آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که برای ۲۰ هزار پناهنده دیگر افغان ساکن ایران نیز در سال جاری میلادی، بیمه سلامت فراهم خواهد کرد و به این ترتیب شمار شهروندان افغان شامل طرح ملی بیمه سلامت ایران، به ۱۲۰ هزار نفر می‌رسد.

این طرح زمینه دسترسی آسان آسیب‌پذیرترین قشر مهاجران را به طرح بیمه سلامت فراهم خواهد کرد.

بابر بلوچ، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، در بیانیه‌ای گفت: «با توجه به وضعیت دشوار ناشی از بیماری کووید-۱۹ که اقتصاد پناهندگان و کشور میزبان، جمهوری اسلامی ایران، را متاثر کرده است این آژانس زمینه دسترسی ۲۰ هزار پناهنده دیگر افغان به طرح بیمه ملی را فراهم کرده است».

هدف از این کمک فراهم کردن دسترسی نیازمندترین گروه‌های اجتماعی پناهندگان افغان به طرح بیمه ملی ایران است. بر اساس آماری که کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از منابع دولتی ایران دریافت کرده است، ۸۰۰ هزار پناهنده افغان در ایران زندگی می‌کنند و از این میان افرادی از این کمک بهرمند می‌شوند که مدرک قانونی اقامت، آمایش یا برگه تردد داشته باشند.

شهروندان افغان که دارای پاسپورت و ویزا هستند یا مدرک اقامت ندارند، شامل این طرح نمی‌شوند که تعدادشان بیش از یک میلیون نفر است. مقام‌های جمهوری اسلامی ایران از جمله عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه، شمار کل شهروندان افغان ساکن در ایران را حدود سه میلیون نفر عنوان کرده‌اند.

اما آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد می‌گوید که نگران است در سال ۲۰۲۱ میلادی تعداد کمتری از پناهندگان قادر به پرداخت هزینه بیمه درمانی باشند و این امر باعث شود که نیازمندان خدمات پزشکی به دلیل ناتوانی مالی از دریافت خدمات پزشکی ضروری محروم شوند.

این سازمان سال گذشته نیز زمینه دسترسی ۱۰۰ هزار پناهنده افغان به خدمات بیمه سلامت را فراهم کرده بود.

به این ترتیب پناهندگان افغان که شامل این طرح شده‌اند نیز می‌توانند از کل خدمات پزشکی مانند جراحی، بستری شدن و معاینات پزشکی مانند شهروندان ایرانی بهره‌مند شوند و هزینه خدمات پزشکی تا حدود ۵۰ درصد برای آنها کاهش می‌یابد که این امر برای مهاجران کم‌بضاعتی که به کارهای سخت و مقطعی متکی هستند، دستاورد بزرگی قلمداد می‌شود.

سخنگوی آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد می‌افزاید: «با توجه به نیازمندی‌هایی که وجود دارد، منابع مالی آژانس برای مهاجران در ایران به طور فزاینده‌ای محدود شده است که توانایی ما برای رسیدگی کافی به نیازهای رو به افزایش را متاثر کرده است. تاکنون تنها ۷ درصد از تقاضاهای کمک مالی ۹۷ میلیون دلاری آژانس تامین شده است».

حضور مهاجران افغان در ایران و پاکستان به پاشنه‌ آشیل دولت افغانستان تبدیل شده است. این کشور در مذاکرات بر سر مسايل امنیتی و سیاسی با تهران و اسلام‌آباد همواره بر سر حضور شهروندانش در این دو کشور همسایه زیر فشار قرار گرفته است.

اشرف غنی، رئيس جمهور افغانستان، روز چهارشنبه اعلام کرد که با نهایی شدن توافق صلح، زمینه بازگشت داوطلبانه مهاجران افغان فراهم خواهد شد.

طالبان و دولت افغانستان در روزهای آینده در ترکیه درباره نقشه راه سیاسی گفت‌وگو خواهند کرد.

وزارت مهاجران افغانستان نیز چندی پیش اعلام آمادگی کرد که در صورت نهایی شدن توافق صلح، ظرف پنج سال، پنج میلیون مهاجر افغان را دوباره بپذیرد؛ این موضوع در نشستی مطرح شد که با حضور وزیر مهاجرین دولت افغانستان و نهاد‌های همکار در این عرصه، در دفتر معاونت سازمان ملل متحد (یوناما) برگزار شده بود.

مقام‌های افغان همچنین گفته‌اند که بر اساس پیش‌بینی‌های آنان در صورتی که صلح در افغانستان نهادینه شود، ظرف پنج سال پنج میلیون مهاجر افغان که اکثریت در دو کشور ایران و پاکستان ساکن هستند، به افغانستان بازخواهند گشت. دولت افغانستان با همکاری نهاد‌های کمک‌رسان مانند دفتر سازمان ملل متحد در امور مهاجرت، برای پذیرش این حجم از مهاجران آماده خواهد شد.

نور رحمان اخلاقی، وزیر امور مهاجرین و بازگشت‌کنندگان افغانستان، می‌گوید این موضوع به دو حالت می‌تواند پیش بیاید، این که در صورت آتش‌بس و برقراری صلح، پنج میلیون مهاجر به افغانستان بازخواهند گشت، که دولت در این رابطه تدابیر لازم خواهد اندیشید و در صورتی که صلح برقرار نشود نیز سالانه حدود ۵۰۰ هزار مهاجر افغان به کشور برمی‌گردند، که برای این حجم مهاجران هم تدابیر لازم نیاز است. وزارت مهاجرت افغانستان از همین حالا ثبت نام مهاجرانی را که مستحق اخذ زمین هستند، آغاز کرده است. در حال حاضر این روند در شهر‌های کابل و هرات اجرا می‌شود و در آینده ۱۳ استان دیگر نیز به آن خواهند پیوست.

اما با توجه به جنگ خونین و طولانی افغانستان و نگرانی‌های سیاسی موجود در کشور به نظر می‌رسد در آینده نزدیک ایران و پاکستان و دیگر کشورهای میزبان برای مهاجران افغان شرایط بهتری از زندگی در وطن دارند.