گزارش اندیشکده‌ای در استرالیا نشان می‌دهد ۸۳ شرکت تجاری جهانی که زنجیره تأمین کالاهای‌شان در چین واقع شده، مسلمانان اویغور را در شرایطی شبیه به کار اجباری استخدام می‌کنند.

بنا بر این گزارش مؤسسه سیاست‌های راهبردی استرالیا، ده‌ها هزار نفر از اقلیت مسلمان را به خارج از استان شینجیانگ در غرب چین منتقل کرده‌اند و طبق یک طرح دولتی از آنان به عنوان کارگر در کارخانه‌های بزرگ استفاده می‌کنند.

چین متهم به حبس بیش از یک میلیون اویغور در شینجیانگ است و می‌گوید این کار را به عنوان بخشی از کارزار مبارزه با افراطی‌گری اسلامی انجام می‌دهد. دولت این کشور ابتدا این کارش را انکار می‌کرد تا این که اخیراً اعلام کرد همه افرادی که در این «مراکز فنی و حرفه‌ای» بوده‌اند «فارغ‌التحصیل» و استخدام شده‌اند.

در گزارش این مؤسسه آمده بررسی اسناد دولتی و گزارش‌ رسانه‌های محلی نشان می‌دهد که شرایط زندگی اویغورها پس از پیوستن به نیروی کار در کارخانه‌های بزرگ هم‌چنان «سخت» است و از باقی هم‌وطنان‌شان «جدا افتاده‌اند.»

طبق این گزارش، بیش از ۸۰ هزار اویغور برای کار در دست کم ۲۷ کارخانه در ۹ استان چین، از خانه و کاشانه دور افتاده‌اند.

در این کارخانه‌ها کارگران هم‌چنان تحت نظارت‌اند و از انجام فرائض دینی منع شده‌اند. آنان مجبورند در دوره‌های آموزش زبان ماندارین شرکت کنند و در مسافرت به شینجیانگ با محدودیت‌هایی مواجه‌اند.

این اندیشکده در مقدمه گزارش‌ خود آورده است: «اویغورها، تحت شرایطی بسیار مشابه با کار اجباری، در کارخانجاتی کار می‌کنند که جزو زنجیره تأمین کالا برای دست کم ۸۳ نام تجاری جهانی در عرصه فناوری، پوشاک و خودروسازی هستند، شرکت‌هایی مانند اپل، بی‌ام‌و، گپ، هوآوِی، نایکی، سامسونگ، سونی و فولکس‌واگن.»

در معرفی مؤسسه سیاست‌های راهبردی استرالیا آمده این مؤسسه اندیشکده‌ای مستقل است با هدف کمک به دولت استرالیا در زمینه درک و شناخت مسائل دفاعی، امنیتی و سیاست‌های راهبردی.

در این گزارش آمده نام‌های تجاری معدودی از قبیل ابرکرومبی اند فیچ، به نام‌های تجاری توصیه کرده‌اند در سال ۲۰۲۰ با این شرکت‌ها قطع همکاری کنند. تعدادی از شرکت‌ها نیز اعلام کرده‌اند با هیچ‌یک از این تأمین‌کنندگان کالا قرارداد مستقیم کاری نبسته‌اند.

دولت چین نقض حقوق کارگران‌اش را انکار کرده و این گزارش را «دنبال‌کننده اهداف ضدچینی آمریکا» توصیف کرده و گفته تهیه‌کنندگان این گزارش «می‌کوشند تلاش‌های دولت چین را برای مبارزه با تروریسم در شینجیانگ ناچیز جلوه دهند.»

سخنگوی وزارت امور خارجه چین، ژائو لیجیان، روز دوشنبه در یک نشست عادی خبری تأکید کرد اویغورهایی که از امکانات دولتی در شین‌جیانگ بهره برده‌اند «حالا دیگر زندگی خوبی دارند.»

«شرکت او»-فیلم تکنولوژی (با مسؤولیت محدود)، جزو کارخانجاتی است که نامش در فهرست گزارش مؤسسه سیاست‌های راهبردی استرالیا آمده‌ است. این شرکت برای گوشی‌های آیفون دوربین تولید می‌کند. این گزارش با استناد به مقاله منتشرشده در یکی از رسانه‌های محلی ادعا می‌کند او-فیلم تکنولوژی در سال ۲۰۱۷ با استفاده از طرحی با حمایت دولت، ۷۰۰ کارگر اویغور را به کار گرفته است.

اپل در پاسخ به خبرگزاری رویترز به بیانیه‌ قبلی‌اش اشاره کرده است. در این بیانیه آمده که این شرکت «خود را متعهد می‌داند از حفظ آبرو و احترام لازم برای همه افرادی که در زنجیره تأمین کالاها فعالیت می‌کنند اطمینان حاصل کند.» اپل گفته است: «ما این گزارش را ندیده‌ایم ولی در ارتباط و همکاری نزدیک با تأمین‌کنندگان کالاهای‌مان هستیم تا از رعایت همه معیارهای سخت‌گیرانه‌مان مطمئن شویم.»

هوآوی، غول عرصه فن‌آوری چین، گفته گزارش را خوانده و موضوع در دست بررسی است. سخنگوی این شرکت گفته «شرط هوآوی برای همکاری با همه تأمین‌کنندگان کالاهایش این است که اصول جهانی کار و قانون‌های مربوطه را رعایت کنند.»

نام یکی از بزرگترین کارخانه‌های نایکی که ۳۰ سال است کالاهایش را تأمین می‌کند در فهرست این گزارش آمده است. نایکی به واشینگتن‌پست گفته «ما خود را ملزم به رعایت حقوق بشر به عنوان بخشی از زنجیره ارزش‌های‌مان می‌دانیم و همواره می‌کوشیم تجارت‌مان اخلاقی و مسئولانه باشد.»

سخنگوی نایکی ساندرا کَریون-جان گفت: «ما به رعایت معیارهای جهانی کار پای‌بندیم.» او افزود نایکی به تأمین‌کنندگان کالاهایش «شدیداً تأکید کرده که از هرگونه حبس و اعمال زور به کارگران و کار اجباری یا اجیر کردن نیروی کار خودداری کنند.»

شرکت فولکس‌واگن در بیانیه‌ای اعلام کرده هیچ‌کدام از شرکت‌های مذکور در این گزارش تأمین‌کننده مستقیم کالایش نیستند. این شرکت گفته «مسئولیت مستقیم» تمام بخش‌های کسب و کار خود را به عهده دارد و «به اقلیت‌ها و نمایندگان کارگران احترام می‌گذارد و معیارهای اجتماعی و کاری را رعایت می‌کند.»

سایر شرکت‌هایی که نامشان در مقدمه این گزارش آمده، یعنی بی‌ام‌و، گپ، سامسونگ و سونی، به درخواست روز دوشنبه رسانه‌ها برای اظهار نظر در این مورد پاسخی ندادند. شرکت او-فیلم نیز واکنشی نشان نداده است.