از وقتی که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که این کشور دروازه‌های مرزی خود را به روی پناهجویانی که می خواهند به یونان و اروپا بروند باز می‌کند، تصاویر هزاران انسان درمانده، از جمله خانواده‌هایی با کودکان کوچک، صفحه اصلی نشریات و اخبار تلویزیونی را به خود اختصاص داده است.

ترس از وقوع یک بحران دیگر پناهجویان، مانند بحران سال ۲۰۱۵، همواره از وقتی که اروپا و ترکیه قراردادی را برای نگه داشتن بیش از سه میلیون پناهجو در ترکیه و پیشگیری از ورود آنان به اروپا امضا کردند، احساس شده است. در بحران سال ۲۰۱۵ بیش از یک میلیون پناهجو با عبور از یونان وارد شمال اروپا شدند.

حال که آن توافق در عمل بی‌اثر و بی‌اعتبار شده، وضعیت در مرزهای یونان به حالت انفجاری درآمده و بدتر این است که به نظر می‌رسد دولت یونان کنترل وضعیت و عواقب مرگبار را از دست داده است.

10

گالری عکس- حرکت پناهجویان به سمت مرز ترکیه و یونان

گالری عکس- حرکت پناهجویان به سمت مرز ترکیه و یونان

• 1/10

  حرکت پناهجویان به سمت مرز میان پازارکوله در ترکیه و کاستانیس در یونان، ۲۸ فوریه- REUTERS/Huseyin Aldemir

• 2/10

  حرکت پناهجویان به سمت مرز میان پازارکوله در ترکیه و کاستانیس در یونان، ۲۸ فوریه- REUTERS/Huseyin Aldemir

• 3/10

  حرکت پناهجویان به سمت مرز میان پازارکوله در ترکیه و کاستانیس در یونان، ۲۸ فوریه- REUTERS/Huseyin Aldemir

• 4/10

  حرکت پناهجویان به سمت مرز میان پازارکوله در ترکیه و کاستانیس در یونان، ۲۸ فوریه- REUTERS/Huseyin Aldemir

• 5/10

  گروهی از پناهجویان در نزدیکی مرز ترکیه و یونان در پازارکوله، ۲۸ فوریه- REUTERS/Huseyin Aldemir

• 6/10

  پناهجویان در استانبول در انتظار اتوبوسی که آن‌ها را مرز ترکیه و یونان برساند، ۲۸ فوریه- REUTERS/Yagiz Karahan

• 7/10

  پناهجویان در استانبول در حال سوار شدن به اتوبوسی که آن‌ها را مرز ترکیه و یونان برساند، ۲۸ فوریه- REUTERS/Yagiz Karahan

• 8/10

  پناهجویان در استانبول در حال سوار شدن به اتوبوسی که آن‌ها را مرز ترکیه و یونان برساند، ۲۸ فوریه- REUTERS/Yagiz Karahan

• 9/10

  پناهجویان در استانبول در حال سوار شدن به اتوبوسی که آن‌ها را مرز ترکیه و یونان برساند، ۲۸ فوریه- REUTERS/Yagiz Karahan

• 10/10

  پناهجویان در استانبول در حال سوار شدن به اتوبوسی که آن‌ها را مرز ترکیه و یونان برساند، ۲۸ فوریه- REUTERS/Yagiz Karahan

دولت راست میانه دموکراسی نو و رهبرش کیریاکس میتسوتاکیس، با وعده راه‌حل‌هایی در انتخابات ژوئیه ۲۰۱۹ پیروز شد، در حالی که همزمان دولت سابق از حزب سیریزا را به آسان‌گیری بیش از حد در مورد «مهاجران غیرقانونی» متهم می‌کرد.

بخشی از تقصیر بر گردن سیریزا است:‌ آنان با توافق ۲۰۱۶ میان ترکیه و اتحادیه اروپا موافقت کردند و دولتی بودند که اردوگاه‌هایی را در جزایر یونان برپا ساختند، از جمله اردوگاه موریا در لسبوس که این روزها در صدر اخبار است.

اما حال و هوایی که دولت جدید ایجاد کرده، نوع جدید و خطرناکی از سیاست ارتجاعی را خلق کرده است. وعده آنان به «بستن بازداشتگاه‌ها‌» راه‌حلی غیرممکن بود که وضعیت فعلی در جزایر را به وضعیت حاکم تبدیل کرد. مقاومت مردم قابل فهم بود، اما این احساسات حالا در آستانه تبدیل شدن به یک ویران‌شهر است.

با هجوم پناهجویان به مرزها، ارتش و پلیس ضدشورش برای توقف آنان وارد عمل شدند. یونان اعلام کرد که برای یک ماه هیچ گونه تقاضای پناهندگی را نمی‌پذیرد و هر کسی که از مرز عبور کند، فورا به ترکیه بازگردانده خواهد شد.

دست‌کم یک نفر در جریان درگیری میان نیروهای مرزی و پناهجویان جان باخته است و دو گروه‌ تحقیقاتی مستقل «فورنسیک آرکیتکچر»‌ و «بلینگ‌کت» گفته‌اند که گلوله‌ای که او را کشت از سوی یونان شلیک شده است. همزمان، یک کودک خردسال تنها به فاصله چند متر از ساحل لسبوس و هنگام نزدیک شدن قایق پناهجویان به جزیره، در آب غرق شد. ترکیه و یونان هر دو، طرف مقابل را مسئول خشونت‌ها می‌داند.

گروه‌های فیسبوکی در حال سازماندهی «احزاب شکاری» برای گشت‌زنی در مرزها تشکیل شده‌اند. با آن که شخص سازماندهنده این گروه ها بازداشت شده، اما قبل از آن که بسته شود، صدها نفر عضو آن شدند. این گروه‌های مخالف امدادرسانی به پناهجویان در جزایر لسبوس و چیوس، به روزنامه نگاران، پزشکان، و اعضای گروه‌های غیردولتی حمله کرده‌اند. گروه‌های راست‌گرای افراطی از کشورهای آلمان و فرانسه نیز از اعضایشان خواسته‌اند تا برای شرکت در این عملیات «شکار» به یونان بروند. گفته می‌شود شماری از این افراد وارد یونان شده‌اند.

این گروه‌ها به کسی پاسخگو نیستند و از سوی فعالان راست افراطی در نقاط خاصی سازماندهی و اداره می‌شوند و همزمان دستور قضایی در موردشان صادر شده است.

اتحادیه اروپا که در نهایت تنها سازمان ارائه‌دهنده راه حل است، تاکنون هیچ راهی را پیشنهاد نکرده که وضعیت را تغییر دهد و به جای یافتن راه حل، ترجیح داده که پول خرج آن کند. به این ترتیب، اتحادیه اروپا اذعان می‌کند که با تبدیل شدن بخش‌هایی از یونان (و ایتالیا) به زندان‌های دائمی کسانی که میخواهند وارد «قلب» اروپا شوند، مشکلی ندارد؛ و دولت یونان با وضعیتی مواجه است که به نظر می‌رسد اختیاری بر آن ندارد. ظهور گروه‌های راست افراطی به آسانی شروع فصلی تاریک‌تر در بحران پناهجویان را ثابت می‌کند.

اردوغان قرار است امروز با شماری از مسئولان اتحادیه اروپا از جمله «چارلز میشل»، رئیس شورای رهبران اتحادیه اروپا، «اورسولا ون‌در‌لین»، رئیس بازوی اجرایی این اتحادیه و «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو ملاقات کند.

بارها و بارها گفته شده که این مسئله عمده نمی‌تواند با مسابقه ترکیه و یونان بر سر این که چه کسی دیرتر به داد پناهجویان برسد، قابل حل باشد. در عین حال، این دقیقا همان چیزی است که اتحادیه اروپا انتخاب کرده است.