دفتر آیت‌الله یوسف صانعی، از علما و مدرسان حوزه علمیه قم، تایید کرده است که او روز شنبه بر اثر بیماری در سن ۸۳ سالگی درگذشت.

دلیل درگذشت او ایجاد مشکل در روند درمان شکستگی لگن عنوان شده است.

یوسف صانعی سابقه عضویت در شورای نگهبان و دادستانی کل کشور با حکم آیت‌الله خمینی را نیز در کارنامه خود دارد.

او که یکی از مراجع تقلید محسوب می‌شد، به دلیل برخی از فتواهایش خصوصا در حوزه زنان در ایران به عنوان مرجعی نوگرا شناخته می‌شد. برای مثال بر اساس اجتهاد او و برخلاف نظر اکثریت مراجع، زنان حق مرجعیت و تصدی کسوت قضاوت را دارند. وی همچنین حکم قصاص و دیه را برای زن و مرد برابر می‌دانست.

یوسف صانعی همچنین معتقد بود در صورتی که زن مهریه خود را ببخشد و درخواست طلاق کند، مرد موظف به طلاق است و نمی‌تواند با درخواست زن مخالفت کند. صانعی که یکی از منابع اصلی توجیه فقهی حامیان قانون خانواده بود، ازدواج مجدد مرد بدون اطلاع زن را غیر مشروع می‌دانست. او در مورد غیرمسلمانان نیز معتقد بود که دیه و قصاص آنها با فرد مسلمان برابر است.

یوسف صانعی پس از اعتراضاتی که در پی انتخابات سال ۸۸ درگرفت از جنبش سبز و معترضان حمایت کرد و به همین دلیل مورد اقبال آنها و مغضوب حاکمیت قرار گرفت.

در پی انتشار مواضع او در آن سال، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیت‌الله صانعی را فاقد صلاحیت مرجعیت عنوان کرد. در آن زمان دفتر صانعی با انتشار بیانیه‌ای خواستار انتشار نام و سوابق علمی افراد حاضر در جلسه سلب مرجعیت از او شد. این ماجرا جنجال وسیعی برانگیخت به طوری که علی سیستانی، مرجع شیعیان عراق اعلام کرد که جامعه مدرسین قم مرجع تشخیص صلاحیت مرجعیت افراد نیست.

همچنین با ادامه موضع‌گیری‌های صانعی علیه حاکمیت و برگزارکنندگان انتخابات، طیف موسوم به حزب‌اللهی در برابر دفاتر او در شهرهای مختلف تجمع کردند و خواستار تعطیلی آنها شدند. در ادامه نیز به دفتر وی در قم حمله کرده و خسارات بسیاری پدید آوردند. این جریانات با حمله به دفتر نجف‌آباد و آتش زدن آن به اوج خود رسید.

پس از این وقایع، یوسف صانعی از فعالیت سیاسی و اجتماعی خود کاست و تنها به بیان نظرات خود در قالب سخنرانی ادامه داد. در همین رابطه او ولایت فقیه را تنها در صورت حمایت اکثریت مشروع می‌دانست.

این تغییر موضع البته پس از سال ۸۸ پدید آمد. صانعی پیشتر در سال ۶۸ و پس از به رهبری رسیدن علی خامنه‌ای گفته بود: «تخلف از فرمان آیت‌الله خامنه‌ای، گناه و معصیتی است بزرگ.» او همچنین در دوران دادستانی و سرکوب گروه‌های مخالف سیاسی در دهه نخست انقلاب گفته بود: «امید ضدانقلاب از اوین باید قطع باشد. اوین باید محیط ترس باشد.»

صبح روز ۲۲ شهریور ۱۳۹۹ در بیمارستان نکویی شهر قم، پایان دوران پر فراز و نشیب زندگی یوسف صانعی بود.