مطابق با سنت هر ساله، فصل تابستان زمان برگزاری کنکور است؛ اما امسال به دلیل شیوع کرونا، این آزمون چند بار به تعویق افتاد. بر اساس آخرین اطلاعیه سازمان سنجش آموزش کشور قرار است، آزمون‌ دکتری در تاریخ ۹ مرداد، کارشناسی ارشد ناپیوسته بین روزهای ۱۶ تا ۱۸ مرداد و کنکور سراسری در فاصله ۲۹ مرداد تا یک شهریور برگزار شوند.

پس از اعلام رسمی تاریخ‌های برگزاری آزمون سراسری، شایعات بسیاری مبنی بر احتمال تعویق یا حتی استفاده از روش سنجش جایگزین داوطلبان به‌جای کنکور مطرح شد؛ اما علیرغم تقاضای بسیاری از داوطلبان و خانواده‌های آن‌ها برای لغو یا تعویق کنکور، گفته می‌شود تنها ستاد مبارزه با کرونا امکان تجدیدنظر در این تصمیم را دارد. بااین‌حال به نظر می‌رسد دولت تصمیم خود را گرفته است و در این خصوص باید منتظر ماند که آیا فشار افکار عمومی و فعالان حوزه سلامت نهایتاً می‌تواند باعث تغییری در تصمیم دولت شود یا خیر.

در همین رابطه چندی پیش حسن روحانی در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا، گفت: «باید تا حد امکان از برگزاری تجمعات خودداری شود. تجمعات به‌طورکلی در شرایط امروز غیرقابل‌قبول است. حتی برای برگزاری کنکورها باید چارچوب‌بندی وجود داشته باشد تا مشکلی پیش نیاید و در این خصوص وزارت بهداشت اگر نظری درباره کنکور داشته باشد، اعمال خواهد شد.» بااین‌حال وزیر بهداشت با رد هرگونه احتمال تعویق، از برگزاری قطعی آزمون کنکور خبر داد. او دراین‌باره گفت: «کنکور برگزار خواهد شد؛ اما سالم‌ترین شیوه برگزاری آن را اعلام می‌کنیم.» البته این حرف با واکنش‌های بسیاری در فضای عمومی مواجه شد.

نخست آنکه در بسیاری از مناطق ایران، زیرساخت لازم برای برگزاری یک آزمون بزرگ در اندازه کنکور آن‌هم با الزام به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و حفظ فاصله ایمن، وجود ندارد. همچنین تشکیل تجمعی به‌اندازه ۳ میلیون نفر در سراسر کشور و در مناطق مختلف، گسترش وسیع کرونا را به همراه خواهد داشت.

مخالفان برگزاری کنکور معتقدند که مطابق با بخشنامه وزارت بهداشت مبنی بر ممنوعیت تجمع بیش از ۱۰ نفر در یک فضای بسته، عملاً اجرای پروتکل‌های بهداشتی در زمان برگزاری کنکور غیرقابل اجرا است. در همین راستا، حجت نظری، عضو شورای شهر تهران در توییتر خود نوشت:

به‌جز نظری، بسیاری دیگر از داوطلبان و خانواده‌های آن‌ها نیز در فضای مجازی ابراز نگرانی کردند. همین موضوع باعث شده تا علاوه بر نگرانی‌های طبیعی ناشی از آزمون، داوطلبان استرس شدیدی بابت خطر در مورد سلامتی خود را نیز تحمل کنند. این فشار مضاعف یقیناً می‌تواند تأثیر منفی بر نتیجه نهایی نیز بگذارد.

مسئله دیگر تعویق چندین‌باره برگزاری آزمون است. این موضوع امکان برنامه‌ریزی برای داوطلبان را عملاً از بین برده است. همچنین به دلیل عدم وجود یک برنامه روشن، فشار روانی زیادی نیز بر آن‌ها تحمیل می‌شود.

با توجه به شرایط بحرانی کشور، دغدغه‌های مردم در مورد کنکور قابل‌درک است. بااین‌حال هواداران برگزاری کنکور نیز استدلالات خود را دارند. برای مثال دکتر رئیسی معاون وزیر بهداشت با توضیح اینکه شرایط کرونا و عوارض آن در پاییز و زمستان وخیم‌تر خواهد بود، تعویق کنکور به پاییز را غیرقابل اجرا دانست. از سوی دیگر با توجه به محدودیت‌ ظرفیت در پذیرش دانشجو، هنوز جایگزینی برای کنکور وجود ندارد.

در همین مورد، علیرضا منادی سفیدان، رئیس گروه آموزش مجلس، روشی جایگزین برای کنکور ارائه کرده است. او که پیش‌تر نیز حامی حذف کنکور از نظام سنجش کشور بود، دراین‌باره گفت: «تصمیم مهمی که در نشست امروز پیشنهاد کردیم مورد استقبال وزیر و اعضای شورا قرار گرفت، ورود مجلس به موضوع اصلاح قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و مراکز آموزش عالی کشور است.» وی در توضیح اینکه پیشنهاد کمیسیون چه بوده، توضیح داد: «مقرر شد؛ مجلس و کمیسیون آموزش در جهت اصلاح این ماده‌قانونی طرح دوفوریتی تدوین کرده تا سنجش و پذیرش دانشجو فقط از طریق سوابق تحصیلی صورت پذیرد که این پیشنهاد مورد موافقت وزیر علوم و اعضای شورای سنجش و پذیرش قرار گرفت.»

نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: «تلاش داریم در همین مدت باقیمانده این طرح را تدوین و به تصویب مجلس برسانیم تا امسال نیز کنکور ارشد ۹۹ برگزار نشود و پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی داوطلبان صورت گیرد. البته با توجه به شرایط خاص امسال وزیر علوم این مسئله را در ستاد ملی کرونا نیز پیگیری می‌کند تا حداقل کنکور امسال برگزار نشود و به‌موازات این پیگیری‌ها برای امسال، مجلس به دنبال تصویب دائمی این قانون است.»

در این میان برخی معتقدند که اصرار بر برگزاری آزمون سراسری، به دلیل فشار مافیای کنکور است. پیش‌تر نیز بحث‌های گسترده‌ای در مورد تأثیرگذاری مافیای کنکور بر تصمیمات کلان آموزشی کشور مطرح ‌شده بود. وجود گردش مالی عظیم در پروسه آمادگی تا برگزاری کنکور، این تردید را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند که ممکن است یک اراده قوی برخلاف نظر کارشناسان سلامت بر تصمیم‌گیری‌های کلان حوزه آموزش عالی مؤثر باشد.

بااین‌حال با توجه به آخرین اظهارات علیرضا رئیسی، ممکن است طی روزهای آینده تصمیم جدیدی در این مورد اتخاذ شود.