همه‌گیری ویروس کرونا باعث توجه افکار عمومی جهان به وضعیت بازار خریدوفروش و وضعیت نگه‌داری  حیوانات در چین معطوف شود. اما انگشت اتهام نباید تنها به‌سوی چین گرفته شود.

انتشار تصاویر باغ‌وحش هویزه برای چندمین بار در سال اخیر خبر از وقوع فاجعه‌هایی به همان شکل در ایران می‌دهد. تنها در این مورد حیوانات نگه‌داری شده برای مصرف خوراکی فروخته نمی‌شوند، اما در فضای آلوده به‌تدریج از گرسنگی جان می‌دهند.

درحالی‌که براثر فشارهای نهادهای امنیتی، فعالیت دامپزشکان و فروشگاه‌های مربوط به حیوانات خانگی هرروز محدودتر می‌شود، در گوشه و کنار ایران، مزارع پرورش حیوانات خانگی و وحشی برای کسب درآمد به‌راحتی به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

گونه‌های بومی و در معرض خطر در سطح شهر خریدوفروش می‌شوند. در میان این‌گونه ها جمع‌آوری سنجاب‌ها از کوهپایه‌های زاگرس و فروش آن‌ها به‌عنوان حیوان خانگی، علاوه بر اینکه باعث مرگ زودرس سنجاب‌ها می‌شود، برای جنگل‌های بلوط نیز بسیار مخرب است.

 باغ‌وحش‌های شخصی که در آن‌ها توله‌های شیر و پلنگ و حیوانات وحشی نگه‌داری می‌شود یکی از مشتریان این نوع پرورشگاه‌ها هستند. هر توله شیر تنها برای چند ماه قابلیت حضور در این باغ‌وحش‌های شخصی را دارد و پس‌ازآن باید معدوم شود یا به یکی از مزارع برای توله کشی منتقل شود. حیوان ماده در شرایطی بد و در محیط آلوده وادار به بارداری‌های مکرر شده و توله‌هایی که جان به درببرند برای مصارف تفریحی فروخته می‌شوند.

در این باغ‌وحش‌های خصوصی در قبال پرداخت مبلغی، بازدیدکنندگان می‌توانند توله‌های حیوانات وحشی را در آغوش بگیرند و با آن‌ها بازی کنند. کاربران معروف صفحات اینستاگرام، دنبال کنندگان خود را به بازدید از این باغ‌وحش‌ها در قالب سفرهای تفریحی طبیعت‌گردی دعوت می‌کنند.

درحالی‌که ظاهراً به این حیوانات رسیدگی می‌شود اما انتشار تصاویر افشاگرانه نشان می‌دهد که خوراک این حیوانات از محل دام‌های معدوم شده و بیمار تأمین می‌شود که به‌صورت نیمه‌جان در قفس آن‌ها انداخته می‌شود.

در مورد اخیر و وضعیت باغ‌وحش هویزه ، حتی پس از مرگ یک توله شیر از نژاد نادر بر اثر گرسنگی و سو تغذیه و انتشار تصاویر از وضعیت غیربهداشتی حیوانات در حال مرگ، همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.

سازمان حفاظت محیط‌زیست شرایطی را برای صدور مجوز احداث باغ‌وحش اعلام کرده است که حتی با نگاهی سطحی به باغ‌وحش‌های دایر در ایران، مشخص می‌شود که هیچ‌کدام از موارد مربوطه رعایت نشده است. حضور دامپزشک ، تغذیه مناسب ، تأمین بهداشت و نگهداری از حیوانات ، سیستم فاضلاب و فضاهای سبز از نکات اساسی در مراحل صدور مجوز اعلام‌شده است اما درنهایت حیوانات زندانی‌شده در فضای پوشیده از زباله و مدفوع، روی سطح سیمانی، بدون پناهگاه مناسب و گاه بدون آب و غذا برای مدت‌های طولانی رها می‌شوند.

معاون دادستان خراسان رضوی اعلام کرد که  تنها در زمستان سال ٩٦ هفت ببر در وکیل‌آباد تلف شده‌اند و خلاف نظر مسئولان باغ‌وحش که ببرها بر اثر کهولت سن تلف شده‌اند، به نظر کارشناس دادستانی جمجمه‌های پیداشده جوان بوده‌اند. 

اوضاع در دامداری‌های صنعتی پرورش دام و طیور نیز بهتر از این نیست. معدوم کردن توله‌های ضعیف و جوجه‌های نر به روش‌های دردناک در مقیاس وسیع انجام می‌شود.

این بار اما در نظر گرفته نشدن نگرانی‌های گروه‌های حمایت از حقوق حیوانات درباره شرایط غیربهداشتی  محل نگهداری حیوانات در صنعت دامداری و پرورشگاه‌های حیوانات خانگی، برای تجارت جهانی، عواقبی فاجعه‌بار در پی داشت.

تراکم بیش‌ازحد حیوانات در فضاهای کوچک، نمناک و تاریک، دخمه‌های توله کشی و توجه نکردن به‌سلامت و بهداشت حیوانات که همواره در صنعت دام‌پروری، عوامل بالا رفتن هزینه تولید و توزیع به شمار می‌آمد باعث شد، ضربه عظیم و غیرقابل بازگشتی به چرخه حیات وحش و طبیعت وارد آید.

اما این بار شاید اولین بار است که افکار عمومی در سطحی وسیع به این نکته توجه کرده‌اند که سود حاصل از پرورشگاه‌های غیراستاندارد حیوانات خانگی و وحشی، همچنین تولید دام و خرید گوشت ارزان‌قیمت تولیدشده در این واحدهای تولیدی، چندان هم ارزان نیست و به قیمت تهدید سلامت جهانی و تخریب حیات وحش و محیط زیست خواهد بود.