کمتر از 24 ساعت پس از انفجار دو نفتکش در آب های عمان و در نزدیکی سواحل جنوبی ایران، ارتش آمریکا، ویدئویی منتشر کرده که نشان می دهد، سرنشینان یک قایق گشت که گفته می شود متعلق به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، تلاش می کنند، یک مین عمل نکرده را از بدنه یکی از این نفتکش ها جدا کنند. آنها در ساعت 4 و ده دقیقه بعد از ظهر به وقت محلی مین را از کشتی کوکوکا جدا کرده و از محل دور می شوند. این تصاویر که هواپیمای شناسایی نیروی دریایی آمریکا ثبت کرده، به ادعای مقامات آمریکایی نشان دهنده تلاش تهران برای از بین بردن شواهد است. فرماندهی مرکزی آمریکا(سنتکام)، قبلا تصاویری از محل انفجار و مین عمل نکرده ای که به بدنه کشتی چسبیده بود، منتشر کرد و خدمه کشتی نیز وجود این مین هشت اینچی را تایید کرده بودند.
از سوی دیگر سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد، چند قایق کوچک ایرانی حتی بعد از حضور کشتی برینبیج آمریکا در صحنه انفجار، به تردد در نزدیکی این محل مشغول بودند. سرانجام ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا برای دور کردن آنها هشدار داد، هیچ دخالتی را در حوزه ماموریت و فرماندهی این کشتی تحمل نخواهد کرد.
این تصاویر پس از آن منتشر می شود که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به سابقه انفجارهای یک ماه پیش در چهار نفتکش در بندر فجیره، سلاح های به کار رفته و تجربه و هماهنگی های انجام شده، به طور مستقیم ایران را مسئول این حمله ها معرفی کرد. عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجی عربستان هم به سی ان ان گفت، عربستان با دیدگاه آمریکا که می گوید ایران پشت این حمله ها بوده، موافق است. به گزارش رویترز، جرمی هانت، همتای انگلیسی پومپئو نیز در مورد این اقدامات «بسیار غیر هوشمندانه» به ایران هشدار داده و تاکید کرده است، انگلیس بر مبنای اینکه ایران مسئول این حمله ها بوده، برای دستیابی به برآوردهای دقیق تر با آمریکا در تماس است. آلمان نیز این حمله ها را به «شدت نگران کننده» توصیف کرده است. پاتریک شاناهان،سرپرست وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، در واکنش به حمله ها در صفحه توییتر خود نوشت:«حمله های ایران تهدیدی برای امنیت جهانی و اقدامی علیه کشتیرانی آزاد در آب‌های بین المللی است. ما به دنبال درگیری نیستیم، اما از منافع خود و متحدانمان دفاع می‌کنیم.»
نماینگی دایم ایران در سازمان ملل این اتهام ها را بی اساس خوانده و مقامات تهران می گویند، اصل انجام این حمله ها، همزمان با ملاقات شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن با رهبر جمهوری اسلامی، مشکوک است، به خصوص که هر دو تانکر با ژاپن مرتبط بوده اند.
فیلم منتشر شده در وب سایت سنتکام
شش انفجار در یک ماه
تانکر نفتی کوکوکا متعلق به ژاپن پس از بارگیری متانول از عربستان راهی سنگاپور بود، در ساعت شش و دوازده دقیقه صبح پنجشنبه به وقت محلی در نزدیکی سواحل جنوبی ایران و در دریای عمان با یک سلاح منفجر شونده مورد حمله قرار گرفت. هدف حمله بعدی (7 صبح به وقت محلی) کشتی نروژی فرانت الطائر بود که از امارات متحده عربی به مقصد تایوان در حال حرکت بود. خبرهای اولیه از برخورد اژدر (نوعی سلاح پرتاب شونده از روی آب) با این تانکرها حکایت داشت، اما در بررسی های بیشتر روشن شد عامل انفجارها مین بوده است. در انفجار چهار نفتکش متعلق به عربستان، امارات متحده عربی و نروژ در بندر فجیره هم از مین استفاده شده بود، با این تفاوت که این کشتی ها خالی بودند و حرکت نمی کردند.
حمله های ماه گذشته و صبح پنجشنبه در فاصله نه چندان دوری از دهانه ورودی تنگه هرمز انجام شد که یک سوم از تجارت نفت جهان از طریق آن انجام می شود. مقامات تهران بارها در زمان افزایش تنش ها با آمریکا نسبت به بستن این تنگه هشدار داده بودند. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در واکنش به تحریم ها و جلوگیری از صادرات نفت ایران گفته بود، اگر ایران نتواند نفت بفروشد، دیگر کشورهای منطقه نیز نمی توانند.
آمریکا در اوایل اردیبهشت ماه اعلام کرد معافیت از تحریم های نفتی را تمدید نمی کند. این اقدام به موازات تروریستی خواندن سپاه پاسداران و اعمال تحریم های بیشتر، موجب افزایش تنش ها بین تهران و واشینگتن شد. در همین حال آمریکا اعلام کرد به دلیل آنچه که تهدید جدی و عمیق از جانب ایران می داند، ناوهواپیمابر آبراهام لینکلن و بمب افکن های B-52 را به منطقه اعزام می کند. مقامات آمریکایی مدعی شدند، قبل از اعزام این ناوگان، ایران موشک هایی را روی قایق های کوچک در خلیج فارس، شناور نگهداشته بود.
سابقه جنگ تانکری
تنش های اخیر در منطقه یادآور شرایط حاکم بر خلیج فارس در اواسط دهه 60 است. زمانی که ایران وعراق درگیر جنگی فرسایشی بودند. در یکی از این حمله های تانکری، عراق در سال 62، به ترمینال و تانکرهای نفتی ایران در جزیره خارک حمله کرد. در مقابل، ایران تانکرهایی را هدف گرفت که در منطقه حامل نفت عراق بودند. در سال 65 نیز جنگ تانکری به تهدید جدی منابع نفت جهانی تبدیل شد و دولت ریگان را ناگزیر به مداخله کرد. البته دخالت آمریکا به درگیری با ایران منجر شد و هلی کوپترهای آمریکایی به روی کشتی ایرانی که سرگرم مین گذاری در بستر خلیج فارس بود، آتش گشودند و سرنشینان آن را دستگیر کردند.
اما یکی از جدی ترین درگیری ها در خلیج فارس که به عملیات آخوندک معروف است در 25 فروردین سال 67 اتفاق افتاد. گفته می شود این عملیات خسارت سنگینی به ایران وارد کرد و در پذیرش آتش بس موثر بود. جرقه این رویارویی، برخورد ناو آمریکایی ساموئل با یک مین بود. آمریکا مدعی شد این مین ها متعلق به ایران است و در واکنش به آن در چند ساعت، بخش قابل توجهی از تاسیسات نفتی و نیروی دریایی ایران را منهدم کرد. سکوهای نفتی نصر و سلمان، یک ناوهواپیمابر، یک ناو موشک انداز، هفت ناوشکن و ناوچه و دیگر تجهیزات متعلق به نیروی دریایی در جریان این عملیات از بین رفتند و 56 نیروی ایرانی کشته شدند. در مقابل ایران توانست یک هلی آمریکایی را سرنگون کند که 2 سرنشین داشت.
در سال های بعد نزدیک شدن قایق ها یا کشتی های نیروی دریایی آمریکا و ایران به یکدیگر همواره برخوردهایی را به دنبال داشت اما به درگیری نظامی جدی منتهی نشد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در توییتی که تیرماه گذشته منتشر کرد، با ارایه آماری از 22 برخورد در سال 94، 36 برخورد در سال 95 و 14 برخود در سال 96، مدعی شد، از زمانی که او به قدرت رسیده تعداد برخوردها به صفر رسیده است.
انفجار 6 نفتکش در یک ماه، نگرانی ها نسبت به آغاز یک جنگ تانکری دیگر در منطقه را افزایش داده است. این جنگ تانکری بر خلاف آنچه در دهه 60 اتفاق افتاد، با توجه به کثرت گروه های ذی نفع، می تواند بازیگران جدیدی را به صحنه بیاورد و پیامدهای وسیع تری برای همه طرف ها به دنبال داشته باشد.
آیت الله خامنه ای در ملاقات با شنیزو آبه که حامل پیام رئیس جمهور آمریکا با محتوای مذاکره بود، گفت او را شایسته تبادل پیام نمی داند. هنوز آبه تهران را ترک نکرده بود که خبرهای مربوط به انفجار تانکرها در سراسر جهان پیچید و ترامپ گفت: ایران اصلا برای توافق آماده نیست، ما هم نیستیم! این انفجارها می تواند خلاصه ای از پیام ایران برای ترامپ باشد که آبه با خود به نشست گروه 20 می برد، یا نشانه ای از نارضایتی طرف هایی که خواستار بهبود روابط تهران و واشینگتن نیستند، یا در غیر واقع بینانه ترین سناریو، اقدام یک گروه خودسر. اما هر چه باشد، گامی در جهت فرونشاندن بحران در منطقه - که طرف ها بر آن تاکید دارند، به شمار نمی رود.
