شما اکنون تماشا می کنید | ایندیپندنت فارسی

دیاراندآراج: جشن پیشوازی ایزدان در فرهنگ ارمنی

دیاراندآراج یا چهارشنبه‌سوری ارمنی، یکی از جشن‌های مهم ارامنه و از آیین‌های مشترک میان ایرانیان و ارمنیان است که ریشه در مهرپرستی و تقدیس آتش دارد. این جشن، که در زبان عامیانه درانداس یا درندز نامیده می‌شود، به معنای پیشوازی خدایگان است و در ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) برگزار می‌شود. برخی منابع، این روز را همزمان با معرفی عیسی مسیح در ۴۰ روزگی به معبد اورشلیم می‌دانند. همانند چهارشنبه‌سوری ایرانی، دیاراندآراج نیز جشنی برای بزرگداشت ایزد آتش و روشنایی است. در باورهای کهن، ایزد میترا در آسمان به شکل خورشید و در زمین به صورت آتش دیده می‌شد، ازاین‌رو، این آیین‌ها برای گرامیداشت نور و گرما شکل گرفته‌اند. آیین این جشن از شامگاه ۱۳ فوریه با مراسم کلیسایی آغاز می‌شود. پس از انجام نیایش و برکت دادن باغ‌ها و کشتزارها (دشتستان یا آنداستان)، شمع‌هایی میان مردم توزیع شده و روحانیون شمع‌های کلیسا را روشن می‌کنند. سپس دینداران با شمع‌های روشن به خانه‌های خود بازمی‌گردند. در گذشته، در جلفای قدیم، جوانانی که همان سال ازدواج کرده بودند، بوته‌های خار را در حیاط کلیسا آماده می‌کردند. در زمان برگزاری مراسم، این جوانان با شمع‌های روشن در صفی کنار بوته‌ها می‌ایستادند. کشیش کلیسا نخستین شمع را بر بوته‌ها می‌افروخت و سپس نو همسران نیز آتش را روشن می‌کردند. پس از پایان مراسم، جوانان با همان شمع‌های روشن به خانه‌های خود بازمی‌گشتند و در آنجا نیز بوته‌های کوچکی را آتش می‌زدند و از روی شعله‌های آن می‌پریدند، همان‌گونه که در چهارشنبه‌سوری ایرانیان مرسوم است. در این شب، خویشاوندان نو همسران برای نوعروس «خونچا» (خوانچه) می‌آوردند، که شامل خوراکی‌های مختلف و هدایا بود. این سنت، که نام آن از واژه فارسی خوانچه به معنی سفره کوچک گرفته شده، نشانه‌ای از پیوندهای عمیق فرهنگی میان ایرانیان و ارمنیان است. دیاراندآراج، مانند چهارشنبه‌سوری، نمادی از پاکی، روشنی، برکت و آغاز تازه است. این جشن با ترکیب عناصر دینی و سنتی، همچنان در میان ارامنه گرامی داشته می‌شود و نشان‌دهنده اهمیت آتش و روشنایی در فرهنگ‌های کهن است

دیاراندآراج: جشن پیشوازی ایزدان در فرهنگ ارمنی

دیاراندآراج یا چهارشنبه‌سوری ارمنی، یکی از جشن‌های مهم ارامنه و از آیین‌های مشترک میان ایرانیان و ارمنیان است که ریشه در مهرپرستی و تقدیس آتش دارد. این جشن، که در زبان عامیانه درانداس یا درندز نامیده می‌شود، به معنای پیشوازی خدایگان است و در ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) برگزار می‌شود. برخی منابع، این روز را همزمان با معرفی عیسی مسیح در ۴۰ روزگی به معبد اورشلیم می‌دانند. همانند چهارشنبه‌سوری ایرانی، دیاراندآراج نیز جشنی برای بزرگداشت ایزد آتش و روشنایی است. در باورهای کهن، ایزد میترا در آسمان به شکل خورشید و در زمین به صورت آتش دیده می‌شد، ازاین‌رو، این آیین‌ها برای گرامیداشت نور و گرما شکل گرفته‌اند. آیین این جشن از شامگاه ۱۳ فوریه با مراسم کلیسایی آغاز می‌شود. پس از انجام نیایش و برکت دادن باغ‌ها و کشتزارها (دشتستان یا آنداستان)، شمع‌هایی میان مردم توزیع شده و روحانیون شمع‌های کلیسا را روشن می‌کنند. سپس دینداران با شمع‌های روشن به خانه‌های خود بازمی‌گردند. در گذشته، در جلفای قدیم، جوانانی که همان سال ازدواج کرده بودند، بوته‌های خار را در حیاط کلیسا آماده می‌کردند. در زمان برگزاری مراسم، این جوانان با شمع‌های روشن در صفی کنار بوته‌ها می‌ایستادند. کشیش کلیسا نخستین شمع را بر بوته‌ها می‌افروخت و سپس نو همسران نیز آتش را روشن می‌کردند. پس از پایان مراسم، جوانان با همان شمع‌های روشن به خانه‌های خود بازمی‌گشتند و در آنجا نیز بوته‌های کوچکی را آتش می‌زدند و از روی شعله‌های آن می‌پریدند، همان‌گونه که در چهارشنبه‌سوری ایرانیان مرسوم است. در این شب، خویشاوندان نو همسران برای نوعروس «خونچا» (خوانچه) می‌آوردند، که شامل خوراکی‌های مختلف و هدایا بود. این سنت، که نام آن از واژه فارسی خوانچه به معنی سفره کوچک گرفته شده، نشانه‌ای از پیوندهای عمیق فرهنگی میان ایرانیان و ارمنیان است. دیاراندآراج، مانند چهارشنبه‌سوری، نمادی از پاکی، روشنی، برکت و آغاز تازه است. این جشن با ترکیب عناصر دینی و سنتی، همچنان در میان ارامنه گرامی داشته می‌شود و نشان‌دهنده اهمیت آتش و روشنایی در فرهنگ‌های کهن است