موضعگیری حزبالله در قبال درگیری احتمالی میان تهران و واشنگتن، زمانی روشن شد که حسن نصر الله، دبیر کل حزبالله لبنان، در سخنانش تأکید کرد که اقدام به راه اندازی هر گونه جنگ علیه ایران در مرزهای آن کشور، منحصر نخواهد ماند بلکه سراسر منطقه را به آتش خواهد کشید. اظهارات حسن نصر الله حاکی از آن است که حزبالله برای تمام سناریویهای احتمالی که ناشی از درگیری میان ایران و آمریکا باشد، آمادگی دارد.
سرنگونی یک فروند پهپاد تجسسی آمریکا در چند روز گذشته از سوی نیرویهای ایرانی در تنگه هرمز، نزدیک بود آتش جنگ را میان ایران و آمریکا شعلهور کند اما با توجه به اینکه حمله به ایران منجر به کشته شدن شمار زیادی از غیر نظامیان میشد، رئیس جمهور ترامپ در آخرین لحظات، از آغاز جنگ منصرف شد. انصراف موقت از حمله به ایران به معنی پایان بحران نیست زیرا با توجه به وضعیت آشفته منطقه، ممکن است جنگ در هر لحظه میان دو طرف درگیر در بحران کنونی آغاز شود. در صورت وقوع جنگ، آیا لبنان میتواند بیطرفانه عمل کند و از فرو افتادن در باتلاق جنگ پرهیز کند؟
برگههای بازی ایران در منطقه
دولت ایران، برگههای متعدد سیاسی نظامی همچون نیروهای بسیج مردمی در عراق، جنبش حماس در غزه، پیکار جویان حوثی در یمن، شبه نظامیان فعال در کنار رژیم بشار اسد و البته حزبالله لبنان را با خود دارد و هنگام ضرورت، از این گروهها به عنوان ابزاری برای تأمین منافع ایران استفاده میکند. تردیدی نیست که در این میان، حزبالله لبنان نسبت به سایر گروههای یاد شده، اهمیت ویژهای برای ایران داشته و در صدر فهرست جناحهای وفادار به رژیم ایران قرار دارد، از این رو به نظر میرسد که حزبالله، آخرین برگه بازی ایران برای مقابله با ایالات متحده باشد. دولت ایران میداند که واکنش اسرائیل، در برابر هرگونه اقدام احتمالی از سوی حزبالله، آن چنان کوبنده خواهد بود که حزبالله را به فروپاشی سوق دهد لذا بعید به نظر میرسد که ایران نیروهای حزبالله را به آسانی در خط مقدم رویارویی با آمریکا قرار دهد. سازمان حزبالله بزرگترین دستاورد برون مرزی است که دولت ایران بیش از ۳۰ سال برای ساخت و ساز آن تلاش کرده و هزینههای هنگفتی را صرف تقویت و پیشرفت این حزب کرده است بنابراین، حکومت ایران حاضر نخواهد بود تا این نیروی ارزشمند را در آغاز نبرد با آمریکا به مخاطره اندازد.
پذیرش تقسیم مرز لبنان و اسرائیل
موافقت حزبالله و جنبش امل برای تعیین مرز لبنان و اسرائیل، پیامی است که حسن نیت این دو گروه وفادار به ایران را نسبت به اسرائیل نشان میدهد تا از هرگونه درگیری با اسرائیل جلوگیری کند، به ویژه پس از این که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، با اشاره به کارخانه موشک سازی حزبالله در لبنان، آماده حمله علیه مواضع این گروه در لبنان شده است. از سوی دیگر، ایالات متحده، همواره مانع حمله اسرائیل به لبنان میشود زیرا مقامات آمریکایی باور دارند که لبنان در حزبالله خلاصه نمیشود و گروههای زیاد دیگری در این کشور وجود دارند که میتوانند نقش مهمی در تأمین منافع آمریکا در منطقه بازی کنند. ایالات متحده بیش از دو میلیارد دلار برای آموزش و تجهیز ارتش لبنان هزینه کرده است و بدیهی است که انتظار دارد ارتش لبنان از منافع آمریکا حمایت کند.
موضع گیریهای احتمالی حزبالله در صورت بروز جنگ میان ایران و ایالات متحده
اگر رژیم ایران، با چنان شرایط خاصی روبرو شود که جز بهره برداری از حزبالله در برابر آمریکا، چاره دیگری نداشته باشد، چه اقدامی در پیش خواهد گرفت تا نیروهای حزبالله با تحمل کمترین زیان، بیشترین دستاورد را کسب کنند؟ نخست میتوان گفت که حزبالله هرگز نمیتواند از اوامر ایران سرپیچی کند و آنچه را رژیم ایران دستور دهد، حزبالله باید عملی کند. پس در صورت درگیری جنگ میان ایران و آمریکا، حزبالله میتواند بهمحض شروع جنگ، از سمت جنوب به اسرائیل حمله کند و با پیش روی به قلمرو اسرائیل، ایالات متحده را از ادامه جنگ علیه ایران باز دارد، زیرا کشیدن شدن دامنه جنگ در سرزمین اسرائیل، واشنگتن را تحت فشارهای لابی صهیونیستی قرار میدهد. هنگامی که بحث آتشبس میان حزبالله و اسرائیل مطرح شود، شرط اول و اساسی حزبالله برای آتشبس، توقف حمله علیه ایران خواهد بود، مسئلهای که به سود ایران تمام میشود.
هدف قرار دادن سفارت آمریکا و یا دانشگاه آمریکایی در بیروت و بمبگذاری در سایر نهادهای همکار با آمریکا در لبنان، گزینه دیگری است که احتمال میرود حزبالله از آنها به منظور تهدید علیه آمریکا استفاده کند. انفجار بانک لبنان در سال ۲۰۱۶ پیام روشنی برای بانکهای لبنانی بود تا از همکاری با تحریمهای آمریکا علیه حزبالله خودداری کنند.
ترور و ربودن شهروندان آمریکایی در لبنان، مانند ترور رئیس دانشگاه آمریکایی بیروت در سال ۱۹۸۴ روش دیگری برای اعمال فشار است که مورد استفاده حزبالله قرار خواهد گرفت. هدف قراردادن نیروهای بینالمللی حافظ صلح (یونیفل) در لبنان که شمار آن ها به ۱۰ هزار و ۴۰۰ سرباز میرسد و از ۴۳ کشور هستند، مورد دیگری است که حزبالله لبنان آن را به عنوان اهرم فشاری علیه آمریکا استفاده خواهد کرد. ولی تلاش حسن نصرالله برای نظر ندادن در مورد اقدامات احتمالی حزبالله علیه منافع آمریکا، در صورت بروز جنگ، نشان میدهد که رژیم ایران و حزبالله در تلاش برای دور نگهداری حزبالله از فرو افتادن در باتلاق جنگ احتمالی آمریکا علیه ایران هستند. تردیدی نیست که اگر تحولات آینده نیازمند مشارکت حزبالله در جنگ علیه آمریکا باشد، آن زمان تمام گزینههای ممکن برای اعمال فشار علیه ایالات متحده برای حزبالله باز خواهد بود.