دو ماه و نیم پس از تایید نخستین مورد ابتلا به کووید-۱۹ (کروناویروس) در شهر ملبورن استرالیا، اولین نشانه‌های امیدوار کننده در کنترل این بیماری همه‌گیر در کشور ظاهر شده و از سرعت رشد نرخ مبتلایان کاسته شده است. آن هم در کشوری که به تازگی دوره‌ای طولانی از آتش‌سوزی‌های فاجعه‌بار با خسارت‌های بسیار سنگین در سراسر کشور و تحلیل رفتن نیروی امدادی و سیستم درمانی را پشت سر گذاشته بود.

دولت اسکات موریسون در یک ماه گذشته به طور گام به گام مجموعه قوانین محدودیت تردد و قرنطینه را به موازات ارایه بسته‌های حمایت اقتصادی ۳۲۰ میلیارد دلاری (۱۶.۴ درصد تولید ناخالص داخلی) و حمایت‌های بهداشتی-درمانی برای شهروندان به اجرا در‌آورد.

در نتیجه این تدابیر که تعطیلی همه فعالیت‌های غیرضروری، ممنوعیت تجمع بیش از دو نفر و تردد غیر اضطراری شامل تردد بین ایالتی، ممنوعیت ورود اتباع خارجی و حتی بسته شدن سواحل معروف استرالیا و اعمال جریمه‌های سنگین برای افراد متخلف را به دنبال داشت، در ۴۸ ساعت گذشته نرخ افزایش شمار مبتلایان در استرالیا حدود ۳ درصد بوده که نقش موثری در خطی کردن منحنی شیوع بیماری ایفا می‌کند.

هرچند گروهی از منتقدان دولت موریسون معتقدند او در اجرای محدودیت‌ها از جمله بستن مرزها تاخیر داشته، همچنان استرالیا با ۵ هزار و ۷۸۷ مورد ابتلا و ۳۹ مرگ در هفتادویکمین روز شیوع بیماری، یکی از بهترین عملکرد‌ها در مهار این بیماری در جمع کشورهای توسعه یافته را داشته است. در استرالیا متوسط نرخ مرگ در اثر ابتلا به کووید-۱۹ به ازای هر یک میلیون نفر کمتر از یک نفر است. این رقم در ایالات‌متحده ۲۹ نفر، در آلمان ۱۹ و بریتانیا ۷۳ نفر است.

تعداد مبتلایان در کره جنوبی که یکی دیگر از نمونه‌های موفق در کنترل کووید-۱۹ به‌شمار می‌رود، ۱۰ هزار و ۲۳۷ نفر و تعداد جان باختگان ۱۸۳ نفر است. البته جمعیت این کشور نیز دو برابر جمعیت ۲۵ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری استرالیا است. اما متوسط نرخ مرگ به ازای هر یک میلیون نفر حدود ۴ نفر گزارش شده است.

البته در کشورهایی مانند ژاپن، تایوان یا سنگاپور تعداد مبتلایان در مقایسه با استرالیا بسیار کمتر است. از سوی دیگر استرالیا نیز مانند بسیاری دیگر از کشورهای جهان با کمبود تجهیزات حفاظتی برای پرسنل درمانی و نگرانی از کافی نبودن امکانات بیمارستانی مواجه است. اما این کمبودها در مقایسه با دیگر اقتصادهای بزرگ جهان در اروپا یا ایالات‌متحده بسیار کمتر است. ممنوعیت صادرات اقلام پزشکی و تجهیزات محافظتی مورد نیاز در استرالیا از جمله گزینه‌هایی است که برای جبران کمبودها اجرا می‌شود. همچنین برخی تصمیم‌گیری‌ها مانند پذیرش مسافران و خدمه کشتی‌های تفریحی لنگر انداخته در بنادر استرالیا باوجود اطلاع از ابتلای شماری از آنها به کووید-۱۹ یا توصیه موریسون به گردشگران و دانشجویان خارجی برای ترک استرالیا (درصورتی که توان تامین هزینه‌ها را ندارند) از سوی برخی گروه‌ها مورد انتقاد قرار دارد.

مردم و سلامت‌ آنها بر همه‌ چیز مقدم است

نخست‌وزیر استرالیا در زمره نخستین مقامات جهان قرار داشت که پس از اعلام همه‌گیری کووید-۱۹ و صعودی شدن نمودار رشد بیماری در کشور به طور شفاف و صریح چشم‌انداز شش ماهه مهار بیماری را پیش روی مردم قرار داد.

موریسون بر خلاف رئیس‌جمهور ایران که بر «عادی شدن همه روال‌ها و از سرگیری هرچه سریعتر فعالیت‌های اقتصادی» تاکید دارد، به روشنی خطاب به مردم گفت، کنترل کرونا راه‌حل فوری ندارد و مردم باید دست‌کم برای شش ماه آینده خود را با قوانین جدید حاکم بر زندگی، از جمله قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی تطبیق دهند. قوانینی که هرچند در گام نخست برای استرالیایی‌های‌ علاقمند به تفریح و سرگرمی خارج از خانه خوشایند نبود، با نظارت نیروهای پلیس و همراهی مردم اکنون به طور گسترده و کارآمد اجرا می‌شود.

دولت تاکید دارد، سلامت مردم بر هر چیز دیگر مقدم است و نگرانی‌های مالی شهروندان را با بسته‌های اقتصادی سخاوتمندانه جبران می‌کند، تا بهانه‌ای برای حضور در اجتماع و به تاخیر انداختن قطع زنجیره انتقال ویروس وجود نداشته باشد. برای مثال علاوه بر بسته‌های حمایتی که برای کسب و کارها و گردش پول در جامعه ارایه شده، افرادی که در نتیجه شیوع کووید-۱۹ شغل خود را از دست داده یا آسیب دیده‌اند، ۳ هزار دلار در ماه به عنوان کمک هزینه دریافت می‌کنند.

همچنین خطوط تلفن ۲۴ ساعته برای پاسخگویی به پرسش‌های شهروندان، کمک به تامین نیازهای آنها و همچنین خدمات روان‌‌درمانی ایجاد شده است. برخی موسسه‌های آموزشی معتبر دوره‌های آموزشی آنلاین و رایگان برگزار می‌کنند و نگهداری فرزندان پرسنل درمانی در مهدکودک‌ها نیز رایگان است. فروشگاه‌های مواد غذایی، ساعاتی را ویژه خرید سالمندان تعیین کرده‌اند و با بسته‌های غذایی ارزان‌قیمت‌تر به قشر ضعیف جامعه کمک می‌کنند. همزمان محققان و دانشگاه‌های استرالیا برای کشف درمان موثر کووید-۱۹ تلاش می‌کنند.

اسکات موریسون هر روز صبح زود با وزرا و دیگر مقامات مرکز کنترل بحران جلسه دارد و پس از این نشست، همراه با مقامات عالی‌رتبه در برابر خبرنگاران قرار می‌گیرد تا ضمن ارایه گزارشی از روند پیشرفت امور، به پرسش‌ها پاسخ دهند. در هر ایالت نیز فرمانداران و دیگر مقامات مرکز مقابله با بحران پس از جلسه‌هایی که صبح خیلی زود برگزار می‌شود، به طور زنده مردم را در جریان نتیجه نشست‌ها و تصمیم‌گیری‌های جدید قرار می‌دهند.

در استرالیا همه نهادها و سازمان‌ها در هماهنگی با یکدیگر به سوی تحقق هدف مشترک تامین سلامت مردم گام بر می‌دارند.

در نتیجه شفافیت و تلاش آشکار دولت برای حفظ سلامت مردم، یک نظرسنجی که به تازگی در سیدنی مورنینگ هرالد به چاپ رسیده، نشان می‌دهد که استرالیایی‌ها به نحوه مواجهه با کووید-۱۹ اطمینان دارند. به گزارش این روزنامه استرالیایی، شهروندان اعتماد فزاینده‌ای به رهبران کشور و سیستم درمانی دارند و به عملکرد آنها برای کنترل بیماری اعتماد دارند.

البته باوجود برخی امیدواری ها در یک هفته گذشته، همچنان ۷۴ درصد شهروندان به شدت در مورد همه‌گیری کرونا نگران هستند.

نظرسنجی انجام شده در موسسه «نیوگیت» حاکی از آن است که سه‌چهارم استرالیایی‌ها باور دارند که دولت در مقابله به کرونا عملکرد عادلانه و شفافی داشته و اقدامات مناسبی برای حمایت از کسب و کارها و سلامت مردم و همچنین پشتیبانی مالی از شهروندان انجام داده است. این نظرسنجی نشان می‌دهد که حتی منتقدان سرسخت دولت اسکات موریسون که تا چندی پیش به تندی از او انتقاد می‌کردند نیز از اقدامات دولت در زمینه کنترل کووید-۱۹ راضی هستند.

همچنین اغلب شرکت‌کنندگان در نظرسنجی اعلام کرده‌اند که از اقدامات دولت برای قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی و محدودیت‌های تردد حمایت می‌کنند و آن را در کنترل بیماری موثر می‌دانند. همچنین ۹۰ درصد شرکت‌کنندگان تایید کردند که قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی مانند پرهیز از دست دادن،‌ خانه‌نشینی، پرهیز از حضور در مهمانی یا گردهمایی‌های عمومی و خودداری از ملاقات با سالمندان را رعایت می‌کنند.

اختلافات حزبی؛ شاید زمانی دیگر

شیوع کووید-۱۹ در ایران از همان روزهای نخست به یک مساله سیاسی-امنیتی تبدیل شد و تا امروز دنبال کردن این رویکرد مانع از مقابله موثر با بحران شده است. اما در استرالیا شرایط متفاوت است.

بر خلاف دیگر موضوعات جاری در جامعه که همواره به موضوعی برای درگیری احزاب سیاسی و جنگ قدرت تبدیل می‌‌شود، گروه‌های سیاسی رقابت و امتیاز‌گیری را به زمانی پس از فروکش کردن بحران کرونا در استرالیا موکول کرده‌اند.

حزب کارگر که مهمترین حزب مخالف حزب حاکم (لیبرال) است، می‌گوید در این دوره بحرانی به جای درگیری، به دنبال راه‌حل است. راه حلی بر مبنای منافع ملی، نه دسته‌بندی‌های سیاسی. آنتونی آلبانیز، رهبر حزب کارگر در روزنامه «استرالین» می‌نویسد: «در شرایط کنونی تنها چیزی که در اولویت قرار دارد،‌ «مردم»، «سلامت آنها» و «استانداردهای زندگی‌شان» است. به همین منظور حزب کارگر از تصمیم‌های صحیح دولت حمایت می‌کند،‌ چرا که اکنون زمان «سیاست‌ورزی» نیست.»

حزب کارگر در حالی هدف خود را کمک به دولت برای حمایت از شهروندان اعلام کرده که لیبرال‌ها نیز همه گروه‌ها را به همراهی و کمک فراخوانده‌اند.

هرچند شیب نمودار ابتلا به کووید-۱۹ در استرالیا ملایم‌تر شده، دولت همچنان تاکید دارد، تا کنترل کامل بیماری راهی طولانی پیش رو است و در صورت لزوم اقدامات سخت‌گیرانه‌تری را به اجرا درمی‌آورد.

همه‌گیری کرونا برای اقتصاد و سیستم درمانی استرالیا که به تازگی میلیاردها دلار از آتش‌سوزی‌های گسترده آسیب دیده بود، پیامدهای مضاعفی به همراه دارد که جبران آن سال‌ها به طول می‌انجامد. اما از دید مقامات استرالیا، این بحران نه «توطئه دشمن» است و نه «حمله بیولوژیک»،‌ بلکه بحرانی است «واقعی» که برای به حداقل رساندن پیامدهای انسانی و اقتصادی آن باید نگاهی «واقع‌بینانه» داشت.