اظهارات حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، در خصوص شروع فعالیت‌های اقتصادی، از ۲۳ فروردین در حالی که مقام‌های بهداشتی از بروز موج دوم کرونا در هفته‌های آینده خبر داده‌اند، به این نگرانی دامن زده است که ترجیح دادن اقتصاد بر سلامت مردم، می‌تواند صدمات جبران ناپذیری را به جامعه ایرانی تحمیل کند.

دکتر آرش علایی، مدیر انستیتو جهانی آموزش و سلامتی  در نیویورک آمریکا در خصوص این اظهار حسن روحانی به ایندیپندنت فارسی گفت: «اگر بخواهیم از سخنان روحانی، نقد منصفانه‌ای داشته باشیم، می‌توانیم بگویم صحبت او هم درست است و هم اشتباه. اگر از دید همه‌گیری و سلامتی نگاه کنیم، صحبت‌های وی نادرست است.»

IMG_20200209_185519_095.JPEG

آرش علایی، مدیر انستیتو جهانی آموزش و سلامتی در نیویورک آمریکا- Photo by JD Urban

دکتر علایی که پیش از این مدیریت اموربین‌المللی آموزش و پژوهش در مرکز ملی‌ آموزشی پژوهشی و درمانی سل و بیماریهایی ریوی را در کارنامه خود دارد، با طرح این موضوع که باید تمام افراد کلیدی و تصمیم گیرنده در کشور با هم یکپارچه شوند و به این فکر کنند که از چه منابعی می‌شود به این افراد کمک کرد، گفت:‌ «متاسفانه بیماری کووید-۱۹ کشنده و گسترش آن بسیار شدید است. ولی خوشبختانه با رعایت اصول بهداشتی، در یک دوره چند هفته‌ای می‌توان از این موضوع گذر کرد.»

جان و سلامت مردم از نظرات سیاسی مهم‌تر است

دکتر آرش علایی ادامه داد:‌ «اگر تصمیم گیرندگان کلیدی بتوانند با هم کنار بیایند و جان و سلامت مردم را مهم‌تر از دیدگاه‌ها و نظرات سیاسی خود بدانند، می‌توانند منابع خود را روی هم بریزند و فقط دو ماه به افرادی که نیازمند معاش روزانه خود هستند، کمک کنند. به این ترتیب نهایتا ظرف دو ماه قادر خواهیم بود که از این بحران گذر کنیم. نمونه آن کره جنوبی و چین است.»

اما خانه ماندن مردم هم با چالش‌هایی مواجه است. آقای علایی درباره رابطه بین خانه‌ماندن و معاش گفت:‌ «به مردم می‌گوییم در خانه بمانند و بیرون نروند. چون از لحاظ علمی ثابت شده که اگر در خانه بمانند و تردد خود را به خارج از منزل کم کنند، می‌توانند جلوی گسترش بیماری را بگیرند. پس از جهت سلامتی بهتر است که در خانه بمانند. اما از طرفی افرادی که تلاش می‌کنند، قوت روزانه خود را به دست آورند، اگر کار نکنند و بیرون نروند از گرسنگی می‌میرند. پس این دو به هم وابسته هستند.»

با وجود آنکه آمارهای دقیقی در خصوص صدمات ناشی از خانه‌ماندن مردم و نیز سیاست‌های فاصله‌گیری اجتماعی و تعطیلی مراکز کسب‌وکار در ایران بر اشتغال وجود ندارد، اما روز جمعه ۱۵ فروردین سرپرست جمعیت هلال احمر گفت که این سازمان قصد دارد به «دومیلیون نفر بیکار شده» کمک کند. سخنگوی دولت، علی ربیعی نیز پیش از این گفته بود که حسن روحانی نگران است که اقتصاد ایران «به زمین بنشیند و رکود دراز مدت متحمل شود.»

دکتر علایی در خصوص اینکه چگونه اجماع جهانی می‌تواند به مقابله موثر با این ویروس بیانجامد، با نقد عملکرد مسئولین و همچنین سهل‌انگاری مردم در خصوص رفت‌وآمد وسفر در شهرهای مختلف در اثنای تعطیلات نوروزی گفت: «هم دولتها و هم مردم باید در این زمینه مسئولیت‌پذیر باشند. تمام مسئولیت را نمی‌توان بر عهده دولت‌ها گذاشت. مثلا در کشور عزیزمان ایران، فارق از نقدهای سیاسی، وقتی مشخص است این بیماری به دلیل تمرکز مردم در یک‌جا سرایت پیدا می‌کند و تمام رسانه‌ها این مساله را گوشزد می‌کنند، چرا باید در تعطیلات نوروز شاهد سفر هشت میلیون نفر به شمال و شهرهای گردشگری باشیم؟ نمی‌توانیم بگوییم این افراد آگاه نبودند بلکه رفتار آنها آگاهانه نبوده است. این هشت میلیون برای امرار معاش به سفر نرفتند. این مشخص است که برخی از دولتها مانند ایران، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی باید سنجیده‌تر و زودتر اقدامات موثری انجام می‌دادند، اما مردم هم باید هوشیار باشند.»

12

گالری عکس ـ جهان در نبرد با کرونا

گالری عکس ـ جهان در نبرد با کرونا

• 1/12

  ایالت نیویورک کانون اصلی شیوع ویروس کرونا در آمریکا است - ANGELA WEISS / AFP

• 2/12

  قرنطینه شهر رم، ایتالیا - Tiziana FABI / AFP

• 3/12

  مردم در حال خرید از سوپر مارکتی در شهر لندن، بریتانیا - JUSTIN TALLIS / AFP

• 4/12

  یکی از شهروندان هندوراس برای محافظت خود از ویروس کرونا از ماسک صورت استفاده کرده است - ORLANDO SIERRA / AFP

• 5/12

  ساحلی در لبنان - MAHMOUD ZAYYAT / AFP

• 6/12

  ODD ANDERSEN / AFP

• 7/12

  شهر پکن، چین -NICOLAS ASFOURI / AFP

• 8/12

  عوارض بیماری کووید-۱۹ در کودکان خفیف‌تر است- INA FASSBENDER/ AFP

• 9/12

  افسر جمهوری چک در مرز آلمان با چک - CHRISTOF STACHE / AFP

• 10/12

  هشدار به مردم برای محافظت خود از ویروس کرونا در هند - Arun SANKAR / AFP

• 11/12

  تصویر یک پرستار با ماسک، آلمان- Ina FASSBENDER / AFP

• 12/12

  پوشش محافظ یک نوزاد در تایلند برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا- Lillian SUWANRUMPHA / AFP

امیدواری برای درمان جلوتر از واکسن

آرش علایی با ذکر اینکه تحقیقاتی که در مورد کشف واکسن صورت گرفته، امیدوار کننده است، اما ازکشف واکسن تا تولید انبوه آن و در دسترس قرار دادن هفت میلیارد انسان، مساله دیگری است، گفت: «خوشبختانه راه‌های انتقال بیماری کاملا شناخته شده است و با سه راهکار می‌توان به این بحران غلبه کرد. راه اول پیشگیری است که نیاز به آموزش همگانی، رعایت مقررات و توزیع وسایل بهداشتی و پیشگیرانه دارد، راه دوم ایزوله کردن افراد مبتلا و راه سوم قرنطینه کردن افرادی که با آنها تماس داشته‌اند، که این راهها نیاز به انجام تست‌های تشخیصی و مراقبت‌های پیشرفته پزشکی، درمانی دارد. برای عملی شدن این راه‌ها هم نیاز به یک سری حمایت‌های بهداشتی، درمانی، مالی و اجتماعی است.»

او افزود: «در کشورهای مختلف نشان داده شده که دو ماهه می‌توان جلوی شیوع این بیماری را گرفت. اما اگر کار را نیمه‌کاره رها کنیم و یکی به نعل بزنیم و یکی به میخ، بیماری گسترده‌تر شده و تعداد زیادی، جان خود را از دست می‌دهند.»

مدیر انستیتو جهانی آموزش و سلامتی  در نیویورک آمریکا به ایندیپندنت فارسی گفت که هنوز درمان قطعی که قابل قبول مجامع علمی باشد، برای این بیماری نداریم:‌ «ولی این ویروس از سال ۱۹۸۰ شناخته شده است. یعنی حدود چهل سال است که جامعه علمی ماهیت این ویروس را می‌شناسد. سال ۲۰۰۲ اولین نمود آن از حیوان به انسان با بیماری سارس شناخته شد و بعد بیماری مرس و این سومین نمود این بیماری است. دانشمندان داروهایی که کشف شده و در ویروس‌های مشابه این بیماری عمل کرده را در معرض امتحان قرار می‌دهند. این داروها با درجات مختلف مثمرثمر بوده است. مثلا داروی ضد ایبولا اثربخشی بیشتری از داروی ضد مالاریا داشته است. در کل امیدواری جامعه علمی به پیدا کردن دارو نزدیکتر است تا واکسن.»

آرش علایی در پاسخ به این پرسش که غیر از قدرت ماندگاری و مقاومت این ویروس، چه عوامل دیگری باعث سرعت بالای انتقال این ویروس می‌شود گفت: «این ماهیت ویروس است. هر میکروارگانیسم تهاجمی ماهیت مختلفی دارد. اما سه موضوع حائز اهمیت است. اول، منبع بیماری، دوم، محیط و سوم، هدفی که آن منبع بیماری مورد تهاجم قرار می‌دهد. ماهیت این ویروس، نسبت به ویروس‌های مشابه، بسیار تهاجمی‌تر است. محیط هم تاثیر می‌گذارد. خیلی از دانشمندان امیدوار هستند که با گرم شدن هوا این شدت انتقال کمتر شود، اما چون این بیماری، نوپدید است، تجربه تابستان را نداریم و باید دید در عمل چه می‌شود. سوم وابسته به انسانی است که مورد هدف این بیماری قرار گرفته است. این ثابت شده که تاثیر این بیماری روی افراد سالخورده و کسانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند، شدیدتر و میزان فوت در این افراد بیشتر است.»

احتمالات مختلف درباره مصونیت از کرونا

دکتر علایی در خصوص اینکه آیا بیماری کرونا مصونیت بعد از ابتلا ایجاد می‌کند و افرادی که یک‌بار به این بیماری مبتلا شوند، ایمن می‌شوند نیز گفت:‌ «دیدگاه‌ها کمی متفاوت است. دیده شده در برخی از افراد که از نظر بالینی بهبود یافته‌اند و تعداد ویروس در بدن آنها کم شده، دوباره بیماری بروز کرده است. سوال این است که آیا این افراد کاملا خوب شده‌اند و سپس از یک منبع دیگر، دوباره این بیماری به آنها سرایت کرده، یا این بیماری از نظر علائم و تعداد ویروس کم شده، اما بیماری برطرف نشده و ویروس دوباره تکثیر پیدا کرده است.»

او با طرح دو دیدگاه در این زمینه ادامه داد:‌ «یک دیدگاه در موسسه ملی سلامتی آمریکا مطرح است، که وقتی سیستم ایمنی بیمار، ویروس را نابود کرد، بیماری دیگر بروز نمی‌کند، اما دیدگاه دیگری این را به چالش کشید. هنوز قطعی مشخص نیست. اما به نظر می‌رسد دیدگاه موسسه ملی بهداشت و سلامتی آمریکا قابل قبول‌تر است. یعنی وقتی ویروس از بین می‎رود برای فرد مصونیت ایجاد می‌شود. اما باید زمان زیادی صبر کنیم، تا پاسخ قطعی داشته باشم.»

دکتر علایی همچنین در خصوص آسیب‌های بلندمدت ابتلا به ویروس کرونا در اعضا بدن مانند ریه‌‌های بیمار، گفت: «این بستگی به شدت بیماری دارد. در کسانی که شدت بیماری و تهاجم به ریه‌ها زیاد بوده، قطعا بعد از بهبودی هم آسیب‌پذیری ریه‌ها باقی مانده است. حال این که چقدر در بدن فرد می‌ماند نیاز به یک تا دو سال زمان است. اما فردی که فیبروز ریوی داده به این سادگی از بین نخواهد رفت.»

وی همچنین در خصوص منشا این بیماری افزود: «ویروس کرونا یک ویروس حیوانی است که از حیوان به انسان انتقال پیدا کرده و تولید بیماری می کند. یعنی ویروس میزبان اولیه اش انسان نیست. کرونا ویروس‏ها، ویروس‌های پستانداران و پرندگان بودند که سال ۱۹۸۰ شناخته شدند. این ویروسی است که در بدن پستانداران و پرندگان وجود دارد و جهش پیدا کرده و در بدن انسان تولید بیماری می‌کند. [به علاوه] گزارش متقن علمی در زمینه اینکه آیا حیوانات خانگی می‌توانند ناقل این بیماری به انسان باشند، وجود ندارد .اما اینکه منبع اصلی این ویروس حیوانات بوده‌اند، قطعی است.»

دکتر آرش علایی در خصوص اینکه آیا می‌شود زمان مشخصی را برای خاموشی این اپیدمی در جهان مشخص کنیم به ایندیپندنت فارسی گفت: «چنانچه دولت‌ها دست در دست هم بدهند و سیاست‌‌های جهانی یک‌پارچه، ولی عملکردهای منطقه‌ای متفاوتی داشته باشند و مردم هم پاسخ مناسبی بدهند، می‌توان امیدوار بود که تا چند ماه آینده از شدت همه‌گیری کاسته و این بیماری کنترل شود. در غیر این صورت ما متاسفانه با یک سیکل معیوب دست و پنجه نرم خواهیم کرد.»

او در ادامه نقل قولی از دکتر آنتونی فاوچی، مدیر مرکز سلامتی بهداشت آمریکا را مطرح کرد که گفته بود ویروس کرونا مانند آنفولانزای فصلی نمود پیدا خواهد کرد، یعنی ما نمی‌توانیم این ویروس را کامل از میان ببریم. در برخی زمانها شاهد گسترش این بیماری خواهیم بود و در بعضی زمانها آن را کنترل خواهیم کرد.