بر اساس گزارشی که امروز (یکشنبه) آسوشیتدپرس منتشر کرد، آمریکا و اسرائیل در اوایل سال جاری برای ردیابی و کشتن یک عامل ارشد القاعده در ایران همکاری کردند. روز گذشته نیویورکتایمز اعلام کرده بود که این عملیات توسط موساد انجام گرفته است.
بر اساس گزارش آسوشیتدپرس، چهار مقام فعلی و سابق ایالات متحده اظهارداشتهاند که ابومحمد المصری، مرد شماره دو القاعده، در ماه مرداد در پایتخت ایران کشته شدهاست. به گفته این دو مقام مطلع، آمریكا اطلاعاتی را درباره جایی که میتوان المصری را پیدا کرد و نام مستعاری که او را در آن زمان استفاده میکرده، در اختیار اسرائیلیها قرار داد و ماموران اسرائیلی قتل را به انجام رساندند. دو مقام دیگر قتل المصری را تأیید کردند اما نتوانستند جزئیات خاصی ارائه دهند.
این عملیات جسورانه اطلاعاتی توسط دو کشور در حالی صورت گرفت که فشارهای دولت ترامپ بر تهران افزایش مییافت.
المصری در ۱۷ مردادماه در سالگرد بمبگذاری در سفارتهای ایالات متحده در نایروبی، کنیا و دارالسلام، تانزانیا در سال ۱۹۹۸ در یکی از کوچههای تهران مورد اصابت گلوله قرار گرفت. اعتقاد بر این بود که المصری در برنامه ریزی این حملات شرکت داشته و به اتهامات مربوط به تروریسم توسط افبیأی تحت تعقیب بود.
دو نفر از مقامات - که یكی از آنها در سرویس اطلاعاتی کار میکند و اطلاع مستقیم از عملیات دارد و دیگری از افسران سابق سیا است، در این باره توضیح دادند - گفتند كه المصری توسط كیدون كشته شد. کیدون یكی از واحدهای مخفی سازمان جاسوسی اسرائیل، موساد است كه گفته میشود مسئولیت ترور اهداف مهم را بر عهده دارد. در عبری، کیدون به معنی سرنیزه یا «نوک نیزه» است.
این مقامات مطلع گفتند که مریم، دختر المصری هم هدف عملیات بود. یک منبع دیگر که همچون سایر منابع نامش را فاش نکرد گفت که آمریکا معتقد بود او در برنامهریزیهای عملیاتی نقش داشتهاست.
دختر المصری، بیوه حمزه بن لادن، پسر اسامه بن لادن، طراح اصلی القاعده بود. او سال گذشته در عملیات ضد تروریستی ایالات متحده در منطقه افغانستان و پاکستان کشته شد.
خبر مرگ المصری اولین بار توسط نیویورک تایمز گزارش شد. سیا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از اظهار نظر در اینباره خودداری کردند.
در هنگام وقوع این قتلها، دولت ترامپ در حال تلاش برای تحت فشار قراردادن شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بازگرداندن کلیه تحریمهای بینالمللی علیه ایران بود که بر اساس توافق هستهای برداشته شد اما اعضای شورای امنیت دیگر با ایالات متحده همراه نشدند.
مقامات اسرائیلی نگرانند که دولت آینده جو بایدن، رئیسجمهور منتخب آمریکا، ممکن است به توافق هستهای بازگردد. این احتمال وجود دارد که بایدن با ایرانیها گفتگو کند، اسرائیل خواستار اصلاح توافق ایران است. در این اصلاحیه، مسائل دیگری از جمله برنامه موشکی دوربرد ایران، فعالیت نظامی آن در سراسر منطقه، به ویژه در سوریه و حمایت از گروههایی مانند حزبالله، حماس و جهاد اسلامی مدنظر است.
افشاگریهایی درباره اینکه ایران به یک رهبر القاعده پناه داده، میتواند به اسرائیل کمک کند تا پرونده خود را در مقابل دولت جدید ایالات متحده تقویت کند.
المصری سالها در فهرست کشتهشدن یا دستگیری بود. اما حضور او در ایران، که سابقه خصومت طولانی با القاعده دارد، موانع قابل توجهی بر سر راه دستگیری یا کشته شدن وی قرار دادهبود.
ایران این گزارشها را تکذیب کرده و گفته که دولت به هیچیک از رهبران القاعده پناه نداده و ایالات متحده و اسرائیل را به دلیل تلاش برای ایجاد احساسات ضد ایرانی سرزنش کردهاست. مدتهاست که مقامات آمریکایی اعتقاد دارند تعدادی از رهبران القاعده از سالها پیش در ایران زندگی میکنند و اکنون ارزیابیهای اطلاعاتی منتشر شده، به طور علنی این موضوع را مطرح کرده است.
مرگ المصری، البته با نامی دیگر، در زمان وقوع در رسانههای ایران گزارش شد. این گزارشها او به عنوان یک استاد تاریخ لبنانی معرفی کردند که به جنبش حزبالله لبنان مرتبط است و گفتند که او به همراه دخترش توسط افراد مسلح موتورسیکلت سوار کشته شده است.
رسانههای لبنان هم با استناد به گزارشهای منتشر شده در ایران گفتند که کشتهشدگان، حبیب داوود، شهروند لبنانی و دخترش مریم بودند.
مرگ المصری و دخترش سه روز پس از انفجار در بندر بیروت رخ داد و چندان مورد توجه قرار نگرفت. حزبالله هرگز درباره این گزارشها اظهارنظر نکرد و مقامات امنیتی لبنان کشته شدن هیچ شهروندی را در تهران گزارش نکردند.
یک مقام حزب الله روز شنبه بدون اظهارنظر درباره مرگ المصری گفت که وزارت خارجه ایران قبلا این موضوع را تکذیب کرده است.
به نظر میرسد که این قتلها با الگویی از رفتار منسوب به اسرائیل در گذشته مطابقت داشته باشد.
در سال ۱۹۹۵، بنیانگذار گروه جهاد اسلامی فلسطین توسط یک فرد مسلح با موتور سیکلت در مالت ترور شد. این ترور به موساد نسبت داده شد. گزارش شده است که موساد در اوایل دهه گذشته هم زنجیرهای از قتلهای مشابه را علیه دانشمندان هستهای ایران انجام داده است. ایران اسرائیل را به نقش داشتن در این قتلها متهم کرده است.
یوئل گوزانسکی، یکی از اعضای ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی و تحلیلگر سابق امور ایران در دفتر نخست وزیر گفت که مدتی است مشخص شده که ایران شخصیتهای برجسته القاعده را پنهان میکند. در حالی که او اطلاع مستقیمی از مرگ المصری نداشت، افزود که یک عملیات مشترک بین ایالات متحده و اسرائیل منعکس کننده همکاری نزدیک اطلاعاتی دو کشور در پشت خط دشمن است.