حذف علیرضا فغانی و بازگشت او به فهرست الیت داوران ایرانی، یک ماجرای چندروزه بود. اما این موضوع نشان داد که فوتبال ایران به سرمایه انسانی خود بی‌توجه است و چه آسان بر روی نام‌هایی که عمری را در حرفه خود گذرانده‌اند، خط قرمز می‌کشد.

داوری برای علیرضا فغانی از درخشیدن در لیگ برتر ایران و قضاوت‌های سخت‌گیرانه و جدی در دربی تهران شروع شد. اما فغانی تا فینال المپیک ریو و بازی رده‌بندی جام جهانی روسیه پیش رفت. او یکی از چهره‌های تاریخی داوری فوتبال در ایران است، با کارنامه‌ای کم‌نظیر.

 علیرضا فغانی در خانواده فغانی، تنها داور فوتبال نیست. محمد فغانی داور قدیمی فوتبال ایران پدر اوست و محمدرضا برادر کوچک علیرضاست که از داوران جوان فوتبال ایران است. علیرضا فغانی از شهریورماه سال گذشته تصمیم گرفت برای زندگی خانوادگی به استرالیا مهاجرت کند. مهاجرت او فرصت شغلی تازه‌ای در لیگ استرالیا برای او ساخت اما او همچنان می‌تواند به‌عنوان نماینده فوتبال ایران به فیفا معرفی شود.

فدراسیون فوتبال ایران در زمان ارسال فهرست داوران الیت ایرانی به فیفا، در تصمیمی عجیب، نام علیرضا فغانی را حذف کرد. آنها با این کار فرصت بزرگ قضاوت یک داور ایرانی در جام جهانی قطر را سلب کردند، چیزی که به گواه کارشناسان داوری، فغانی استحقاقش را دارد و قضاوت‌هایش برای فوتبال ایران، اعتباری محسوب می‌شود.

درخشش فغانی در المپیک و جام جهانی، با ایجاد انگیزه‌های حرفه‌ای برای نسل‌های بعدی، بی‌شک به حرفه داوری و ورزش ایران کمک کرده است. فغانی فرصت‌های بزرگی را با تبحر خود در داوری به دست آورده و این برای فوتبال ایران که کمتر صاحب فرصت‌های درخشش جهانی می‌شود، افتخارآمیز است. حذف فغانی در این شرایط عجیب‌تر به نظر می‌رسید. فوتبال ایران در محافظت از سرمایه انسانی خود چندان کوشا نیست و اهمیت حرفه‌ای این درخشش‌ها را نمی‌شناسد. گاه اغراق‌آمیز از افتخار حرف می‌زنند و گاهی بسیار سهل‌انگارانه فرصت‌ها را از چهره‌های ورزشی سلب می‌کنند.

وقتی خبر حذف علیرضا فغانی از فهرست الیت داوران و ازدست‌رفتن فرصت داوری در جام جهانی همه‌جا منتشر شد، از وزارت ورزش و جوانان تا فدراسیون فوتبال همه اظهار بی‌اطلاعی کردند. علیرضا فغانی درباره دلیل حذف نامش گفت: «بعد از خط زدن نام من، عده‌ای گفتند به‌خاطر مسائل سیاسی نام من را خط زده‌اند که پس از پیگیری‌ها مشخص شد این‌گونه نبود. رئیس کمیته داوران اعلام کرد به دلیل قوانین فیفا من باید سال گذشته در ایران بودم که این اتفاق رخ نداده و بنا بر استعلام از «ای.‌اف‌.سی» من نمی‌توانم در فهرست باشم. اما آن‌گونه که من خبر دارم، طبق استعلامی که از «ای.‌اف‌.سی» گرفته‌اند، آنها پرونده را به فیفا ارجاع داده‌اند. فیفا در پاسخ به این استعلام اعلام کرده که من چون ۲ سال پیش در ایران قضاوت کرده‌ام و سال قبل نیز در استرالیا که یکی از لیگ‌های معتبر است، داوری کرده‌ام، پس مشکلی برای حضور در فهرست داوران الیت ایران ندارم.»

فغانی اما به نکات دیگری هم اشاره دارد که شائبه سوءاستفاده مالی تصمیم‌گیرندگان را ایجاد می‌کند: «یک سری عکس و مدارک و چک برای من ارسال شده و گفته‌اند این وسط پول‌هایی داده شده است. من هم گفتم در جایگاهی نیستم که صحت‌وسقم این قضیه را بدانم.» این حرف‌های فغانی احتمالاً مثل بسیاری از این ادعاها درباره فساد مالی در فوتبال ایران از یاد خواهد رفت و هرگز خبری درباره پیگیری آن نخواهیم خواند. این تردیدها ایجاد شده است که پرداخت رشوه منجر به حذف فغانی شده بود.

فدراسیون فوتبال پس از آنکه با اعتراض‌ها به حذف فغانی مواجه شد و وقتی دید استدلال‌هایش درباره ممنوعیت قانونی حضور فغانی در فهرست داوران ایرانی منطقی نیست، پذیرفت که فهرست جدیدی از داوران را برای ارائه به فیفا تنظیم کند. امیر عرب‌براقی، داور ایرانی که برادر همسر علیرضا فغانی است از فهرست داوران الیت حذف شد. عرب‌براقی، داور برجسته و ۲۸ ساله ایرانی در نقد این تصمیم گفت: «اصفهانیان زمانی که نام فغانی را از فهرست الیت ایران خط زد، شهامت اعلام این را در سایت فدراسیون فوتبال نداشت و آن را رسانه‌ای نکرد تا شرایط را بسنجد. با فشار رسانه‌ها و هجمه‌های مردم اما او مجبور شد تا فغانی را برگرداند. البته خصومت‌ها به اینجا ختم نشد. وقتی دیدند نمی‌توانند علیرضا فغانی را حذف کنند، به‌خاطر دشمنی با او، من را که نسبت فامیلی با این داور برجسته دارم و برادر همسرش هستم، قربانی کردند و از فهرست کنار گذاشتند.»

نام فغانی را در فهرست جدید داوران زن و مرد الیت ایرانی می‌خوانیم.

داوران: علیرضا فغانی، موعود بنیادی فر، بیژن حیدری، پیام حیدری، وحید کاظمی، حسن اکرمی، علی‌اصغر مومنی، سلطنت نوروزی، مهسا قربانی، مهناز ذکایی.

کمک داوران: محمدرضا منصوری، محمدرضا ابوالفضلی، علی میرزابیگی، سعید علی نژادیان، آرمان اسعدی، سعید قاسمی، علیرضا ایلدروم، حسن ظهیری، فرهاد مروجی، انسیه خباز مافی‌نژاد، بهاره سیفی نهاوندی، حبیبه ربوی گنجینه کتاب.

فغانی به جمع داوران الیت ایرانی برگشت و این شانس برای ایران ایجاد شد که در جام جهانی قطر تیم داوری ایرانی هم سوت بزند، فرصتی که فغانی و کمک داوران همراه او مثل دوره پیشین جام جهانی به دست می‌آورند، درحالی‌که تیم ملی فوتبال ایران حتی برای صعود از گروه خود در مسیر جام جهانی قطر در موقعیت خطرناکی قرار گرفته است. اگر اعتراض‌های چند روز اخیر به تصمیم فدراسیون نبود، آسان‌تر از آنکه تصورش را بکنیم، علیرضا فغانی جام جهانی را از دست می‌داد.