آمریکا حدود ۲۰ پایگاه نظامی در فیلیپین دارد. این سرزمین یکی از متحدان درازمدت آمریکا در آسیا محسوب می‌شود. رودریگو دوترته، رئیس جمهوری فیلیپین، در فوریه امسال اعلام کرد که می‌خواهد به معاهده امنیتی بین وانیل و واشنگتن خاتمه دهد. این پیمان به سربازان آمریکایی اجازه می‌دهد که در پایگاه‌هایی در خاک فیلیپین آموزش ببینند. هرچند ترامپ، رئيس جمهوری آمریکا، معتقد است که خاتمه دادن به آن پایگاه‌های نظامی از نظر مالی به نفع آمریکاست و میلیون‌ها دلار صرفه‌جویی خواهد کرد، ولی مقامات نظامی این کشور از این وضعیت ناخشنودند و معتقدند که خروج از آن پیمان، پایه‌های قدرت آمریکا را در اقیانوس آرام و آسیا سست خواهد کرد.
توافق نظامی بین آمریکا و فیلیپین چیست؟
این توافق نظامی که VFA) Visiting Forces Agreement) یا «موافقت‌نامه نیروهای مهمان» نام دارد، به آمریکا اجازه می‌دهد تا آزادانه و بدون ویزا در پایگاه‌های آموزشی و نظامی فیلیپین تردد کنند. در سال ۱۹۹۸، دو کشور پیمانی نظامی را امضا کردند که طی آن، نظامیان امریکایی مشمول قوانین جزایی آمریکا می‌شوند نه قوانین جزایی فیلیپین، و محدودیت روادید برای نظامیان آمریکایی مستقر در فیلپین لغو شد. هم‌اکنون در پایگاه‌های نظامی فیلیپین ۲۵ هزار نیروی نظامی آمریکایی و خانواده‌های آنان حضور دارند و طی سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷، مانورهایی نظامی در این منطقه انجام شد.
پیشینه تاریخی
در سال ۱۸۹۸ در پایان جنگ اسپانیا و آمریکا، اسپانیا اداره و کنترل جزایر مستعمره خود را به آمریکا واگذار کرد. این اشغال، به جنگی مرگبار تبدیل شد که در آن تا ۱۹۰۲، بین ۲۰۰ هزار تا یک میلیون نفر فیلیپینی کشته شدند. در سال ۱۹۳۵، این کشور از سوی آمریکا به عنوان منطقه مشترک‌المنافع خودمختار شناخته شد و بالاخره در سال ۱۹۴۶ به استقلال کاملا دست یافت. از آن پس، جزایر فیلیپین نقش کلیدی در زمینه نفوذ آمریکا در آسیا و اقیانوس آرام بازی کرده است. از آن زمان، مانیل، پایتخت این کشور، موقعیت استرایژیکی ممتازی یافت: محل تنها دفتر برون‌مرزی کهنه‌سربازان آمریکایی شد و بیش از شش هزار سربازی را که در جنگ فیلیپین خدمت می‌کردند، تحت پوشش خود قرار داد. افزون بر آن، بزرگترین گورستان سربازان آمریکایی شد. در فیلیپین بیش از ۱۷ هزار آمریکایی به خاک سپرده شده‌اند. پس از امضای پیمان نظامی در پایان دهه ۹۰، امریکا یکی از متحدان فیلیپین در جنگ با اسلام‌گرایان جنوب این کشور محسوب می‌شود. در سال ۲۰۱۷، آمریکا برای عقب راندن تروریست‌ها در آن کشور، به فیلپین کمک کرد.
ضربه به موقعیت آمریکا در آسیا
فیلیپین که از متحدان درازمدت آمریکا بوده است، در نظر دارد به توافق طولانی‌مدت نظامی خود با آمریکا خاتمه دهد. در فوریه امسال، رئیس جمهوری فیلیپین، رودریگو دوترته، پس از امتناع آمریکا از صدور ویزا برای رئیس پلیس آن کشور، اعلام کرد که مایل است ظرف ۱۸۰ روز به طولانی‌ترین قرارداد نظامی آمریکا در آسیا پایان دهد. رئیس پلیس فیلیپین، فرمانده پروژه مبارزه با مواد مخدر بود که طی آن هزاران شهروند فیلیپینی کشته شدند. رودریگو دوترته گفت:«آمریکایی‌ها خیلی گستاخ هستند.» ترامپ موافق لغو این قرارداد است و لغو آن را صرفه‌جویی مالیات‌دهندگان آمریکایی می‌نامند، اما وزیر دفاع آمریکا دل خوشی از لغو آن ندارد. در فیلپین نیز با آن که رئیس جمهوری با لغو آن پیمان موافق است، ولی ارتش آن کشورموافق لغو پیمان نیست. در آمریکا نیز تحلیل‌گران معتقدند که لغو آن قرارداد نظامی، توسعه‌طلبی‌های چین را در آسیا و دریای جنوبی چین افزایش می‌دهد.
استحکام موقعیت چین در جنوب آسیا
بر کسی پوشیده نیست که رئیس جمهوری فیلیپین، رودریگو دوترته، از همان ۲۰۱۶ که به قدرت رسید، خواهان دوری از آمریکا و نزدیکی به چین بوده است. گرگوری پولینگ، از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، می‌گوید:«رودریگو دوترته از آمریکایی‌ها متنفر است و خواهان ائتلاف با چین است واعلام کرده است که پیمان نظامی باید لغو شود. ترامپ نیز در مجموع متحدان خارجی (آمریکا) را تحقیر می‌کند و معقتد است که این کار پول به هدر دادن است.» فیلیپین از قدیمی‌ترین متحدان آمریکا در اقیانوس آرام است و حتی از هم‌پیمانانی مثل ژاپن و کره جنوبی هم قدیمی‌تر است. اگر فیلیپین به این اعتماد به نفس دست یابد که آن پیمان را لغو کند، باعث تزلزل موقعیت آمریکا در منطقه آسیا می‌شود. افزون بر آن، چین را در موضع برتری قرار می‌دهد که دردریای جنوبی چین یکه‌تازی کند، چون بدون پایگاه‌های نظامی فیلیپین، آکیاوی ژاپن با فاصله ۱۳۰۰ مایل دریایی، نزدیک‌ترین پایگاه آمریکا درمنطقه خواهد بود.
بازی باخت باخت
برخی تحلیل‌گران معتقدند که از بین رفتن آن پیمان، کار گردآوری اطلاعات را کندتر می‌کند و می‌تواند کمک‌رسانی به مردم این مناطق در جریان حوادث طبیعی را نیز دشوار کند. برخی ازناظران، خاتمه دادن به آن پیمان را وضعیت «باخت باخت» برای آمریکا، فیلیپین و منطقه ارزیابی می‌کنند؛ زیرا هم برعملیات بازدارنده علیه چین اثرگذار خواهد بود و هم بر کشورهایی مانند اندونزی، مالزی و ویتنام تاثیر می‌گذارد. افزون بر آن، این کشورها باید بار سنگین گروه‌های تروریستی مانند ابوسیاف و جماعت الاسلامی در فیلیپین را بیشتر تحمل کنند. جماعت الاسلامی از گروه‌های افراطی اسلامی و وابسته به القاعده در فیلیپین است. ابوسیاف نیز از گروه‌های شبه‌نظامی فعال در آن کشور است که مسئولیت بمب‌گذاری ۲۰۰۴ را که طی آن ۱۱۶ نفرکشته شدند، بر عهده گرفته است. با آن که آمریکا در این منطقه متحدان دیگری مانند ژاپن و کره جنوبی دارد، اما فیلیپین از این زاویه که در دریای جنوب چین قرار دارد، از موقعیت استراتژیک ممتازی برخوردار است. حال باید دید آیا پس از ۶ ماه فیلیپین از این پیمان نظامی بیرون خواهد آمد، یا پیمان جدید دیگری جایگزین آن خواهد شد.
© The Independent
