تلاش برای حفظ برجام، نگرانی از خشم آمریکا

اکنون روشن شده است که نخستین تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران شکست خورده است.

همراهی تنها یک کشور با پیش‌نویس قطع‌نامه پیشنهادی، مخالفت روشن روسیه و چین و امتناع متحدان اروپایی آمریکا از همراهی با این کشور، شبی تاریخی برای جمهوری اسلامی ساخت.

چین و روسیه، دو کشوری که با پیش‌نویس تمدید تحریم‌های تسلیحاتی مخالفت کرده‌اند، مدت‌ها است که خود را برای آغاز تجارت گسترده نظامی با ایران آماده می‌کنند.

حساب توییتر نمایندگی چین در سازمان ملل پس از پایان جلسه شورای امنیت، تصویری از امضای مذاکره‌کنندگان برجام بر روی نسخه نهایی این توافق منتشر کرد و نوشت که نتیجه آرای کشورها نشان داد که «سیاست یک‌جانبه‌گرایی و قلدری» شکست می‌خورد: «هر تلاشی برای تقدم منفعت یک کشور بر منافع عمومی جامعه جهانی بی‌حاصل است».

چین بر اجرای توافق برجام و قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تأکید و اعلام کرد که آمریکا دیگر عضوی از این توافق نیست و نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند.

نمایندگی روسیه نیز با انتشار یک بیانیه مطبوعاتی سخنانی مشابه چین را در توضیح رأی منفی‌اش به این پیش‌نویس مطرح کرد.

در این بیانیه برجام یک دستاورد دیپلماتیک برجسته عنوان شد که گامی مهم در اجرای برنامه رژیم عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای بود.

همچنین به طرح دوم آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران که استفاده از مکانیسم ماشه است نیز اشاره شده است. روسیه می‌گوید، آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شده و حق خود را برای استفاده از مکانیسم ماشه از دست داده است.

اما بخش مهمی از واکنش روسیه به این قطع‌نامه حول پیشنهاد روز گذشته ولادیمیر پوتین برای برگزاری نشست آنلاین رهبران کشورهای عضو دائم شورای امنیت به همراه آلمان و ایران می‌گشت.

نمایندگی روسیه در سازمان ملل اعلام کرد که این کشور راهکاری برای استقرار یک رویه قابل‌اعتماد در خلیج‌فارس برای حفظ امنیت و کاستن از تنش‌ها پیشنهاد خواهد کرد و از دیگر کشورها خواست تا به دعوت رئیس ‌جمهور روسیه پاسخ مثبت بدهند.

بریتانیا نیز که گمان می‌شد در این جلسه به نفع آمریکا رأی بدهد، بیانیه‌ای منتشر کرد و دلیل ممتنع‌ بودن رأیش به پیش‌نویس آمریکا را این عنوان کرد که به‌وضوح مشخص بود که این پیش‌نویس نتوانسته نظر اعضای شورای امنیت را به خود جلب کند و اجماعی شکل دهد.

البته پاسخ بریتانیا به اتفاقات شورای امنیت با اندکی پیچیدگی بیان شد. در توضیحات بریتانیا، به مکانیسم ماشه و اینکه آیا آمریکا می‌تواند از آن استفاده کند یا نه اشاره‌ای نشده است.

بریتانیا در عین حال گفت که از اجرای کامل برجام حمایت می‌کند، ولی هم‌زمان از اقدام‌های بی‌ثبات کننده ایران در منطقه و انتقال سلاح به یمن و گسترش بی‌ثباتی در صورت رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران نیز ابراز نگرانی کرد.

نمایندگی آلمان در سازمان ملل نیز در حساب توییتر خود همین بیانیه را بازنشر کرد تا به‌نوعی آن را موضع متحد سه کشور اروپایی عضو برجام اعلام کند.

فرانسه، دیگر کشور اروپایی عضو شورای امنیت، نیز بیانیه‌ای مشابه بریتانیا منتشر کرد: «ما همچنین از اقدامات بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه، نقض مکرر مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ از طریق انتقال تسلیحات نظامی به یمن، لبنان، سوریه و عراق و از جمله به بازیگران غیردولتی، بسیار نگران هستیم.»

در این چارچوب، انقضاء تحریم سازمان ملل متحد در قضیه سلاح‌های متعارف كه وفق قطعنامه ۲۲۳۱، موعد آن اكتبر امسال است، می‌تواند عواقب جدی برای امنیت و ثبات منطقه به همراه داشته باشد.»

فرانسه نیز مانند بریتانیا اعلام کرد که به این دلیل به پیش‌نویس آمریکا رأی ممتنع داده که در میان اعضای شورا اجماعی بر سر آن به وجود نیامده بود.