مرجان‌های رنگی ممکن است زیبا به نظر برسند، اما شاداب ماندن رنگ‌ آن‌ها به علت سازوکار بقایی است که برخی از مرجان‌ها در مبارزه با تغییرات محیط زیستی از خود نشان می‌دهند.

به علت افزایش دمای اقیانوس یا کمبود مواد مغذی، به مرجان‌ها فشار وارد می‌شود و پدیده «رنگ‌رفتگی» در جزیره‌نماهای سراسر دنیا رخ می‌دهد.

پژوهش جدید محققان دانشگاه ساوت‌هامپتون نشان می‌دهد که وقتی مرجان‌ها در تکاپو برای جان به در بردن از جلبک‌های دایمی هستند، رنگشان روشن‌تر و درخشان‌تر می‌شود.

مرجان‌ها، جلبک‌های ریز «همزیستی» به نام زوزانتلا دارند که در یاخته‌هاشان زندگی می‌کنند و هر دو طرف از این رابطه سود می‌برند. این رابطه، مواد مغذی و دی اکسید کربن مورد نیاز جلبک‌ها را به آن‌ها می‌دهد و در عوض، مرجان‌ها هم انرژی مورد نیاز خود را از شیدآمایی (فتوسنتز) جلبک‌ها تأمین می‌کنند.

تغییر دمای حتی یک درجه‌ای هم باعث می‌شود که این همزیستی شکننده از بین برود. در غیاب جلبک‌ها، رنگ قهوه‌ای مرجان‌ها که نشانه سرحالی آن‌ها است، طی فرایندی به نام «رنگ‌رفتگی مرجانی» تبدیل به سفید بی‌روح می‌شود.

در نبود این جلبک‌ها، ممکن است مرجان‌ها از گرسنگی بمیرند. وقتی بافت سطحیِ زنده مرجان از بین برود، استخوان‌بندیِ آهکی آن دچار فرسایش محیطی می‌شود.

در چند ماه اخیر، در کناره‌های گریت بری‌یر ریف استرالیا پدیده «رنگ‌رفتگی» رخ داده است. وقتی این پدیده در مقیاس وسیع رخ دهد، ممکن است در مدت چند سال باعث فروپاشی کل جزیره‌نما و نابودی چشمگیر تنوع زیستی شود.

البته پژوهشگران کشف کرده‌اند که دگرگونی مرجان‌های رنگ‌رفته ممکن است باعث شود که شروع به ساطع کردن طیفی از رنگ‌های نئونی کنند. پژوهش اخیر که روز پنجشنبه در نشریه کرنت بایولوژی منتشر شد، نشان می‌دهد که برخی از مرجان‌ها لایه‌ای «ضدآفتاب» برای خود درست می‌کنند تا بتوانند جلبک‌ها را دوباره جذب خود کنند.

اگر فشار ناشی از رنگ‌رفتگی به مرجان‌ها خیلی شدید یا طولانی‌مدت نباشد، ممکن است برخی از آن‌ها از این پدیده نجات یابند. دکتر سسیلیا دی آنجلو، مدرس زیست‌شناسی یاخته‌ای مرجان‌ها در دانشگاه ساوت‌هامپتون و از همکاران این پژوهش، گفت: «رنگ‌رفتگی در همه موارد لزوماً باعث مرگ مرجان‌ها نمی‌شود، بلکه جاندار درون مرجان ممکن است همچنان زنده بماند. اگر تنش وارد آمده ملایم باشد، مرجان می‌تواند دوباره رابطه همزیستی را با شریک جلبکی‌اش از سر بگیرد. متأسفانه رخدادهای اخیرِ رنگ‌رفتگی در سراسر جهان که به علت گرمای نامعمول آب رخ داده است، منجر به افزایش مرگ و میر مرجان‌ها شده و باعث شده است که بسیاری از جزیره‌نماهای مرجانی دنیا در تکاپوی بقا باشند.»

در ۵۰ سال اخیر، تغییرات زیست‌محیطی و «ماهیگیری انفجاری» (که طی آن دسته‌های ماهی را می‌ترسانند تا آسان‌تر به تور بیفتند) جان بسیاری از جزیره‌نماهای مرجانی را در سراسر دنیا گرفته است. به گزارش ناسا، بیش از یک چهارم جزیره‌نماهای مرجانی جهان از بین رفته است و یک سوم از آن‌ها که باقیمانده‌اند نیز در سه دهه آینده در خطر نابودی هستند.»

رنگ‌رفتگی ممکن است برخی مرجان‌ها را نجات دهد، اما به هیچ وجه راه حل هیچ مشکلی نیست. دانشمندان می‌گویند که تنها راه حل مشکلات مرجان‌ها، مقابله با گرمایش جهانی و بهبود وضعیت سلامت اقیانوس‌های جهان است.