کووید بلندمدت چیست و چرا بعضی  افراد تا ماه‌ها عوارضش را دارند؟ 

در آغاز سال ۲۰۲۰، کووید-۱۹ هنوز برای بیشتر جهانیان یک بیماری ناشناخته بود.

حال ۲۷ میلیون مورد ابتلا در جهان (تنها ۳۵۰ هزار نفر در بریتانیا) تثبیت شده و حدود ۹۰۰ هزار نفر بر اثر عوارض آن جان سپرده‌اند.  

هنوز بسیاری واقعیت‌ها درمورد پیامد‌های بلندمدت این ویروس ناشناخته است.

در ماه فوریه دولت بر این گمان بود که کووید-۱۹ عارضه‌ای شبیه به بیماری‌های شناخته شده تنفسی مثل آنفولانزا است. به همین دلیل الگوی تجربه شده همه‌گیری آنفولانزا را سرمشق قرار دادند. اما اکنون روشن شده که ویروس کرونا به گونه دیگری عمل می‌کند.

یکی دیگر از جنبه‌های این ویروس که با وارد شدن به نهمین ماه شیوع آن ثبت شده، طول مدت عوارض آن است.  

در روز ۲۵‌ ماه اوت، دفتر نخست وزیری بریتانیا مجبور شد این شایعات را تکذیب کند که بوریس جانسون پس از شش ماه نخست وزیری، به دلیل مشکلات سلامتی ناشی از ویروس کرونا از سمتش کناره‌گیری می‌کند. گفته شد پدر زن دومینیک کامینگز به یک گردشگر گفته بود که آقای جانسون همچنان پس از ابتلا به کووید-۱۹ در ماه آوریل با عوارض آن دست به گریبان است. 

این که آیا آقای جانسون همچنان گرفتار پیامد ویروس کرونا است یا نه، معلوم نیست اما کارشناسان و بهبودیافتگان از عوارض اولیه کرونا به گونه‌ای فزاینده به پیامد‌های بلندمدت ویروس کرونا اشاره می‌کنند. نتیجه پژوهشی که روز ۲۰‌ اوت منتشر شد حاکی از آن است که حدود یک سوم بیماران مبتلا به ویروس کرونا که در بیمارستان بستری شدند، سه ماه پس از ترک بیمارستان همچنان دچار عوارض آن هستند. بنا به این گزارش، بسیاری از آن‌ها قادر به انجام کارهای روزانه از جمله شست‌وشو، پوشیدن لباس یا بازگشت به کار نیستند. 

درروز ۷ سپتامبر، گزارشی از یک پژوهش منتشر شد که حاکی از آن بود که ۶۰ هزار نفر در بریتانیا سه ماه است از عوارض بلندمدت کووید رنج می‌برند. 

این سؤال مطرح می‌شود که کووید بلندمدت چیست و چرا برخی به آن مبتلا می‌شوند و برخی نمی‌شوند؟ 

کووید طولانی چیست؟ 

واژه کووید طولانی (یا کووید بلندمدت یا دنباله‌دار) یک اصطلاح رسمی طبی نیست. این عبارت توسط کسانی استفاده می‌شود که عوارضشان نسبت به آن چه سازمان بهداشت جهانی یک دوره دو هفته‌ای برای تمام شدن عوارض کووید-۱۹ توصیف کرده طولانی‌مدت‌تر است. 

کسانی که از کووید بلندمدت رنج می‌برند دچار عوارض بسیار متعددتری از سه علائم سرفه مداوم، تب و از دست دادن حس بویایی هستند که در فهرست نظام درمان عمومی بریتانیا آمده است. این عوارض عبارتند از خستگی مفرط، تنگی نفس، دردهای عضلانی، دردهای مفصلی، «گیجی مغزی»، از دست دادن حافظه، عدم توانایی تمرکز و افسردگی روانی. تصور نمی‌شود مبتلایان برای مدت طولانی واگیر داشته باشند اما عوارضشان طولانی‌مدت است. 

جنیفر فوربز ۴۱ساله اهل استان کورنوال در أواسط ماه مارس دچار کووید-۱۹ شد. او به ایندیپندنت گفت که به رغم آن که بیماری‌اش بهبود یافته اما فکر نمی‌کند بتواند برای مدت شش ماه سلامتی‌اش را به دست بیاورد: «تغییرات کوچکی در طول چند هفته گذشته می‌بینم اما این روند بسیار کند است و کم و زیاد می‌شود. می‌گویم بهتر شدم اما بار دیگر به عقب بر می‌گردم.» 

هرچند عبارت کووید طولانی همچنان تحت‌الفظی است و توسط کادر پزشکی استفاده نمی‌شود، اما چند فرد مشهور از جمله الیسیا میلانو و اما سمز تجربیات خود را از جمله ریزش مو به اشتراک گذاشته‌اند و شواهد بسیاری در تایید طولانی بودن عوارض کووید-۱۹ وجود دارد.  

روز ۲۰‌ اوت، پژوهشگران بیمارستان ساوث مِد در بریستول اعلام کردند که ۸۱ بیمار از ۱۱۰ بیمار (مبتلا به کووید) که از بیمارستان مرخص شده‌اند همچنان پس از ۱۲ هفته،  گرفتار عوارض بیماری از جمله تنگی نفس، خستگی مفرط و دردهای عضلانی هستند.  

داده‌های دیگری که در نرم‌افزار مطالعات عوارض کووید وابسته به دانشگاه کینگز کالج آمده حاکی از آن است که «تعداد قابل توجهی» از مبتلایان یک ماه پس از ابتلا همچنان درگیر عوارض آن هستند. این نرم‌افزار که بیش از سه میلیون بار دانلود شده است، نشان می‌دهد که یک نفر از هر ۲۰ نفر مبتلا به کووید دچارعوارض بلندمدت آن است. 

پژوهش دیگری در نرم‌افزار سلامتی «زویی» که مورد تایید نظام درمان عمومی ایالت ولز و اسکاتلند است نشان می‌دهد که از هر ۱۰ بیمار مبتلا به کووید، عوارض یک نفر بیش از سه هفته و در مورد برخی دیگر تا ماه‌ها ادامه پیدا می‌کند.  

این الگو در دیگر نقاط جهان هم مشاهده شده است. یک تیم پژوهشی ایتالیایی در گزارشی در نشریه انجمن پزشکی آمریکا گفته است حدود ۹ نفر از ۱۰ بیمار مبتلا به کووید (۸۷ درصد) که از بیمارستان رم مرخص شده‌اند، پس از ۶۰ روزکه از ابتلایشان می‌گذرد، همچنان گرفتار دست کم یکی از عوارض‌اند. 

آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که در ۱۳ درصد از ۱۴۳ نفری که مورد این مطالعه بوده‌اند هیچ گونه عارضه‌ای باقی نمانده در حالی که ۳۲ درصد با یک یا دو عارضه و ۵۵ درصد با سه عارضه یا بیشتر دست به گریبانند.  

یک پژوهش توسط انجمن پزشکی بریتانیا حاکی از آن است که تنها بیماران نیستند که این عوارض را گزارش می‌کنند. یک سوم پزشکان مبتلایان به کووید طولانی‌مدت را با عوارضی از جمله خستگی مزمن و از دست دادن حس بویایی معالجه کرده‌اند. 

انتشار این آمار رسمی، کسانی را که به عوارض طولانی‌‌مدت کووید مبتلا هستند به صورت گروه‌های حمایتی در شبکه‌ها اجتماعی از جمله صفحه «یک در بیست» فیس‌بوک گردهم آورده است (نامی که ملهم از پژوهش‌های دانشگاه کینگر کالج است). 

چرا کووید در برخی طولانی‌تر است؟ 

کالج سلطنتی پزشکان عمومی بریتانیا می‌گوید انتظار دارد پزشکان عمومی با تعداد قابل ملاحظه‌ای از مراجعانی روبه‌رو شوند که دچار عوارض «برطرف نشده» هستند اما اطلاعات چندانی در مورد دلیل ادامه عوارض در برخی بیماران روشن نیست. 

یک گزارش دانشگاه کینگز کالج حاکی از آن است که طولانی شدن عوارض کووید به شدت بیماری بستگی دارد: «شواهد فزاینده‌ای نشان می‌دهد برخی بیمارانی که با علائم ملایم کووید در خانه مانده‌اند هم دچار عوارض بلندمدت آن شده‌اند.   

هرچند می‌دانیم خستگی مزمن می‌تواند پس از یک عفونت ویروسی عارض شود اما جزئیات فیزیکی آن عمدتا روشن نیست. ادامه عفونت ویروسی در ریه ها، مغز، بافت‌های چربی یا دیگر بافت‌های بدن ممکن است یک سازوکار آن باشد. واکنش طولانی‌مدت و خارج از قاعده سیستم ایمنی بدن پس از عفونت هم می‌تواند توجیه دیگری برای آن باشد.»   

مطالعات پیشین در مورد خستگی مزمن پس از بیماری نشان داده که برخی افراد ممکن است از نظر بیوژیکی مستعد آن باشند. «بسیاری از بیماران مبتلا به هپاتیت سی که با داروی اینترفرون-آلفا تحت درمان قرار گرفتند دچار عوارضی شبیه به آنفولانزا و برخی دیگر خستگی پس از ابتلا به عفونت شدند.» 

پژوهشگران این پدیده را به عنوان «واکنش مصنوعی عفونت» به عنوان الگویی برای خستگی مزمن مورد مطالعه قرار داده‌اند. آن‌ها کشف کرده‌اند که سطوح ساختاری دو مولکول در بدن که باعث التهاب می‌شود – اینترلوکین ۶ و اینترلوکین ۱۰ – شروع خستگی مزمن در بدن بیمار را پیش‌بینی می‌کنند. 

چه کمک‌هایی در دسترس بیماران مبتلا به کووید بلندمدت است؟ 

نظام درمان عمومی بریتانیا یک سرویس التیام از کووید-۱۹ برای افرادی راه‌اندازی کرده که دچار عوارض بلندمدت بیماری هستند. 

سرویس خدماتی موسوم به «خدمات بهبود از کووید برای شما» ابتدا از فضای مجازی شروع شده اما قرار است در آینده و زمانی که شرایط امن‌تر باشد تبدیل به یک سرویس حضوری شود. کسانی که به اینترنت دسترسی ندارند، می‌توانند «منوط به تقاضا برای آن» از نوع چاپی این خدمات استفاده کنند.   

دولت همچنین یک بودجه ۸.۴ میلیونی برای برنامه تحقیقاتی موسوم به «فاسپ-کووید» اختصاص داده که کنسرسیومی در سطح کشور به رهبری دانشگاه لستر بوده و کار آن پژوهش در مورد عواقب بلندمدت ابتلا به ویروس کرونا است. انتظار می‌رود حدود ۱۰ هزار بیمار در این پژوهش شرکت کنند.  

یک گروه پارلمانی موسوم به «ای پی پی جی» هم روایات بیماران مبتلا به عوارض بلندمدت کووید را به هدف واکنشی بهتر به این بحران فزاینده استماع کرده است. اندرو گوویت، نماینده حزب کارگر و یکی از اعضای این گروه اذعان داشته که نتوانسته در طول ۱۸ هفته‌ای که از ابتلایش به بیماری گذشته، عوارض آن را پشت سر بگذارد.  

کلر هیستی، بنیانگذار گروه پشتیبانی کووید بلندمدت هشدار داده که پزشکان عمومی به طور منظم ادامه علائم (کووید بلندمدت) را با اضطراب یا بیماری خستگی مفرط اشتباه می‌کنند. او به سیاستمداران گفت: «علم باید خود را به ما برساند.»