نشریه واشینگتن‌پست در گزارشی به نقل از مقامات اروپایی نوشت که ارزیابی‌های اولیه آنها نشان می‌دهد حملات ایالات متحده برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را به میزان زیادی به عقب رانده اما آن را از بین نبرده است.

در این گزارش اشاره شده است که اروپایی‌ها نگرانند آنچه ممکن است بیش از هر چیزی از بین رفته باشد، احتمال دستیابی به توافقی در مورد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در آینده نزدیک باشد.

به نوشته واشینگتن‌پست، مقامات اروپایی اصرار دارند مذاکره با جمهوری اسلامی تنها راه برای زیر نظر گرفتن و محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای تهران است، اما آنها معتقدند که حملات اسرائیل و سپس ایالات متحده، انگیزه‌های جدیدی را برای رژیم حاکم بر ایران ایجاد کرده تا مخفیانه به دنبال سلاح‌های هسته‌ای باشد.

دونالد ترامپ این هفته گفت که «هیچ چیزی به ایران پیشنهاد نمی‌دهد» و در حال مذاکره با جمهوری اسلامی نیست زیرا تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی کاملا نابود شده است. او البته چند روز پیشتر گفته بود که مذاکرات تهران و واشینتگن می‌تواند از سر گرفته شود.

واشینگتن‌پست به نقل از سه مقام اروپایی که نخواستند نامشان فاش شود، نوشت که حملات ایالات متحده، جو تهران را متشنج کرده و ممکن است بهانه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی بدهد که ادعا کند بهترین عامل بازدارنده برای ایران، افزایش امکان ساخت بمب هسته‌ای است.

با این وجود، اروپایی‌ها در حال تلاش برای از سرگیری مذاکرات با مقامات جمهوری‌اسلامی‌اند؛ اتفاقی که آن را پس از حملات اسرائیل و آمریکا ضعیف می‌دانند اما معتقدند هنوز روزنه باریکی برای رسیدن به توافق هسته‌ای با تهران در آتش‌بس لرزان فعلی وجود دارد.

در این گزارش اشاره شده است که مقامات اروپایی اذعان دارند متقاعد کردن هر دو طرف برای از سرگیری مذاکرات برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای گسترده - به ویژه توافقی که شامل کشورهای اروپایی و احتمالا سایر قدرت‌های جهانی باشد - دشوار خواهد بود.

دونالد ترامپ پیش از این نسبت به رسیدن به توافق با تهران به جای درنظر گرفتن تشدید فشارها ابراز تمایل کرده است و برخی ناظران می‌گویند اگر مذاکرات با جمهوری اسلامی را از سر بگیرد، می‌تواند بدون رهبران اروپایی به پیش برود. به باور این عده، مشخص نیست رهبران اروپایی چقدر می‌توانند بر رئیس جمهوری آمریکا که ماه گذشته به کارزار بمباران اسرائیل پیوست و سپس بدون مشورت با متحدان سنتی واشینگتن در اروپا، پایان آن را اعلام کرد، نفوذ داشته باشند.

در ادامه این گزارش اشاره شده است که برای تهران، کاهش تحریم‌ها ممکن است انگیزه مهم و کافی برای رسیدن به توافق با آمریکا ایجاد کند؛ با این حال رهبران اروپایی می‌دانند که نمی‌توانند به مقامات جمهوری اسلامی اطمینان بدهند ایالات متحده یا اسرائیل در آینده حملاتی علیه ایران نخواهند داشت.

میشل دوکلو، دیپلمات سابق فرانسوی که اکنون در موسسه مونتنی مستقر در پاریس فعالیت دارد، در این زمینه معتقد است که «پس از حملات اسرائیل و آمریکا احتمالا جمهوری اسلامی مصمم‌تر خواهد شد که به سمت بمب هسته‌ای برود و این کار را تا حد امکان مخفیانه انجام دهد.»

او گفت که تمایل تهران برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای «تا حدودی به توازن قدرت جدید در تهران» و «جذابیت اقتصادی توافق با ایالات متحده» بستگی دارد.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، پیش از این در مورد از سرگیری سریع دیپلماسی ابراز تردید کرده است.

مقامات رژیم حاکم بر ایران گفته‌اند که تهران به «زمان بیشتری» نیاز دارد و همچنین خواستار تضمین این موضوع شده‌اند که ایالات متحده دوباره به جمهوری اسلامی حمله نخواهد کرد.

جمهوری اسلامی برخلاف ابراز نگرانی‌های مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ادعا دارد برنامه هسته‌ای‌اش صرفا برای اهداف غیرنظامی است. این در حالی است که یک هفته پس از آن که مجلس شورای اسلامی در پایان جنگ ۱۲ روزه تل‌آویو و تهران، طرح الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تصویب کرد، روز چهارشنبه ۱۱ تیرماه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، این قانون را به سازمان انرژی اتمی و شورای عالی امنیت ملی ابلاغ کرد.

به این ترتیب، با وجود ادامه عضویت جمهوری اسلامی در معاهده منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای، بازرسان آژانس اجازه ورود به ایران و بازدید از تاسیسات هسته‌ای را نخواهند داشت. پس از آن روز جمعه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خارج شدند؛ ؛ اتفاقی که بحران‌ها بر سر نظارت بر عملیات هسته‌ای جمهوری اسلامی را شدیدتر می‌کند.

به نوشته واشینگتن پست، یکی از مقامات اروپایی گفت که چارچوب هرگونه مذاکره جدید میان تهران و واشینتگتن به میزان خسارت‌های وارد شده به سایت‌های هسته‌ای و قابلیت‌های باقی‌مانده بستگی دارد، اما رسیدن به نتایج قطعی احتمالا زمان‌بر خواهد بود.

به اعتقاد او ارزیابی‌های اولیه اروپایی‌ها حاکی از آن است که حملات ایالات متحده خسارت‌های زیادی به تاسیسات غنی‌سازی فردو و نطنز و مجتمع هسته‌ای اصفهان وارد کرده اما برنامه هسته‌ای این کشور را از بین نبرده است.

در عین حال گزارش‌هایی وجود دارد مبنی بر این که در برخی ارزیابی‌های اولیه اروپایی‌ها نشان داده شده جمهوری اسلامی ممکن است ذخایر اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا را قبل از حمله جابجا کرده باشد.

به گفته یک دیپلمات اروپایی آگاه از این تحولات، اقدامات جمهوری اسلامی ایران در مورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی احتمالا تلاشی برای اعمال نفوذ در مذاکرات آینده است. این اتفاق در شرایطی است که مقامات آمریکایی پیام‌های متفاوتی در مورد قصدشان برای دنبال کردن روابط با ایران ارائه داده‌اند.

 این دیپلمات اروپایی گفت که «باید منتظر ماند و دید که اکنون در تهران و واشینگتن چه تصمیماتی گرفته می‌شود.»

مقامات اروپایی گفته‌اند که صرف‌نظر از موضع واشینگتن، کانال‌های ارتباطی با جمهوری اسلامی را باز نگه خواهند داشت. با این حال حمله ایالات متحده به جمهوری اسلامی که یک روز پس از دیدار مقامات اروپایی با عراقچی در ژنو انجام شد، نشان داد تلاش دیپلماتیک اروپا به تنهایی نتیجه‌بخش نیست.

به گفته مقام‌های آگاه، تقریبا این اطمینان وجود دارد که برای دستیابی به آنچه اروپایی‌ها برای تحت نظر گرفتن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی دنبال می‌کنند، تلاش‌های این کشورها کافی نیست و نقش‌آفرینی ایالات متحده در این زمینه ضروری خواهد بود.

دولت ترامپ اکنون بر «غنی‌سازی صفر» اورانیوم داخل خاک ایران اصرار دارد؛ موضعی که برخی از مقامات اروپایی از آن حمایت می‌کنند. در همین حال مقامات فرانسوی در تلاشند برنامه موشک‌های بالیستیک جمهوری اسلامی را در هر مذاکره‌ احتمالی آتی بگنجانند.

اما در سوی دیگر، تهران درخواست‌ها برای غنی‌سازی صفر را رد کرده و اصرار دارد که از نظر قانونی حق غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف غیرنظامی را دارد. جمهوری اسلامی همچنین تاکید کرده است که قابلیت‌های دفاعی‌اش قابل مذاکره نیست و این موضوع به ابهام‌ها درباره این که آیا امکان رسیدن به توافقی میان تهران و ایالات متحده یا اروپا وجود دارد یا خیر، افزوده است.

رئیس‌جمهوری ایالات متحده در آستانه دیدار با بنیامین نتانیاهو در کاخ سفید بار دیگر مدعی شد که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران «برای همیشه عقب رانده شده» و گفت: «اگر بخواهند دوباره انجامش دهند، بهتر است از جای دیگری شروع کنند، چون آن مکان کاملا ویران شده است.» او در ادامه هشدار داد: «اگر دوباره شروع کنند، مشکل‌ساز خواهد شد. ما اجازه نخواهیم داد چنین اتفاقی بیفتد.»