باوجود ممنوع بودن فعالیت سایتهای شرطبندی در ایران، آمارهای موجود نشان میدهند این سایتها در چند سال گذشته افزایش چشمگیری در کشور داشتهاند.
مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران قمار، جرم است. ازاینرو، دامنه بیشتر سایتهای شرطبندی در ارمنستان و ترکیه است.
یکی از دلایلی که کاربران تشویق به قمار آنلاین شدهاند، تبلیغاتی است که توسط سلبریتیها(افراد مشهور) و «شاخهای مجازی» در صفحات اجتماعی انجام میشوند. امیر تتلو، صدف طاهریان، پویان مختاری و بهتازگی هم شادمهر عقیلی به لیست چهرههایی پیوستهاند که در کنار فعالیت هنری، به تبلیغ برای سایتهای شرطبندی روی آوردهاند.
سعید شفیعی، دانشجوی دکترای جامعهشناسی سیاسی که در لیون فرانسه زندگی میکند، میگوید: «وبسایتهای شرطبندی در همه جای دنیا وجود دارند و گروه هدف آنها هم بیشتر طبقه کارگر جامعه است که رویایی پولدار شدن دارند. عدم امکان راهاندازی قانونی این وبسایتها در ایران باعث شده است که عملا هیچ نظارتی بر فعالیتهای آنها وجود نداشته باشد و هیچگونه درآمد مالیاتی نیز برای دولت ندارند در حالی که بهعنوانمثال در کشورهای اروپایی، باید همانند همه شرکتها مالیات پرداخت کنند و امکان کلاهبرداری در آنها بسیار کمتر است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
آقای شفیعی با اشاره به اینکه برخی بازیگران و فوتبالیستها و اصطلاحا شاخهای اینستاگرام در راهاندازی و تبلیغ این وبسایتها نقشی مؤثر دارند، میگوید: «نشان دادن یک زندگی لوکس برای جذب جوانان به دستیابی آن در حالی که در شرایط اقتصادی و سیاسی ایران دور از دسترس به نظر میرسد، از سوی این سایتها دسترسیپذیر جلوه داده میشود. در این شرایط افراد و گروههایی این نیاز را شناسایی میکنند تا بتوانند آن را در خدمت منافع خودشان قرار دهند. فرهنگ عمومی در ایران نیز در خدمت این روند است. فرهنگ مسلطی که ارزش را به موفقیت، از هر راه ممکن، برمیشمارد از عواملی است که افراد را به سمت این راهحلها هل میدهد.»
افزایش سایتهای شرطبندی صدای مسئولان کشوری را هم درآورده است. محمدجواد آذری جهرمی، در پنجم مردادماه ۹۸ در توییتی نوشت: « پول این بختآزماییها و قمارها در شبکه «ملی» بانکی ایران جابهجا میشود »
مشکلات با یک پسوند ملی حل نمیشود، الان هم پول این بختآزماییها و قمارها در شبکه "ملی" بانکی ایران جابجا میشود که کاملا با قوانین ملی فعالند
— MJ Azari Jahromi (@azarijahromi) July 28, 2019
چندی پیش، لایو اینستاگرام امیر فردین و پویان مختاری، ازچهرههای مشهور، جنجالآفرین شد. در این لایو، مختاری برای پرسش در مورد ازدواج، تلفنی با «سید احمد خمینی» تماس گرفت و او نیز هنگام پاسخ به سئوال پویان مختاری، از عبارت «پویان جان» استفاده کرد. این مسئله موجی از واکنشها را در شبکههای اجتماعی به همراه داشت. حتی پس از آن، تصاویر فالو کردن صفحات پویان مختاری توسط «سید احمد خمینی» در فضای مجازی دستبهدست شد.
مافیای قمار سایتهای ایرانی در ترکیه کیست؟
شاید همهچیز از رفتارهای جنجالی تتلو مانند هندوانه فروشی در مرکز شهر استانبول با اتومبیل گرانقیمت در لایو (پخش زنده)های اینستاگرام شروع شده باشد. فهرستی از خودکشی و تهدیدهای ساختگی و جنجالهای رسانهای واسطه ای شدند تا این شاخهای مجازی میلیونهادنبال کننده در شبکه های اجتماعی جذب کردند.
یکی از افراد مطرح در این زمینه س.الف است که او را به نام «دکتر» میشناسند. مهدی رستمپور، روزنامهنگار ورزشی از او به عنوان "سناریونویس تمامی کلکهای اینستاگرامی" نام میبرد؛ از جمله دعوای تتلو و سناریو درگیری وحید خزائی با داوود غفاری (هزینه) تا جذب پدر آرات ( کودک ورزشکار) و درگیری پیام صادقیان با تتلو.
«دکتر» به همراه پسرش، ف. الف که به «مونتیگو» مشهور است، در استانبول ترکیه زندگی میکند. وبسایت مشرق در گزارشی که به موضوع شرطبندی پرداخته است، درباره این دو نوشت: «این پدر و پسر که صاحبان سایت شرطبندی «بتبال۹۰» هستند، بسیاری از سایتهای دیگر را هم در این زمینه طراحی کردهاند و مدیریت بسیاری از سایتهای شرطبندی دیگر را هم در اختیار دارند و نقش مهمی در حمایت مالی و مطرح کردن «شاخ»های اینستاگرام ایفا میکنند.»
سایتهای شرطبندی در ایران چطور فعالیت میکنند؟
سایتهای شرطبندی از درگاههای پرداخت بانکی ایران استفاده میکنند. این مسئله گمانهزنیها درباره احتمال ارتباط گردانندگان این سایتها با نهادهای قدرت در ایران را دوچندان کرده است.
هر سایت تجاری در ایران برای گرفتن درگاه بانکی باید «اینماد» داشته باشد. اینماد یک تاییدیه برای فروشگاههای اینترنتی با مسئولیت مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت و معدن و تضمینکننده قانونی بودن فعالیت یک وبسایت تجاری است. سایتهای خریدوفروش اینترنتی بعد از گرفتن اینماد، اجازه پیدا میکنند از شبکههای پرداخت، درگاه بانکی دریافت کنند اما متاسفانه دولت برنامه نظارتی بر فعالیتهای اقتصادی آنها ندارد.
رضا، شهروند ایرانی ساکن ترکیه است. او میگوید که کارهای گرافیکی سایتهای شرطبندی را انجام داده است: «تجربه شخصی من که مدتی با سایتهای شرطبندی کار میکردم نشان داده است که برای مبالغ بالا خود افراد سایت طوری در بازی «انفجار» تاس میاندازند تا طرف مقابل ببازد، البته چون مدرک ندارم نمیتوانم حرفهایم را ثابت کنم.»
پیشتر، سید علی خامنهای در وبسایت خود در پاسخ به این سئوال که «بازیهای اینترنتی راهاندازی شده که برای ورود به بازی باید مبلغی پرداخت شود و اگر برنده شدید، جایزه به شما تعلق میگیرد. آیا چنین بازیهایی حکم قمار دارد؟» نوشته بود: «اگر برگزارکننده مسابقه مبلغی از شرکتکنندگان بهعنوان حقالزحمه و شرط شرکت در مسابقه برای خود دریافت کند و بعد از مالکیت، با مال خود جایزه پرداخت کند، اشکال ندارد.» شاید این نظر، همان کلاهشرعی باشد که نهادهای قدرت با استناد به آن، هم پولشویی میکنند و هم کاسبی.
اگر حکومت نتواند بازی قمار آنلاین را در چارچوب قانون قرار دهد و در قالب شرکت، از صاحبان این سایتها مالیات اخذ نکند، مردم بازنده میدان هستند و برگه برنده بازیها نیز همچنان در دستان مافیای سایتهای شرطبندی خواهد بود.