انتخابات‌های ریاست‌جمهوری آمریکا به پیش‌بینی‌ناپذیر بودن معروفند. اما یک چیز هست که انتظار می‌رفت شکی در مورد آن نباشد:‌ جو بایدن — که پیروز قاطع انتخابات‌های مقدماتی حزب دموکرات بوده — نامزد این حزب در رویارویی با ترامپ خواهد بود.

در سال پرماجرای ۲۰۲۰ اما حتی این امر مسلم هم زیر سوال رفته است. بایدن ۷۷ ساله از طرف مخالفین خود متهم به این است که به علت کهولت سن و عدم حضور ذهن توانایی شرکت در سطوح بالای رقابتی را ندارد. (خود ترامپ هم به زودی ۷۴ ساله می‌شود و پیرترین رئیس‌جمهور تاریخ تا کنونی آمریکا است.) ادعای یکی از کارمندان سابق بایدن، خانم تارا رید، که می‌گوید ۲۷ سال پیش مورد آزار جنسی توسط این سناتور وقت قرار گرفته نیز باعث شده برخی دموکرات‌ها خواهان تغییر او شوند.

آقای بایدن، که هشت سال معاون اول اوباما بود، البته در نظرسنجی‌ها پیشتاز است. در یکی از آخرین نظرسنجی‌ها او در رقابت دوطرفه با ترامپ ۵۰ به ۴۱ درصد پیش است. در همین نظرسنجی رقابت سه‌طرفه با حضور ترامپ، بایدن و جاستین عماش نیز در نظر گرفته شده و نتیجه آن پیشتازی بایدن با ۴۷ درصد در مقابل ۴۰ درصد برای ترامپ و ۵ درصد برای عماش خواهد بود. آقای عماش، که پدرش فلسطینی و مادرش سوری بودند، عضو جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان است که از حزب خود جدا شده و می‌خواهد نامزد حزب لیبرتارین در انتخابات ریاست‌جمهوری باشد.

با این همه دموکرات‌ها خیلی به این اعداد اعتنایی ندارند و خواهان تغییر بایدن هستند.

طبق نظرسنجی اخیر شرکت «مورنینگ کانسالت» ۲۶ درصد رای‌دهندگان حزب دموکرات خواهان تغییر نامزد حزب هستند، در حالی که ۶۱ درصد از او حمایت می‌کنند. شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی قطعه فیلمی ۳۵ ثانیه‌ای از اولین گفتگوی بایدن با شبکه «ام اس ان بی سی» در مورد دعاوی تارا رید را تماشا کردند. پس از این گفتگو ۴۱ درصد گفتند انکار بایدن را می‌پذیرند و ۳۸ درصد گفتند نمی‌پذیرند.

در میان نهادها و چهره‌های شناخته‌شده نیز برخی حاضر به حمایت از بایدن نیستند.

رقیب اصلی بایدن در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات، برنی سندرز، سناتور سوسیالیست، بود که چند روز پس از اعلام «تعلیق» کارزار انتخاباتی خود اعلام کرد که کاملا از بایدن حمایت می‌کند. اما برخی طرفداران سندرز حاضر نیستند چنین کنند. «سازمان سوسیالیست‌های دموکرات» که با بیش از ۵۵ هزار عضو بزرگ‌ترین سازمان چپ‌گرای آمریکا است از این جمله است. این سازمان در کنگره خود در سال گذشته رای داده بود که فقط از سندرز حمایت می‌کند و حاضر به حمایت از هیچ کاندید دیگری نیست. اخیرا لایحه‌ای به رهبری این سازمان ارائه شد که از آن می‌خواست از هواداران خود در ایالات چرخشی بخواهد رای به بایدن را «در نظر بگیرند»، اما این لایحه نیز با رای قاطع کمیته رهبری سازمان رد شد.

در میان چهره‌های رسانه‌ای برخی قویا اعلام کرده‌اند حاضر به حمایت از بایدن نیستند. مثلا کلر سندبرگ، مدیر سراسری سازماندهی کارزار سندرز، ماه پیش گفت: «ادامه کار بایدن به عنوان نامزد مفروض حزب از هیچگونه توجیه اخلاقی برخوردار نیست. او باید برای احترام به بازماندگانِ آزار جنسی و برای صلاح کشور استعفا دهد.»

پیتر دائو، از کارمندان سابق هیلاری کلینتون که بعدها حامی سندرز شد، نیز نوشت: «اگر ما فردی را انتخاب کنیم که در میان دو متهم به تجاوز، «بد» در مقابل «بدتر» است، تمام جایگاه اخلاقی خود را از دست می‌دهیم.» نیک برانا، از مدیران کارزار سندرز که نهادی به نام «جنبش خواهان حزب مردمی» بنیان گذاشته از رهبران حزب دموکرات خواست بایدن را کنار بگذارند و سندرز را باز گردانند.

پر سر و صداترین مخالف بایدن در میان سندرزی‌ها البته سخنگوی سابق او است: بریانا جوی گری که هم به دلایل سیاسی با بایدن مخالف است و هم به دلیل دعاوی تارا رید. سناتور سندرز ماه پیش در گفتگو با آسوشیتدپرس تاکید کرد که خانم کری «مسئول مطبوعاتی سابق من است و دیگر جزو حقوق‌بگیران کارزار ما نیست.»

سندرز خود بارها و بارها بر لزوم رای دادن به بایدن تاکید کرده است. او ترامپ را «خطرناک‌ترین» رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا می‌داند و گفته عدم حمایت از بایدن در انتخابات سراسری «غیرمسئولانه» است. الکساندرا اوکاسیا کورتز، که بعد از سندرز، مشهورترین چهره سوسیالیست آمریکا است، نیز اعلام کرده قاطعانه از بایدن حمایت می‌کند تا جلوی انتخاب مجدد ترامپ را بگیرد. خانم کورتز، نماینده‌ای از شهر نیویورک، به همراه رشیده طلیب یکی از دو عضو «سازمان سوسیالیست‌های دموکرات» در کنگره آمریکا است.

اگر بایدن کنار رود چه؟

با این همه اما کنار رفتن بایدن غیرممکن نیست. بخصوص که ماجراهای مربوط به تارا رید تمام نشده‌اند و ادامه دارند. خانم رید اخیرا در اولین گفتگوی تلویزیونی خود با مگان کلی، روزنامه‌نگار شهیر و مجری سابق فاکس نیوز و ان بی سی، از بایدن خواست از نامزدی خود استعفا دهد. در مقابل البته خیلی‌ها انگیزه‌های خانم رید را زیر سوال خواهند برد، از جمله به علت این‌که یکی از وکلایش از حامیان مالی ترامپ در انتخابات ۲۰۱۶ بوده است؛‌ و یا این‌که او در مقالاتی بارها به تحسین ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، نشسته است. به باور نهادهای اطلاعاتی و امنیتی آمریکا، روسیه قصد دخالت در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا را داشت و باور عمومی این است که این دخالت به سود ترامپ بوده است. به نظر می‌رسد هدف مسکو ایجاد آشوب و پیش بردن نامزدهای افراطی از هر دو طرف در کشورهای غربی باشد.

دلیل سوم دیگری که علاوه بر دعاوی رید و کهن‌سالی بایدن می‌تواند باعث کنار رفتن او شود احتمال رو شدن مسائلی مربوط به هانتر، پسر آقای بایدن، و معاملات تجاری او در زمان حضور پدرش در کاخ سفید است. با توجه به معاملات هانتر بایدن در اوکرائین، احتمال دارد مسکو اسنادی در این زمینه در دست دسته باشد که بتواند به موقع برملا کند.

اما اگر بایدن به هر دلیلی کنار رفت، چه کسی جایگزین او خواهد شد؟

پاسخ به این سوال، ساده است اما بستگی به این دارد که این اتفاق کی بیافتد: پیش یا پس از کنگره حزب که قرار است در ماه اوت برگزار شود. اگر پیش از کنگره‌ باشد، کنگره حزب است که نامزد جدید را تعیین می‌کند. اگر پس از آن باشد، این «کمیته سراسری حزب دموکرات» است که نامزد جدید را انتخاب خواهد کرد.

ریچارد پیلدز، استاد حقوق و متخصص قانون اساسی در دانشکده حقوق دانشگاه نیویورک، اخیرا در مصاحبه‌ای تاکید کرد که حتی در شرایط عادی هم نمایندگان کنگره حزب دموکرات در واقع حق دارند به هر کس خواستند رای دهند. البته رسم این است که نمایندگان حزب بر اساس آرایی که در انتخابات‌های مقدماتی و گردهمایی‌های حزبی در ایالات مختلف به دست آمده رای دهند و به همین خاطر است که ده‌ها سال است نامزد ریاست‌جمهوری هر حزب ماه‌ها پیش از برگزاری کنگره معلوم و مشخص بوده است. اما اگر بایدن کنار رود این کنگره حزب خواهد بود که می‌تواند جانشینی انتخاب کند.

چنین چیزی البته در سطح ریاست‌جمهوری بی‌سابقه است، اما در یک سطح پایین‌تر از آن سابقه دارد. نه فقط پیش از برگزاری کنگره حزبی که حتی پس از آن. در سال ۱۹۷۲ کنگره سراسری حزب دموکرات، سناتور توماس ایگلتون را به عنوان نامزد معاونت ریاست‌جمهوری در کنار جورج مک‌گاورن انتخاب کرد. اما وقتی این خبر که آقای ایگلتون از افسردگی روحی رنج می‌برد و به این خاطر شوک‌درمانی برقی دریافت کرده به رسانه‌ها درز کرد زعمای حزب او را وادار به کناره‌گیری کردند. در این میان این «کمیته سراسری حزب دموکرات» بود که سارجنت شرایور را به عنوان جانشین برگزید.

اما در کنگره حزب دموکرات، که امسال شاید بخاطر ویروس کرونا برای اولین بار در تاریخ به صورت مجازی برگزار شود، چه کسانی شانس جانشینی احتمالی بایدن را خواهند داشت؟

طرفداران سندرز طبیعتا تاکید می‌کنند که او می‌تواند بازگردد و کارزار خود را که «معلق» کرده بود از نو برپا کند. دیگر جانشین احتمالی می‌تواند زنی باشد که بایدن برای معاونت خود انتخاب می‌کند (او پیش از این قول داده که معاونش، زن باشد.) اما احتمال گزینه‌های خارج از گود هم وجود دارد.

تا بحال نام سه نفر در این زمینه به گوش رسیده است. اول، آندرو کوئومو، فرماندار ایالت نیویورک که به دلیل برخورد با همه‌گیری ویروس کرونا به چهره‌ای مشهور در سطح کشور بدل شده و هواداران بسیاری پیدا کرده. گزارش‌های مکرر کوئومو در مقابل مشابه این گزارش‌ها از سوی ترامپ مورد تحسین بسیار قرار گرفته‌اند. اما آقای کوئومو بارها تاکید کرده که به هیچ وجه قصد ورود به این عرصه را ندارد. دیگر عملکرد قابل توجه در زمینه کرونا را گاوین نیوسام داشته، فرماندار ۵۲ ساله ایالت کالیفرنیا. برخلاف کوئومو، آقای نیوسام احتمال حضور در عرصه ریاست‌جمهوری را رد نکرده. کالیفرنیا پرجمعیت‌ترین ایالت آمریکا است و بیشترین نماینده را در کنگره حزب دارد. اگر قرار به کنگره‌ای پرجدال و جنجال باشد، نیوسام شانس بالایی برای پیروزی خواهد داشت.

یک گزینه غریب دیگر نیز اخیرا مطرح شده:‌ بازگشت هیلاری کلینتون. داگلاس مک‌کینون،‌ مشاور سیاسی که در زمان رونالد ریگان و جورج بوشِ پدر در کاخ سفید کار می‌کرد مقاله‌ای در روزنامه تخصصی «ده هیل» نوشت و گفت حضور هیلاری کلینتون می‌تواند به نفع دموکرات‌ها شود — بخصوص اگر همراه با نامزدی باراک اوباما برای معاونت او باشد. پیشنهادی عجیب در سال عجیب و غریب ۲۰۲۰.