از امروز تا سوم نوامبر آینده (تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده)، توجه اغلب مردم به برنامه‌ها و طرح‌هایی معطوف است که در دستور کارزارهای انتخاباتی دونالد ترامپ جمهوری‌خواه و جو بایدن دموکرات به هدف پیشتازی در انتخابات ارائه می‌شود. تردیدی نیست که دونالد ترامپ، رئیس جمهور کنونی و جو بایدن، معاون رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده سعی دارند با مطرح کردن راهبردهایی برای حل چالش‌های داخلی، برطرف کردن دشواری‌های اقتصادی و تصمیم‌گیری در مورد پرونده‌های خارجی، رأی‌دهندگان بیشتری را به سمت خود جلب کنند.

البته توجه مردم و دولت‌ها در خاورمیانه بیشتر به برنامه‌هایی معطوف است که می‌تواند تأثیری در اوضاع منطقه داشته باشد و از آغاز سال ۲۰۲۱، تغییراتی را از کرانه شرقی اقیانوس اطلس تا افغانستان به وجود آورد.

هرچند پیش‌بینی اوضاع به صورت دقیق، کار دشواری است و من ادعای آگاهی به همه جزئیات را نمی‌کنم؛ اما با توجه به برنامه‌هایی که تا کنون در کارزارهای انتخاباتی مطرح شده است،  تحولات آینده می‌تواند به صورت زیر خلاصه شود:

ایران:

در صورت پیروزی دموکرات‌ها، جو بایدن به رویکرد باراک اوباما باز خواهد گشت؛ توافقنامه هسته‌ای و مذاکرات را از سر خواهد گرفت و به تنش‌های کنونی در منطقه پایان خواهد داد. اما در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان، ترامپ در گام نخست، برای وادار کردن رژیم ایران به گفت‌وگو، فشارها را بر تهران افزایش خواهد داد، سپس به منظور رسیدن به هدف به گزینه‌های دیگری متوسل خواهد شد.

عراق:

در صورت پیروزی دموکرات‌ها، جو بایدن با هر دولتی که قدرت را در دست داشته باشد، همکاری خواهد کرد و در عین زمان و همان‌گونه که در سال ۲۰۱۱، اتفاق افتاد، در صدد برنامه‌ریزی برای خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از عراق می‌شود. اما در صورت پیروزی جمهوری‌خواهان، ترامپ در تلاش برای حمایت از ارتش عراق خواهد شد و فشارها را بر شبه‌نظامیان حشد شعبی افزایش خواهد داد.

 سوریه:

در مورد پرونده سوریه، جو بایدن اعلام کرد که در صورت پیروزی، به کُردها کمک خواهد کرد و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه را تحت فشار قرار خواهد داد؛ اما از آن‌جا که لابی اخوان المسلمین در انتخابات از جو بایدن حمایت می‌کند، این امر می‌تواند منجر به کاهش فشار بر آنکارا شود. البته اگر جو بایدن قصد بازگشت به برجام را داشته باشد، باید حضور ایران در سوریه و بقای بشار اسد در قدرت را بپذیرد. در حالی‌که ترامپ به حمایت از کُردها و رویارویی با شبه‌نظامیان ایرانی ادامه خواهد داد، اما برخورد وی در قبال اردوغان پس از برگزاری انتخابات روشن خواهد شد.

لیبی:

در قبال بحران جنگ در لیبی، هر دو نامزد، سیاست‌های مشابهی دارند که مبتنی بر یافتن راه حل سیاسی و رد راهبرد نظامی است. البته لابی قطر و اخوان المسلمین در واشنگتن بر هر دو حزب تأثیر همسانی دارد اما فشار اخوان در مورد سیاست‌های داخلی آمریکا در حزب دموکرات‌ها قوی‌تر است.

یمن:

در مسئله یمن نیز در سیاست‌های هر دو نامزد تفاوت چندانی به نظر نمی‌خورد و هر دو از راه حل سیاسی حمایت می‌کنند، اما شدت برخورد تیم دموکرات‌ها که برنامه‌های اوباما را دنبال می‌کند در مقایسه با تیم جمهوری‌خواهان با حوثی‌ها کمتر خواهد بود؛ زیرا سیاست اوباما ترجیح می‌دهد تا هنگامی‌که برجام قابل تجدید باشد از آسیب رساندن به متحدان ایران خودداری کند.

ائتلاف عربی:

در صورت پیروزی دموکرات‌ها، دولت بایدن از ائتلاف عربی که شامل عربستان سعودی، امارات متحده عربی و برخی دیگر از کشورهای عربی است انتقادهای زیادی خواهد کرد؛ در حالی‌که ائتلاف عربی از حمایت استراتژیک ترامپ برخوردار خواهد بود.

مصر:

در پرونده مصر، ترامپ، متحد عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر شناخته می‌شود و از راهبرد مبارزه مصر علیه تروریسم حمایت می‌کند؛ در حالی‌که جو بایدن نیز مانند اوباما از عبدالفتاح السیسی انتقاد کرده و به اخوان المسلمین نزدیکتر خواهد بود.

لبنان:

از آن‌جا که جو بایدن نیز مانند اوباما در صدد بازگشت به برجام است، وی بر خلاف ترامپ،گرایش کمتری برای وارد کردن فشار بر حزب الله خواهد داشت.

ترکیه:

هرچند جو بایدن از اردوغان انتقاد می‌کند، اما حزب وی رابطه خوبی با حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه دارد؛ در حالی‌که ترامپ با اردوغان رابطه دارد اما اغلب سیاسمتداران متحد او از سیاست‌های "اسلام‌گرایانه" رئیس جمهور ترکیه انتقاد می کنند.

اسرائیل و فلسطین:

ترامپ به طور کامل از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل حمایت می‌کند؛ اما مصمم است که فلسطینی‌ها به یک نتیجه ملموسی دستیابی پیدا کنند و کشوری یکپارچه داشته باشند، در حالی‌که جو بایدن از سیاست‌های بنیامین نتانیاهو انتقاد می‌کند اما مسئله فلسطین را می‌خواهد به گونه‌ای حل کند که فراخور شرایط برجام باشد.

به طور کلی، ترامپ می‌خواهد با اعراب میانه‌رو متحد باشد، با افراط‌گرایی مقابله کند و در تلاش برای منزوی کردن رژیم ایران باشد؛ در حالی‌که جو بایدن قصد دارد در صورت پیروزی، با تهران و اخوان المسلمین مشارکت و همراهی داشته باشد. البته این امر، به صورت کلی بر اوضاع کشورهای دیگر نیز به همین شیوه تأثیرگذار خواهد بود.