همه‌گیری کووید-۱۹ با حدود ۱۸ میلیون مبتلا و بیش از ۶۸۶ هزار جان‌باخته، همچنان در جهان جولان می‌دهد. گمانه‌زنی درباره منشاء آن نیز فراوان است، اما ما برای مقابله با همه‌گیری به علم نیاز داریم و نه تئوری توطئه. 

بیماری‌های عفونی نوظهور، از جمله سارس و ایبولا، به تجارت و مصرف حیوانات وحشی مرتبط بوده‌اند. با این حال، گناهی بر گردن حیات وحش نیست، بلکه این حرص و سوءاستفاده انسان است که مقصر نقل و انتقال پاتوژن‌ها از گونه‌های حیوانی به بدن انسان است. 

در بدرفتاری انسان نسبت به حیات وحش، چین مقامی برجسته دارد. آزادسازی اقتصادی در چهل سال گذشته به معنای افزایش ثروت در چین، و ایجاد عطش در میان برخی سرمایه‌گذارهای بی‌وجدان برای ثروت‌اندوزی در زمینه‌ای بوده است که از دل آن، امپراتوری عظمیی از بهره‌‌کشی از حیات وحش ظهور کرده است و ریاکارانه، مصرف حیوانات وحشی را به عنوان یک فرهنگ چینی شکوهمند، دوستدار محیط زیست، و در جهت کاهش فقر و نجات جان‌ها به نمایش می‌گذارد. در واقعیت، هیچ‌یک از این‌ها صحت ندارد. 

بخش عمده‌ای از تجارت حیوانات وحشی در چین، شبکه گسترده‌ای از مزارع بزرگ تحریم شده از سوی دولت‌ها هستند که در آنها جمعیت بزرگی از پانگولین‌های پرورش داده شده در قفس، موش‌های بامبو، و دیگر حیوانات تیره‌بخت در شرایط غیرطبیعی نگهداری می‌شوند. هیچ بخش فرهنگی یا سنتی در این میان وجود ندارد. این وضع در اوایل دهه ۱۹۸۰ و به عنوان بخشی از برنامه مدرن‌سازی اقتصادی برای پایان دادن به فقر طاقت‌فرسا در چین آغاز شد، و از آن زمان به این سو، به صنعتی عظیم تبدیل شده است که تخمین زده می‌شود تنها در سال ۲۰۱۹، بیش از ۹۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار درآمد ایجاد کرده باشد. 

این یک بخش تجاری وحشیانه است و در آن حیوانات را به دلایلی چون استفاده از خز، گوشت، طب سنتی چینی، بردن به خانه به عنوان حیوانات دست‌آموز خانگی، و نیز آزمایش‌های تجربی آزمایشگاهی پرورش می‌دهند. این نوع پرورش حیوانات هرگز در گذشته باستانی چین وجود نداشته است و در واقع تقاضا برای گوشت حیوانات وحشی در چین بسیار اندک است، و هرگز بخشی از فرهنگ غذایی جریان اصلی چین نبوده است. 

بازرگانان تعمدا با وعده سلامتی، طول عمر، باروری، و شفا از بیماری‌ها، تقاضا ایجاد می‌کنند. برخی نیز از آن برای نمایش دادن وضعیت مالی و ثروت خود استفاده می‌کنند. اما با آن که بیشتر مردم چین گوشت حیوانات وحشی را نمی‌خورند، خطر (این تجارت) علیه بهداشت عمومی تمامی شهروندان و نیز جهان، همه را تهدید می‌کند. 

صنعت پرورش حیوانات وحشی در اسارت، در عین حال چیزی به حفظ حیوانات و حیات وحش نمی‌افزاید، و دانشمندان چینی کاهش جمعیت بسیاری از گونه‌های پرورشی در مزارع بسته را در حیات وحش تایید کرده‌اند. مزارع پرورش خرس در چین حدود ۲۰ هزار خرس سیاه آسیایی را برای استخراج صفرای آنان در قفس کرده‌اند، و همزمان جمعیت خرس‌های وحشی کاهش یافته است. چین احتمالا بالاترین شمار ببرهای در قفس جهان را دارد و آنها را برای استفاده از اعضای مختلف بدنشان در این مجتمع‌ها حبس کرده است. این در حالی است که ببر جنوبی چینی مدتهاست که منقرض شده است و در شمال ‌شرق چین، تنها ۳۰ ببر سیبری باقی مانده است. پرورش پانگولین‌ها در اسارت نیز بیشتر با هدف سود کاسبان از این گونه نزدیک به انقراض در چین است، تا نجات آن از خطر انقراض. 

استفاده گسترده از اعضای بدن حیوانات در طب سنتی چینی نیز یک پدیده نسبتا جدید است. در گذشته، این طب عمدتا درباره مواد گیاهی و معدنی بود و روش‌های باستانی طب چینی علیه هرگونه کشتن حیوانات وحشی هشدار داده است. 

استفاده گسترده از حیوانات وحشی در طب سنتی چین صرفا در سایه تجاری شدن مدرن شکار و پرورش حیوانات ظهور کرد و نیز بر اثر تبلیغات پرورش‌دهندگان، کاسبان، سازندگان داروهای سنتی و طبیب‌های سنتی درباره اثرات «نجات‌بخش» اجزای بدن حیوانات، که از تجارت حیوانات سود سرشاری به جیب می‌زنند. 

این کاسب‌کاران با در پیش گرفتن یک رویکرد توجیهی و دفاع ظاهری از فرهنگ سنتی، منتقدان طب سنتی چینی را به «ضدچین بودن» و «میهن‌ستیزی» متهم می‌کنند. 

بحث کمک تجارت حیات وحش به کاهش فقر نیز اشتباه است. پرورش حیوانات وحشی در قفس در چین، تنها بخش کوچکی از تولید ناخالص داخلی چین است، و سودهای ناشی از پرورش حیوانات در بانک‌ها، شمار اندکی از مالکان کسب و کارها یا مزارع پرورش حیوانات را به خود اختصاص داده است. اکثر ۱۴ میلیون نفر کارگران مزارع پرورش حیوانات وحشی، یا نیمه‌وقت کار میکنند، یا کارگر فصلی هستند که برای گذران زندگی خود به این درآمد متکی نیستند. 

بنابراین، همه‌گیری ویروس کرونا ربط چندانی به فرهنگ چینی ندارد و بیشتر مربوط به اسیر کردن میلیاردها حیوان وحشی در قفس‌های پرجمعیت است. همزمان با استقبال ما از وعده چین به بستن بیشتر مزارع پرورش حیوانات وحشی با هدف مصرف انسانی، این روند به ‌به گام‌های اساسی‌تری همچون بستن بازارهای فروش حیوانات زنده وحشی و پایان دادن به پرورش کامل حیوانات زنده در اسارت، از جمله مزارع بزرگ خز که سالانه میلیون‌ها حیوان را پرورش می‌دهند، نیاز دارد. پرورش حیوانات در اسارت برای هر منظور و در هر کشوری که باشد، یک خطر بهداشت عمومی برای همگان است. 

پیتر جی لی، کارشناس سیاسی چین در سازمان انجمن انسانی بین‌المللی و استادیار سیاست‌های شرق آسیا در دانشگاه هیوستن-داون‌تاون است.