ساعاتی پیش ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا، فیلم منسوب به توقیف یک کشتی نفتکش به نام «ویلا» (Wila) که گفته می‌شود نیروهای ایران آن را در نزدیکی تنگه هرمز متوقف کردند را منتشر کرد. بر اساس این فیلم، نیروهای توقیف‌کننده از نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند.
مقامات تهران هنوز درباره این خبر اظهارنظر نکرده و آن را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.
در صورتی که این توقیف اتفاق افتاده باشد، این نخستین بار است که نیروی دریایی ارتش ایران اقدام به توقیف یک نفتکش در آبهای جنوبی ایران می‌کند. در سال گذشته، توقیف چند نفتکش در خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز توسط نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه پاسداران در رسانه‌های بین‌المللی خبرساز شد. نیروی دریایی سپاه که در مقایسه با نیروی دریایی ارتش از لحاظ تجهیزات و پرسنل ضعیف‌تر است، توانست با توقیف نفتکش‌های خارجی، خود را در مجامع بین‌المللی مطرح کرده و توجه سران رژیم جمهوری اسلامی را جلب کند. در این مقاله به بررسی توقیف نفتکش «ویلا»توسط نیروی دریایی ارتش و نقش هواپیمایی نیروی دریایی ارتش (هوادریا) در آن می‌پردازیم.
ویلا کی و کجا توقیف شد؟
تنها دقایقی پس از خروج یک نفتکش یونانی دارای پرچم لیبریا با نام ویلا از آبهای سرزمینی امارات متحده عربی در نزدیکی شارجه، یک فروند هلیکوپتر اِی اِس اِچ-۳دی "سی کینگ" (پادشاه دریا) ایرانی برفراز آن پرواز کرده و گروهی از نیروهای ایرانی از آن با طناب پیاده شده و اقدام به توقیف کشتی می‌کنند. زمان تقریبی توقیف این کشتی ساعت ۱۶:۳۲ به وقت گرینویچ و ساعت ۱۹:۰۲ به وقت تهران بود. این نفتکش در فاصله ۲ ناتیکال مایلی یا حدود ۳ کیلومتری و ۷۰۰ متری از آبهای سرزمینی امارات متحده عربی و همچنین فاصله ۲۲ ناتیکال مایلی یا ۴۰ کیلومتری در شمال شرق بندر خورفکان شارجه توقیف گردید. توقیف این کشتی تنها دقایقی به طول انجامید و سر‌انجام نیروهای ویژه ایرانی با استفاده از دو شناور نیروی دریایی که در این عملیات حضور داشتند، کشتی را ترک کردند. ویلا نیز متعاقبا حدود ساعت ۱۹:۵۰ به وقت ایران وارد آبهای امارات شد و دقایقی بعد در بندر خورفکان لنگر انداخت.
اقدام متقابل؟
روز جمعه ۱۷ مرداد ماه، خبرگزاری اکسپرس تریبون (The Express Tribune) خبری مبنی بر توقیف یک نفتکش ایرانی حامل نفت در بندرگاه محمد بن قاسم شهر کراچی به علت قاچاق نفت به پاکستان منتشر کرد. منبع خبر، یک ستاتور پاکستانی به اسم رحمان مالک بود. بر اساس یک اطلاعیه وزارت داخله پاکستان، یک سازمان آمریکایی رصد کننده فعالیت‌های نفتکش‌های ایرانی دولت پاکستان را از واردات نفت صادراتی ایران در کراچی مطلع کرده بود. بر اساس ادعای وزارت داخله پاکستان، نفت صادراتی ایران به‌طور قاچاقی و با استفاده از اوراق جعلی وارد کراچی می‌شده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند که توقیف نفتکش ایرانی به دستور وزارت امور خارجه ایالات متحده و در راستای تحریم نفتی ایران صورت گرفته است. مقامات جمهوری اسلامی بعدا ادعای توقیف نفتکش ایرانی در کراچی را به کلی رد کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به نظر می‌رسد که توقیف چند دقیقه‌ای نفتکش ویلا توسط نیروی دریایی ارتش که تنها شش روز پس از توقیف نفتکش ایرانی در کراچی صورت گرفت می‌تواند در راستای رساندن پیامی مبنی بر نشان دادن توانایی در توقیف نفکش‌ها باشد.
لازم به ذکر است که پس از توقیف نفتکش "گریس-۱" (Grace-1) توسط تنفگداران نیروی دریایی انگلستان در نزدیکی تنگه جبل الطارق در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۹۸ به دنبال درخواست وزارت دادگستری ایالات متحده، نیروی دریایی سپاه پاسداران اقدام به توقیف نفتکش انگلیسی استِنا ایمپِرو (Stena Impero) در تنگه هرمز در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۹۸ کرد. در نهایت دولت انگلستان نفتکش "گِرِیس-۱" را در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۹۸ آزاد کرد. پس از تغییر نام این نفتکش به "آدریان دریا-۱"، این نفتکش به سمت شرق دریای مدیترانه حرکت کرد و محموله نفتی خود را از طریق یک نفتکش دیگر به مقصد رساند.پس از رفع توقیف گریس-۱، نفتکش انگلیسی "استِنا ایمپِرو" که در بندرعباس به سر می‌برد آزاد شد و این کشتی آبهای ایران را در تاریخ ۵ مهر ۱۳۹۸ ترک کرد.
نقش هوادریای ارتش
بر اساس یک فیلم و همچنین بیانیه صادر شده توسط ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM)، یک فروند هلیکوپتر همه منظوره اِی اِس اِچ-۳دی سی کینگ (ASH-3D Sea King) در عملیات راپل (فرود با استفاده از طناب) نیروهای ویژه ایرانی بر روی عرشه این نفتکش یونانی استفاده شده است. این هلیکوپتر در ایران از سال ۱۳۵۵ تنها در اختیار اسکادران ۱۲ هوادریا (هواپیمایی نیروی دریایی) ارتش واقع در پایگاه یکم این نیرو در بندرعباس است. در مجموع ۱۸ فروند از این هلیکوپتر در سه مدل شامل جست و جو و نجات، ضد سطحی و حمل اشخاص مهم (VIP) در خدمت این اسکادران است که تنها کمتر از نیمی از آنها در آن واحد عملیاتی است و سایرین زمین‌گیر یا در حال تعمیر اساسی در تهران. دو فروند از این هلیکوپترها با کابین ویژه حمل مقامات پیشتر مورد استفاده آشیانه سلطنتی نیروی هوایی شاهنشاهی جهت حمل و نقل مقامات نظام پهلوی ایران منجمله محمد رضا شاه پهلوی واقع می‌شدند که به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی به نیروی دریایی ارتش واگذار شدند.
در حالی که تنفگداران و نیروهای ویژه نیروی دریایی ارتش ایران از این هلیکوپترهای آمریکایی-ایتالیایی جهت انجام چنین ماموریتی استفاده می‌کنند، همتایان سپاهی خود، یعنی نیروهای ویژه نیروی دریایی سپاه پاسداران از هلیکوپترهای ترابری میل می-۱۷۱ ساخت روسیه به این منظور استفاده می‌کنند. هواپیمایی نیروی دریایی سپاه که در مقایسه با همتای ارتشی خود بسیار کوچکتر است، تنها پنج فروند از این هلیکوپتر ترابری روسی از سال ۱۳۹۷ شمسی در اختیار دارد که از این تعداد معمولا چهار فروند به طور همزمان عملیاتی و تنها دو فروند در بندرعباس جهت پشتیبانی از ماموریت‌های نیروی دریایی سپاه مستقر هستند. در کنار هلیکوپترهای فوق الذکر، هوادریای ارتش و همچنین سپاه از مدل‌های دیگر هلیکوپتر جهت ماموریت‌های دیگر استفاده می‌کنند.
