به نظر می‌رسد که نزدیکی میان جنبش‌های "حماس" و "فتح" تأثیر وارونه بر روابط حماس با "جنبش اصلاح طلبان" در سازمان فتح به رهبری محمد دحلان دارد، طوری که نشست علنی فتح و حماس در دوم ژوئیه گذشته خشم دحلان را برانگیخت؛ زیرا وی نیز خواستار مشارکت در روند سیاسی است که سایر جناح‌های مختلف فلسطینی در آن نقش دارند. افزون بر آن، موافقت حماس برای مشارکت در نشست رهبری فلسطین به ریاست محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین که به هدف بحث و بررسی در مورد آخرین تحولات در مسئله فلسطین، در ۱۸ ماه اوت جاری در شهر رام الله برگزار شد، موضوع را برای محمد دحلان بیشتر از پیش چالش برانگیز کرد.

به گفته یک منبع آگاه از داخل جریان سیاسی دحلان، مشارکت حماس در نشست یادشده نه‌تنها منجر به خشم محمد دحلان شده بلکه وی را به این اندیشه واداشته است که نزدیکی حماس تنها به هدف استفاده از پول‌های دحلان است و حماس اهمیتی به روابط او با جناح‌های دیگر فلسطینی قائل نمی‌شود.

هرچند حماس در گذشته روابط خوبی با جنبش اصلاح‌طلبان به رهبری محمد دحلان داشت و اعضای آن فعالیت های خود را در نوارغزه به صورت آزادانه انجام می‌دادند ، اما به محض شروع نزدیکی میان حماس و فتح و آغاز تلاش‌ها برای گسترش روابط میان دوجانب در ماه ژوئن گذشته، روابط حماس با دحلان به سردی گرایید. این در حالی است که سازمان‌های فتح و حماس به صورت روزافزون به هم نزدیک می‌شوند، چنان‌چه اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس که کنترل نوارغزه را در دست دارد، در این اواخر بارها با محمود عباس تماس برقرار کرده و دوجانب در موارد متعددی در داخل و خارج از سرزمین‌های فلسطینی دیدار و گفت‌وگو کردند.

در همین راستا، حسین حمایل، سخنگوی جنبش فتح اظهار داشت که ما بارها حماس را دعوت به شرکت در جلسات رهبری کردیم و با توجه به افزایش زورگویی‌ آمریکا و به منظور پیشبرد روند صلح، محمود عباس پیوسته تأکید بر نزدیکی با حماس دارد، به ویژه این‌که اختلاف میان گروه‌های فلسطینی همواره به عنوان عامل ناکامی روند صلح تلقی شده و مردم فلسطین متهم به حمایت از ترویسم می‌شوند. البته حماس نیز به فراخوان محمود عباس پاسخ مثبت داده و اخیرا در جلسه رهبری فلسطین شرکت کرده است و دوجانب بر اتخاذ موضع‌گیری واحد در قبال برقراری روابط با اسرائیل موافقت کردند. حمایل گفت: جنبش فتح نیز حمایت خود را از حماس در مقابله با اسرائيل با استفاده از تمام گزینه‌ها و امکانات ابراز داشت و در واقع، حماس سرانجام خود را تحت دستور رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین قرار داد.

از سوی دیگر و در سایه نزدیکی میان فتح و حماس، یک منبع آگاه از دفتر رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین فاش کرد که محمود عباس با حماس به توافق رسیده است تا محمد دحلان را در حاشیه قرار داده و فعالیت‌های افراد وابسته به وی را در نوار غزه کاهش دهد. حمایل خاطرنشان کرد محمد دحلان تنها یک فرد است و هیچ ویژگی حزبی و گروهی ندارد و او بایستی این حقیقت را درک کند که تنها نماینده فلسطین در مجامع بین‌المللی محمود عباس است.

در همین حال، حماس نیز تلاش‌های انجام شده برای نزدیکی میان حماس و فتح را مورد قدردانی قرار داده و حماد الرقب، یکی از رهبران برجسته حماس اظهار داشته است که دوجانب در مسیر درستی در حرکت هستند که منافع سیاسی مشترکی را به همراه دارد و دیدارها میان حماس و فتح در حال افزایش است. حسین حمایل بدین باور است که سیاست حماس در مسئله ایجاد کشور فلسطین تفاوت زیادی با سیاست‌های سازمان آزادی‌بخش فلسطین ندارد.

با این حال و به‌رغم نزدیکی میان دو جناح، حماد الرقب در مورد رابطه حماس با جنبش اصلاح‌طلبان در فتح به شیوه بی‌طرفانه صحبت کرده و اظهار داشت که رابطه ما با محمد دحلان شباهت بسیاری به پیوند حماس با محمود عباس دارد و البته هر دو شخصیت، تفکر و اندیشه مشابهی داشته و در برنامه‌های سیاسی مرتکب اشتباهات بزرگی می‌شوند. وی افزود: هدف از نزدیکی با جنبش فتح تنها به خاطر چالش‌های اخیر و تصمیم اسرائيل به الحاق بخش‌های از کرانه باختری نیست بلکه حماس و فتح سعی می‌کنند در چارچوب همکاری‌های مشترک، اهداف بزرگتری را برآورده سازند و حماس می‌خواهد گسترش هماهنگی با فتح به منظور تأمین منافع بزرگ ملی باشد.

هرچند گفتمان حماس حاکی از تعادل روابط با محمود عباس و محمد دحلان است، امان منابع نزدیک به جنبش اصلاح‌طلبان خاطرنشان می‌کنند که پیوند حماس با دحلان دستخوش تحول شده و تنش بر آن سایه افکنده است و این امر در گزارش‌های منتشر شده در وبسایت‌های خبری وابسته به محمد دحلان که حماس را به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهند، آشکار است.

در واقع، دحلان خواستار مشارکت در روند سیاسی شده بود اما به دلیل این‌که وی از جریان سیاسی مستقلی نمایندگی نمی‌کند، نتوانست پاسخ مثبتی دریافت کند، زیرا جنبش فتح به رهبری محمود عباس این مسئله را دخالت در امور داخلی خود می‌داند و بدون شک این موضوع بر جناح‌های دیگری که از سازمان آزادی‌بخش فلسطین پول دریافت می‌کنند، تأثیرگذار است.

اما جودت ابو رمضان، مسئول روابط عمومی در "جنبش اصلاح طلبان"، در مورد چگونگی روابط با حماس گفت: ما با تمام جناح‌های سیاسی رابطه خوبی داریم تا یک جبهه ملی واحدی تشکیل شود و رابطه ما در عرصه سیاسی با هیچ جناحی تغییر نمی‌کند. در پیوند به مسئله نزدیکی میان حماس و فتح بدون دحلان، ابو رمضان گفت: ما با ارسال پیام به هر دو جناح بر لزوم پایان دادن به اختلافات تأکید کردیم حتی اگر این مسئله منافع جنبش اصلاح‌طلبان را در نظر نگیرد و ما را به سوی زندان سوق دهد.

در این میان، حسام الدجنی، پژوهشگر امور سیاسی فلسطین گفت: نزدیکی میان دو جناح بزرگ فلسطینی به دلیل وخامت اوضاع و تشدید تهدیدهای اخیر صورت گرفته است و موضوع محمد دحلان، یک مسئله داخلی است و محمود عباس در حال حاضر به درگیری‌های داخلی وقعی نمی‌گذارد. وی در ارتباط به این‌که محمود عباس از حماس خواسته است، دحلان را در حاشیه قرار دهد، گفت: حماس توانایی تصمیم‌گیری را دارد و محمود عباس هرگز چنین پیشنهادی به حماس نمی‌کند، به ویژه این‌که رابطه حماس با دحلان، یک مسئله داخلی است و ربطی به سازمان فتح نمی‌گیرد. حسام‌الدجنی افزود: حماس با جریان محمد دحلان توافقات و هماهنگی‌های بسیاری دارد که در وضعیت نوار غزه تأثیرگذار است. وی خاطرنشان کرد که همچنان بایستی از رابطه محمد دحلان با امارات متحده عربی برای کاهش بازتاب موضع شدید محمود عباس برای فلسطینی‌های مقیم امارات متحده عربی بهره‌برداری صورت گیرد.