حملات تروریستی روز سه شنبه در شهر کابل و جلالآباد، خونینترین حملات پس از چند ماه آرامش نسبی در افغانستان است. هرچند طالبان حمله بر بیمارستان صد تختخوابی زایمان در غرب شهر کابل را محکوم کرده است و داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفته است، اما به نظر میرسد که حمله تروریستی جلالآباد کار طالبان باشد. همچنین، طالبان حمله روز دوشنبه در استان لغمان در شرق افغانستان را که باعث کشته شدن نزدیک به ۳۰ نیروی امنیتی شد، بر عهده گرفتند. با این حال، احتمال این که در حمله خونین شهر کابل نیز دست طالبان به صورت غیرمستقیم دخیل باشد، وجود دارد.
حملات روز سهشنبه تلفات زیادی را بر افراد غیرنظامی وارد کرده است. طبق آخرین گزارشها نزدیک به ۵۰ نفر در این دو حادثه کشته شدهاند و بیش از ۸۰ تن هم زخم برداشتهاند. پس ازوقوع این حملات، محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان، در یک خطابه مستقیم به نیروهای امنیتی افغانستان دستور داد تا وارد حالت تهاجمی شوند. رئیس جمهوری در این خطابهاش گفت: «با وجود تکرار و اصرار ما، علمای کرام افغانستان، و جامعه جهانی مبنی بر برقراری آتشبس و تامین صلح، اما طالبان باز هم از جنگ و کشتن افغانها دست نکشیدند. بنابراین، برای امنیت کشور و دفاع از شهروندان افغانستان و تاسیسات عمومی، به نیروهای امنیتی افغان دستور میدهم که وارد حالت تهاجمی شوند و حملات خود را بر دشمن آغاز کنند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آقای غنی در این خطابه همچنین گفت که با این حال، بار دیگر از طالبان میخواهد که جنگ علیه مردم افغانستان را که به دستور بیگانهها صورت میگیرد، قطع کنند.
دورنمای توافق صلح طالبان و امریکا درهاله ابهام
دستور رئیس جمهوری افغانستان برای تهاجم و حمله بر طالبان، عملا توافق صلح را با شکست رو به رو کرده است. یکی از مادههای اصلی این توافق، کاهش خشونت توسط طالبان بود. نیروهای امنیتی افغانستان پس از آتشبس یک هفتهای که از سوی طالبان پیشنهاد شد، وارد حالت دفاعی شدند. این رویکرد نیروهای امنیتی افغان برای این بود که زمینه جهت مذاکرات صلح و توافق میان طالبان و دولت افغانستان مهیا شود. دولت افغانستان همچنین روند آزادسازی طالبان زندانی را نیز آغاز کرد و در حدود یک هزار طالب را از بند رها ساخت. اما تداوم جنگ، بهخصوص حملات تروریستی دوشنبه و سهشنبه که بیشتر افراد غیرنظامی را هدف قرار داده است، توافق صلح را با چالش روبهرو ساخت. شاید بتوان گفت که دستور رئیس جمهوری برای تغییر وضعیت نیروهای امنیتی، عملا آخرین میخ بر تابوت توافقی بود که خلیلزاد با تلاشهای دوساله خود آن را به دست آورده بود. حالا در چنین حالتی، جنگ رسما اجازه هیچ گونه گفتوگویی را نخواهد داد و همان گونه که طالبان نیز در واکنش رسمی خود اعلام کردهاند، جنگ ابعاد گستردهتری خواهد گرفت. در این وضعیت، رویکرد نیروهای خارجی مستقر در افغانستان نیز تعیین کننده خواهد بود. اصولا باید نیروهای ناتو مستقر در افغانستان وارد جنگ علیه طالبان و داعش شوند. زیرا بر اساس پیمان استراتژیک میان افغانستان و امریکا و نیز تعهدات ناتو در قبال نیروهای امنیتی افغانستان، ناتو ملزم به حمایت از دولت افغانستان و حمله بر نیروهایی است که علیه دولت افغانستان می جنگند.
واکنش مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا، در قبال حملات تروریستی روز سهشنبه نیز تا حدی بیانگر همراهی امریکا با دولت افغانستان در عرصه جنگ علیه تروریسم است. با این تفاوت که پمپئو تلاش کرده است تا تفاوت روشنی میان داعش و طالبان ایجاد کند. اما در واقعیت، خط روشنی که طالب را از داعش جدا سازد، وجود ندارد. گزارشهایی وجود دارد که طالبان و داعش در برخی از استانهای افغانستان با همکاری هم علیه دولت افغانستان میجنگند. این مسئله باعث میشود که در حملات تهاجمی ناتو، تفکیک خاصی میان طالبان و داعش وجود نداشته باشد.
آینده مبهم شورای مصالحه
اگر توافق سیاسی میان تیمهای دولتساز و ثبات و همگرایی تا چند روز دیگر بر اساس محورهای مطرح شده به امضا برسد، دکتر عبدالله در شرایطی سکان روند صلح را به دست خواهد گرفت که عملا شرایط برای گفتوگو و مذاکره از بین رفته است. آقای عبدالله مجبور است نهادی را رهبری کند که هیچ گونه دستاورد بیرونی نخواهد داشت، یا باید صبر کند تا دوباره وضعیت به شکلی برگردد که گفتوگوهای صلح لازم و ممکن باشد. در چنین وضعیتی، حتی احتمال چالش در توافق سیاسی نیز وجود دارد. در حال حاضر به نظر نمیرسد که تا مدتی، افق روشنی جهت رسیدن به توافق صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان وجود داشته باشد. فصل جنگ دوباره در افغانستان آغاز شده است و مشخص نیست تا چه زمانی این فصل تداوم خواهد داشت.