به دنبال تهاجم گسترده زمینی و هوایی جمهوری آذربایجان به منطقه آرتساخ یا قره‌باغ در تاریخ ۶ مهر ۱۳۹۹، بیش از صد راکت و خمپاره پرتاب شده از سوی طرفین درگیری و به خصوص نیروی زمینی جمهوری آذربایجان، به روستاهای مرزی ایران برخورد کرد و باعث آسیب به خانه‌های روستاییان شد.

هشدار مقامات رژیم جمهوری اسلامی به طرفین درگیر نیز کارساز نبود و به دنبال تسلط کامل ارتش آذربایجان و مزدوران سوریه‌ای آن بر حاشیه شمالی رود ارس و مرز ایران با منطقه قره‌باغ، نیروی زمینی ارتش و سپاه، نیروها و تجهیزات خود را از استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی، غربی، زنجان و مازندران به این منطقه اعزام کرده‌اند تا در صورت لزوم با انجام عملیات نظامی از نفوذ مزدوران سوریه‌ای به خاک ایران ممانعت کنند و همچنین با ایجاد منطقه‌ای حائل به فاصله ۳ الی ۵ کیلومتر از خطوط مرزی ایران در خاک قره باغ، روستاهای مرزی ایران را از برد راکت‌ها و خمپاره‌های پرتاب شده توسط طرفین درگیر خارج کنند.

احتمال حمله نیروی زمینی آذربایجان به گذرگاه مرزی نوردوز

به دنبال کسب پیروزی‌های گسترده ارتش آذربایجان در منطقه قره‌باغ به واسطه استفاده از پهپادهای تهاجمی بایراکتار (بیرقدار) تی بی‌۲ ساخت ترکیه، زمزمه گسترش جنگ به خاک اصلی ارمنستان به گوش می‌رسد. احتمال گسترش جنگ و تلاش آذربایجان و حامی اصلی آن یعنی ترکیه برای تهاجم به خاک اصلی ارمنستان و تلاش جهت مسدود کردن آخرین گذرگاه مرزی‌ این کشور به جهان آزاد متصل می‌کند یعنی نوردوز و همچنین گسترش درگیری‌ها و رسیدن آن به خاک ایران از موارد نگران‌کننده برای فرماندهان نظامی ایران است.

از هفته گذشته شبکه‌های خبری و تلویزیونی فارسی‌زبان وابسته به آذربایجان و ترکیه و همچنین روزنامه‌های ترکیه‌ای نزدیک به دولت رجب طیب اردوغان و حزب عدالت و توسعه اخباری مبنی بر ضرورت ادامه جنگ به منظور محاصره کامل ارمنستان منتشر کردند. متعاقبا محاصره کامل ارمنستان سبب ایجاد قحطی و شرایطی برای آذربایجان و ترکیه به منظور آغاز قتل‌عام دوباره مردم این کشور خواهد شد و این امر واکنش سیاسی و یا نظامی ایران، روسیه، فرانسه، کانادا و بسیاری از کشورهای مخالف لشکرکشی نظامی آذربایجان و ترکیه به ارمنستان را به همراه خواهد داشت.

اعزام نیروهای تیپ ۲۵ واکنش سریع و ۳۲۱ هجومی متحرک ارتش

اعزام نیروهای ارتش و سپاه به مناطق هم‌مرز با آرتساخ یا قره باغ در دومین روز از آغاز جنگ ارمنستان-آذربایجان یعنی دوشنبه ۷ مهرماه آغاز شد. در آن روز تیپ ۲۱۶ زرهی نیروی زمینی ارتش از زنجان و تیپ مکانیزه امام زمان از شبستر، شماری تانک تی-۷۲اس و توپ کششی دی-۳۰ به یکی از پادگان‌های ارتش در نزدیکی منطقه جلفا اعزام کردند. پس از آن به دنبال نقض حریم هوایی ایران توسط پهپادهای نیروی هوایی آذربایجان، سامانه‌های پدافند موشکی تور ام۱ و همچنین جاسوسی الکترونیکی و جنگ الکترونیک آوتوبازا به منطقه اعزام شدند.

در تاریخ شنبه ۲۶ مهرماه فیلمی در کانال‌های تلگرامی نیروهای جهادی وابسته به ترکیه در سوریه منتشر شد که نشان‌دهنده گروهی از جنگجویان یا مزدوران سوریه‌ای جمهوری آذربایجان، ملبس به لباس رزمی نیروی مرزبانی جمهوری آذربایجان در نزدیکی مرز ایران در  منطقه نخجوان بود. در این فیلم نیروهای سوری با لحن تمسخرآمیز به حضورشان در نزدیکی مرز ایران اشاره کردند. این امر موجب نگرانی سران لشکری و کشوری و مسئولان استانی منطقه شد و متعاقبا در تاریخ یک‌شنبه ۲۷ مهرماه، سرتیپ حیدرزاده فرمانده تیپ ۲۵ واکنش سریع نیروی مخصوص مرند و سرتیپ شفیعی فرمانده تیپ ۳۲۱ هجومی متحرک نیروی زمینی ارتش در تبریز از منطقه مرزی جلفا بازدید کردند و یک روز پس از آن تجهیزات نظامی سبک چون توپ‌های کششی دی=۳۰ را به منطقه اعزام کردند تا درصورت اجرای آتش توپخانه از سوی آذربایجان به خاک ایران، با توپخانه پاسخ آن را بدهند.

اعزام نیروهای زرهی ارتش و سپاه به مناطق مرزی

به دنبال افزایش شدت درگیری‌های طرفین در نزدیکی مرزهای ایران و منطقه قره‌باغ در تاریخ ۲۹ مهرماه که منجر به تسلط کامل ارتش آذربایجان بر نوار مرزی قره‌باغ و ایران در تاریخ پنج‌شنبه اول آبان‌ماه شد، نیروهای ارتش و سپاه جاده‌های مرزی ایران با این منطقه را در تاریخ ۳۰ مهرماه مسدود و از تاریخ اول آبان‌ماه تجهیزات نظامی و تسلیحات خود را به سراسر مناطق مرزی با جمهوری آذربایجان، آرتساخ یا قره‌باغ و همچنین نخجوان اعزام کردند.

پیش از اعزام گسترده نیروهای نظامی ارتش و سپاه به مناطق مرزی به‌خصوص در منطقه خداآفرین، فرمانده نیروی زمینی ارتش، سرتیپ کیومرث حیدری از این مناطق و سد خداآفرین بازدید به عمل آورده بود و پس از آن تصمیمات لازم را جهت اعزام نیروهای زرهی خود به منطقه جهت محافظت از این منطقه و این تاسیسات مهم و حیاتی گرفت. یک روز پس از آن محمدرضا پورمحمدی استاندار آذربایجان شرقی از این منطقه و خانه‌هایی که به علت برخورد راکت‌های عمدتا شلیک‌شده از سوی ارتش آذربایجان آسیب دیده بودند، بازدید کرد.
 

بعدازظهر جمعه ۲ آبان، سرتیپ محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران با یک فروند هلیکوپتر ترابری میل ۱۷۱ هوانیروز (هواپیمایی نیروی زمینی) سپاه پاسداران به منطقه خداآفرین سفر کرد و از نیروهای سپاه و مرزبانی حاضر در منطقه بازدید به عمل آورد. وی در جریان این بازدید گفت: «هرگونه تغییر در ژئوپولتیک منطقه خط قرمز ماست.» او همچنین به طرفین درگیر در جنگ هشدار داد که در صورت ناامنی و تهدید مرزهای ایران با اقدام نظامی ایران مواجه خواهند شد و خبر داد که اعزام نیروهای سپاه به منطقه جهت تامین امنیت مردم محلی آغاز شده است.

انتقال گسترده تجهیزات زرهی ارتش و سپاه به مناطق مرزی ایران با آذربایجان، قره‌باغ و نخجوان از صبح شنبه ۳ آبان‌ماه آغاز شد. بر اساس تصاویر و فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی، تانک‌های تی-۷۲اس و ام۱ و نفربرهای بی‌ام پی-۲ نیروی زمینی سپاه پاسداران از شبستر و همچنین تانک‌های تی-۷۲ام۱ و سایر تجهیزات زرهی نیروی زمینی ارتش نیز از زنجان و قزوین به منطقه اعزام شدند. همچنین لشکر ۲۵ کربلا نیروی زمینی سپاه از استان مازندران، نیروهای پیاده و تجهیزات نظامی چون راکت‌انداز و موشک‌های ضد تانک به منطقه خداآفرین و جلفا اعزام کرد. نیروهای لشکر ۲۵ نیروی زمینی سپاه و همچنین نیروهای زرهی ارتش، پیش از اعزام به منطقه در رزمایش‌های مختلفی شرکت کردند. رزمایش نیروی زمینی ارتش در منطقه دارنگون شیراز سه روز پیش از اعزام نیروها به منطقه شمال غرب انجام شد.

لازم به ذکر است که از نخستین روزهای آغاز جنگ در منطقه قره‌باغ به علت نقض حریم هوایی ایران توسط پهپادهای نیروی زمینی و هوایی آذربایجان (نیروهای نظامی ارمنستان فاقد پهپاد رزمی‌اند)، فرماندهی پدافند نیروی هوافضای سپاه با استفاده از یک سامانه پدافند موشکی کوتاه‌برد تور ام۱ و یک سامانه جاسوسی الکترونیکی و جنگ الکترونیک آوتوبازا مستقر در منطقه اصلاندوز، پهپادهای شناسایی و انتحاری آذربایجان از نوع هاروپ ساخت اسرائیل را سرنگون کرده است. اما به دنبال اعزام نیروهای زمینی ارتش و سپاه به این مناطق مرزی، نیروی پدافند هوایی ارتش (پداجا) و فرماندهی پدافند نیروی هوافضای سپاه سامانه‌های پدافندی بیشتری به منطقه اعزام کردند که از آن میان می‌توان به سامانه میان‌برد سوم خرداد اشاره کرد.

در انتها باید به این نکته اشاره کرد که علاوه بر نیروی زمینی و پدافند هوایی ارتش، نیروی هوایی ارتش نیز در آماده باش کامل جهت حمایت از هرگونه عملیات نیروی زمینی ارتش و سپاه قرار دارد. در ۴۸ ساعت گذشته این نیرو جنگنده بمب‌افکن‌های همه‌منظوره اف-۴ئی فانتوم ۲ از پایگاه‌های ششم و نهم شکاری تاکتیکی در بوشهر و بندرعباس به پایگاه سوم شکاری تاکتیکی در نزدیکی همدان که خود کاربر حدود ۲۰ فروند از این جنگنده‌ها است، اعزام کرده است. همچنین افسران و جنگنده رهگیرهای اف-۱۴آ از اسکادران ۸۱ شکاری تاکتیکی مستقر در اصفهان و بمب‌افکن‌های ضربتی سوخو ۲۴ام کِی از اسکادران ۷۲ شکاری تاکتیکی مستقر در پایگاه هفتم شکاری تاکتیکی در شیراز که در رزمایش مشترک مدافعان آسمان ولایت در روزهای ۲۹ مهر تا اول آبان شرکت کردند نیز در آماده‌باش قرار دارند.

دقیقا مشخص نیست که آیا نیروهای زمینی ارتش و سپاه جهت ایجاد منطقه حائل در خاک قره‌باغ اقدامی خواهند کرد یا نه، اما آن چه که به وضوح مشخص است اعزام بی‌سابقه حجم گسترده‌ای از تجهیزات نظامی و تسلیحات شامل تانک، نفربر، توپ‌های کششی، سامانه‌های پدافندی به مناطق مرزی با آذربایجان و منطقه مورد مناقشه است که در صورت سرایت درگیری‌ها به خاک ایران، واکنش نظامی نیروهای مسلح ایران را به همراه خواهد داشت.