگانه در قاب سفید مقوایی، هنر او را نمایان می کرد.
عکس ها را یکی یکی ورق زدم و به غیر از خانم مارتا حالا چند هنرمند و مسئول هنری آن بخش نیز گرد عکس ها حلقه زده بودند. آنها شروع به صحبت در مورد هنر عکاسی او کردند.
تلفیق تصویر سنتی زنان ایرانی با پیراهن و شلوار مدل قاجاری، یا چادر بلند مشکی با روبنده سفید و پس زمینه عکس، که تصاویری از فضای قدیم را ترسیم می کند. اما در تمام شش قطعه عکسی که در موزه بود، اشیائی مدرن بیننده را از حال و هوای گذشته به زمان حال می کشاند. در یکی از آن ها زنی با همان شکل و شمایل قاجاری، عینک آفتابی بر صورت دارد. در یکی دیگر تصویر دو زن با چادر مشکی و روبنده نشان داده شده است، که فقط یکی از آنها روبنده را بالا زده و هر دو در کنار دوچرخه ای ایستاده اند. در تصویری دیگر ضبط صوتی "دو کاسته" روی میز دیده می شود که خانمی با خال مشکی بزرگی کنار لب، با دامن و شلوار گشاد و روسری سفید، به دوربین نگاه می کند. در تمام این عکس ها که سیاه و سفید هم هستند نوعی چالش سنت های آمیخته با فرهنگ ایرانی دیده می شود که در عین حال گزاره های مدرن را هم با خود حمل می کنند.
برای ما مردم خاورمیانه، این نوع طرز تفکر بسیار آشناست. در بسیاری موارد، داشتن هر دوی این ویژگی ها در شخصیت یک زن از سوی جامعه ستوده می شود. زنی که از دل سنت ها بیرون آمده و به آن پای بند مانده، اما با مسایل روز دنیا هم آشنایی دارد. ورود به این دنیای مدرن موجب نشده تا او به گذشته و به طور مثال امور مذهبی اهمیت ندهد. در تمام این عکس ها زنان حجاب کامل دارند. همچنین آرایش صورت آن ها مورد پسند کامل دنیای قدیمی ایرانی است. ابروهای کمانی با خال های مشکی بزرگ و چشمانی که حاکی از شرم زن خاورمیانه ای است.
با گذشت دقایقی از نگریستن به این مجموعه، تحسین حاضران را می شنیدم که به زوایای دقیق کار شادی قدیریان و وسواس او در چیدمان دقیق اشیاء در عکس ها اشاره داشتند. نورپردازی و انتخاب مناسب پرده پشت سر و طراحی لباس زنان در این سری از مجموعه "زنان قاجار"، برای بیننده بسیار چشم نواز است. به همین دلیل هم عکس های این مجموعه برای هر دو قشر بیننده، غیر حرفه ای و متخصص، کار بی نظیری به شمار می رود.
شادی قدیریان در طول دو دهه گذشته بی شک یکی از موفق ترین زنان هنرمند ایرانی بوده که نمایشگاه های عکس او در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا، کانادا، مکزیک، روسیه و بسیاری از کشورهای آسیایی به نمایش در آمده است. از دیگر مجموعه کارهای او می توان به مجموعه های "هیچ، هیچ" و "مربع سفید" که دارای ۳۱ عکس رنگی با الهام از ترانه های جان لنون است و در گالری "راه ابریشم" به نمایش گذاشته شده اند، اشاره کرد.
شادی قدیریان، برای طرفداران هنر عکاسی در خارج از کشور اسمی شناخته شده است. مشاهده نام او در جایی مانند موزه معروف ویکتوریا و آلبرت در لندن به عنوان یک هنرمند سرشناس، نشان از تلاش های بسیار او، با وجود تمام محدودیت ها، دارد. او هنرمند متواضعی است که ترجیح داده نیرویش را تمام و کمال صرف خلق آثاری برجسته کند و با عکس هایش بیننده را با حرف دل بسیاری از مردم آن قسمت از کره زمین آشنا سازد؛ صدایی که از درون عکس ها به نرمی بر دل هر تماشاگری می نشیند، ذهن را درگیر خود می کند و تصاویری که در سکوت، هنر را فریاد می کنند.
