به محض پیوستن هزاران کارگر اعتصابی به تظاهرات در روز جمعه، تنش میان الکساندر لوکاشنکو،«آخرین دیکتاتور اروپا»، و تظاهراتکنندگان، جهتی انقلابی به خود گرفت.
حتی به نظر میرسید که گروهی از سربازان در مرکز مینسک با تظاهراتکنندگان همراه شدهاند.
این سربازان که از ساختمانهای دولتی در میدان استقلال محافظت میکردند، کمی قبل از ساعت ۶ عصر به وقت محلی نشان دادند که بنا به خواست مردم سپرهای دفاعی خود را کمی پایینتر آوردهاند و با انجام این کار، مردم به نشانه تقدیر از آنها به سمتشان شتافتند و آنها را در آغوش کشیدند.
ظاهرا برخی از نیروهای پلیس در سراسر کشورهم تظاهرات را تأیید کردهاند. تصویری از «زابینکا» در غرب بلاروس نشان میدهد که یک افسر پلیس به تظاهراتکنندگان گل میدهد. در «لیدا» هم که در غرب واقع شده است، ویدیویی از بوقزدن ماشینهای پلیس گرفته شده است که حرکت نمادین دراعتراض هفته گذشته بود.
آقای لوکاشنکو ساعت ۷ عصر از جلسه مشاوره امنیت بیرون آمد و در بیانیهای توهینآمیز دستور داد تا بلاروسیها در خانه بمانند. او مدعی شد که این اعتراضات توسط نیروهای خارجی و عناصر جنایتکار در بلاروس سازماندهی شده است و وعده داد که وارد عمل خواهد شد.
«یک مرد نظامی در این شرایط چه کاری باید انجام دهد؟ شما از من میخواهید که در مینسک وقت تلف کنم تا نابود شود؟»
تحولات در یک روز مشخص ادامه یافت و شاهد فشار زیاد مخالفان بر مردی بودیم که طی ۲۶ سال گذشته رئیس جمهوری این کشور بوده است.
در اوایل روز، اعتصابکنندگان کارخانه تراکتور مینسک که بزرگترین کارخانه این شهر است، با یک راهپیمایی غیرمترقبه به مرکز شهر رسیدند. آنها از ملاقات با نخست وزیر که برای مذاکره پیرامون بحران به کارخانه اعزام شده بود، امتناع کردند.
آخرین باری که مینسک مرکزی شاهد راهپیمایی کارگران بود، به سه دهه پیش در سال ۱۹۹۰ برمیگردد، زمانی که شوروی سابق در حال سقوط بود. آن روزهای دشوار کاملا با وقایع امروز بلاروس برابری میکند، چرا که از زمانی که آقای لوکاشنکو مدعی پیروزی در انتخابات شده است، گویی کشور با یک رانش زمین به دل بحران عمیقی فرو رفته است.
نامزد مخالف، خانم اسوتلانا تیکانوفسکایا، که به نظر میرسید به راحتی در انتخابات پیروز شود، پس از تهدیدهایی علیه خانوادهاش، مجبور شد روز سه شنبه بلاروس را ترک کند. روز جمعه او سکوتش را شکست و از آقای لوکاشنکو خواست تا با مخالفانش وارد گفتوگو شود.
سرکوب مخرب آقای لوکاشنکو پس از انتخابات، ۷ هزار بازداشتی، ۳۰۰ زخمی و دو کشته به جای گذاشت. این کشور بیشتر هفته گذشته را با قطع دسترسی شهروندان به اینترنت سپری کرده است. روز پنجشنبه شواهد جدیدی درباره سطح تکاندهنده خشونت در زندانهای وی علیه زنان به دست آمد.
هیچ یک از این موارد فضای اعتراض علیه آقای لوکاشنکو را کاهش نداده است. برعکس، این عوامل مخالفتها را تشدید کرده است و حکومت این مدیر سابق کشت اشتراکی (کشاورزی در دست دولت) را در موقعیتی خطرناک قرار داده است.
شهادتهای هولناک از شکنجه، آزار و تهدید به تجاوز در مراکز بازداشت، باعث شده است که تقاضا برای اعتصابهای گسترده شدت گیرد. روز جمعه کارگران در اکثر تشکیلاتهای اقتصادی اصلی به اعتصابات کلی یا جزئی دست زدند. از آن زمان تا کنون، تنها پاسخی سطحی به این خواستهای مردم داده شده است.
کارگران اعتصابی این کارخانه در گفتوگو با «توت. بای»، یک نشریه مستقل محلی، گفتند که آنچه شاهدش بودند«دیوانه کننده» بود. یکی از کارگران گفت:«هر کسی شانس دیدن این نمایش تصویری را داشت، توانست ببیند که با پول و مالیات ما چه کردهاند، چطور همه چیز را نابود کردهاند. واقعا وحشتناک است.»
کارخانههایی که روز جمعه به کارخانه تراکتور مینسک پیوستند که بزرگترین کارخانه اتومبیل شهر است، عبارتند از کارخانه لاستیک، کارخانه فولاد، کارخانه موتور و مترو. کارگران کارخانه تراکتور مینسک کامیونها را به همراه شعارنوشتههایی نظیر«ضرب و شتم مردم را تمام کنید» و «ما صلح میخواهیم» به مرکز شهر راندند. چنین حرکتهایی در ۳۰ شهر و شهرستان دیگر هم مشاهده شد.
مجموعه نظامی این کشور نیز برای اولین بار مشارکت داشت و کارگرانMZKT که کارخانه تولید کامیونهای ارتشی است، بخشی از اعتصابات را تشکیل میدهند. گزارشها حاکی است، آنها از این واقعیت که خودروهای تولیدشده کارخانهشان در سرکوب معترضان در درگیریها مورد استفاده قرار گرفته و در نتیجه یک دختربچه پنج ساله را راهی بیمارستان کرده است، به خشم آمدند.
والری کاربالویچ، روزنامهنگاری که زندگینامه توضیحی این رهبر استبدادی را نوشته است، گفت نمادین بودن این اعتصاب که توسط کارگران تشکیلات اقتصادی دولت رهبری میشود، آقای لوکاشنکو را خشمیگن خواهد کرد.
آقای کاربالویچ به «ایندیپندنت» گفت:«این کارخانهها محور اصلی تفکر او از الگوی اقتصادی سوسیالیستی بودند و لوکاشنکو به دلیل ضرورتهای خاصشان، هر نوع اصلاحات در تجارت را متوقف کرد و حالا همین کارخانهها رژیم لوکاشنکو را با خطر مواجه کردهاند.»
به لطف سالها دستمزد و مزایای ویژه، آقای لوکاشنکو هنوز میتواند روی حمایت بیشتر نهادهای امنیتی خود حساب کند، اما باید خیلی شانس بیاورد که با چند حرکت مشخص (بدون خطر قابلتوجهی) این توفانهای پیش رو را کنترل کند.
این دیکتاتور خودخوانده، در طول تاریخ خودش را یک گرداننده هوشمند نشان داده که اغلب در حال مانور دادن از بحرانی به بحران دیگر است و با حرکتهاییعلیه غرب، روسیه را بازی داده است. نشانههای اخیر نشان میدهد که وی ارتباطش را با واقعیت از دست داده است.
آقای لوکاشنکو روز جمعه تهدیدهای صنعتگران را مورد تمسخر قرار داد.
او ادعا کرد:«به من گفته شده که ۲۰ نفر تصمیم گرفتند که نظرشان را به مردم تحمیل کنند، کار را رها کنند و بروند. مدیریت هم گفت بسیار خوب، بروید، ما به قدر کافی افرادی داریم که این حقوق را بخواهند و خوب این آقایان چرخی زدند و دوباره به کار برگشتند.»
کمی بعدتر، کمیته انتخابات کشور نسخه خود را از نتیجه نهایی انتخابات یکشنبه اعلام کرد. آن آمار به روز شده، حاکی از افزایش ۸۰.۱ درصدی مفروض برای آقای لوکاشنکو در برابر رقم ۱۰.۱ درصدی خانم تیکاموفسکایا بود.
آقای کاربالویچ گفت:«مضحک است. حتی هوادارانش این نتیجه را باور نمیکنند.»
© The Independent