در ماه‌های گذشته بحث سقط‌جنین و اعمال محدودیت‌های جدید از سوی مجلس ایران برای اجباری نبودن غربالگری جنین در کشور که همگی به دلیل حمایت از سیاست‌های علی خامنه‌ای رهبر ایران برای افرایش جمعیت به هر قیمتی است بحث‌های بسیاری در بر داشته است. پایگاه خبری مشرق منتسب به جریان اصولگرا در ایران نیز گزارشی از نرخ مصوب دیه جنین‌های سقط شده در سال ۱۴۰۰ منتشر کرده که نشان می‌دهد دیه جنین از آنچه فکرش را هم بکنید گرانتر است. بر اساس نرخ‌های اعلام شده، پرداخت دیه جنین تقریبا برای هیچ خانواده ایرانی میسر نیست. جمعیتی که به گفته یك عضو مجمع تشخیص مصلحت، «۶۰ درصد» آن زیر خط «فقر فرضی» قرار دارند. ولی فرزندآوری هم در این شرایط گزینه خانواده‌های زیرخط فقر نیست.

مشرق در گزارش خود نوشته که بر اساس نرخ دیه جنین‌های سقط شده در سال ۱۴۰۰، دیه جنینی که روح در آن پیداشده است با دیه کامل تفاوتی ندارد و در صورت سقط، حتی به نطفه‌ای که در رحم مستقرشده، دیه تعلق می‌گیرد.

بر اساس قانون و شرع اسلام درصورتی‌که زن باردار، جنین خود را سهواً یا عمداً سقط کرده و از بین ببرد، باید دیه آن را بپردازد، میزان دیه در مراحل مختلف تشکیل و تکامل جنین متفاوت است.

بر اساس نرخ دیه جنین‌های سقط شده در سال ۱۴۰۰، دیه نطفه که در رحم مستقرشده است (بیست دینار) و معادل ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است. دیه علقه که خون بسته است (چهل دینار) معادل ۱۹ میلیون و ۲۰۰ هزار برآورد شده است. دیه جنین در مرحله‌ای که به‌صورت استخوان درآمده است و هنوز گوشت نرویده است (هشتاد دینار) معادل ۳۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است. دیه جنین که گوشت و استخوان آن تمام‌شده و هنوز روح در آن پیدا نشده است (صد دینار) معادل ۴۸ میلیون تومان مشخص‌شده است.

بسیاری از خانواده‌ها در ایران به دلیل اعتقادات مذهبی که دارند کمتر راضی به سقط‌جنین می‌شوند ولی شرایط اقتصادی و معیشتی ایران در سال‌های اخیر و به‌خصوص دو سال گذشته به‌قدری عرصه را بر مردم تنگ کرده که دیگر اعیانی هم در فضای زندگی آن‌ها وجود ندارد. از یک‌سو هشدار در مورد پیر شدن جمعیت ایران گزارش می‌شود و کارشناسان آن را دغدغه جدی جامعه ایران در سال‌های پیش رو عنوان می‌کنند. از سوی دیگر جمعیت جوان و جویای کار تحصیل‌کرده که امکان فرزند آوری دارند بیشتر از گذشته گرایش به مهاجرت پیداکرده‌اند. آن‌ها هم که در داخل کشور زندگی می‌کنند فرزند آوری را به‌مثابه کالایی لوکس ارزیابی کرده و چنانچه ازدواج کنند، زیر بار بچه‌دار شدن نمی‌روند. جنین‌های ناخواسته، اما تنها شانس حکومت در ایران برای افزایش جمعیت در کشور هستند. سخت‌تر کردن شرایط سقط‌جنین در یک سال گذشته ازجمله راهکارهایی است که حکومت در ایران اتخاذ کرده‌ تا در حد ممکن فرزند آوری را حفظ کرده و اشاعه دهد.

ممنوع کردن اجبار در غربالگری جنین که به کشف و سقط‌جنین‌های ناسالم منتهی شود، برچیدن انواع تجهیزات جلوگیری از بارداری در سیستم پزشکی و بهداشتی در بیمارستان‌های به ویژه دولتی در کشور و ممنوعیت انجام عمل‌های «وازکتومی و توبکتومی» در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که منجر به ناباروری در مردان و زنان می‌شود همگی در جهت اجرای سیاست‌های جمعیتی، دستور داده‌شده توسط علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر است. در صورت عدم تبعیت از آن نیز پزشکان متخلف و کادر درمانی مورد پیگرد قانونی قرارگرفته و با آن‌ها برخورد می‌شود.

این موارد اساس تشویق اجباری فرزند آوری در ایران است و فراتر از آن در صورت سقط‌جنین والدین باید دیه بسیار سنگینی هم برای از بین بردن جنین بپردازند.

بر اساس نرخ سال ۱۴۰۰، دیه جنین که روح در آن پیداشده است، اگر پسر باشد، دیه کامل، یعنی ۴۸۰ میلیون تومان و دیه جنین که روح در آن پیداشده است، اگر دختر باشد، نصف دیه کامل مرد مسلمان، یعنی ۲۴۰ میلیون تومان مصوب شده است.

دیه جنین که روح در آن پیداشده است و اگر مشتبه باشد نیز سه‌چهارم دیه کامل یعنی ۳۶۰ میلیون تومان مشخص‌شده است.

دیه مضغه هم که به صورت گوشت درآمده است، شصت دینار، یعنی ۲۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است.

پایگاه خبری مشرق نیز برای سنگین نشان دادن «سقط‌جنین» با اشاره به قوانین سخت‌گیرانه در دین اسلام در این خصوص این عمل را جزو بزرگ‌ترین گناهان و همپای «قتل نفس» عنوان کرده است.

مشرق نوشته است: «دیه جنین سقط‌ شده نشان می‌دهد که با «جنایت بسیار بزرگ و وحشتناکی » روبه‌رو هستیم.» در ایران اقدام به سقط درمانی جنین هم شرایط سخت‌گیرانه‌ای دارد که چون بار مسئولیت حقوقی برای پزشک معالج به همراه دارد کمتر متخصصی زیر بار انجام آن می‌رود. در سال‌های اخیر شکل‌گیری سقط‌جنین زیرزمینی در ایران از جمله مصادیق سخت‌گیرانه در این خصوص بوده است.

مشرق که منتسب به جناح حامیان علی خامنه‌ای رهبر ایران است در ادامه گزارش اضافه کرده است: «قانون سقط درمانی نیز با مشکلات تأسف‌باری روبه‌رو است، این قانون به‌زعم خودش موضوع «حَرَج «را تفسیر کرده است! در این رابطه، لیست بلندبالایی شامل ۲۰۹ مورد تهیه‌شده که به‌اشتباه از مصادیق حَرَج قرارگرفته‌اند! از جمله کوتاه بودن قد یا منگل بودن؛ فقها وقتی بحث حَرَج را مطرح می‌کنند منظورشان مشقت خیلی شدیدی است که از نظر عرف، تحمل آن برای مادر غیرممکن یا بسیار مشکل باشد.»

اما اینکه دیه جنین سقط شده به چه کسی تعلق می‌گیرد نیز مهم است.

آیت‌الله وحید خراسانی از مراجع تقلید شیعه امامیه در این مورد می‌گوید: «دیه بر عهده کسی است که متصدّی عمل سقط‌جنین بوده، پس اگر مادر با خوردن قرص بچه را سقط کرده بر عهده مادر است و اگر دکتر با آمپول زدن بچه را سقط کرده بر عهده دکتر است.»

سؤال دیگر این است که دیه سقط‌جنین به چه کسی باید پرداخت شود؟ به گفته این مرجع تقلید شیعه، اگر مادر متصدی سقط‌جنین شده دیه آن را باید به پدر یا در صورت فقدان پدر به سایر ورثه بپردازد و اگر پدر متصدی آن شده باید دیه را به مادر بدهد و اگر شخصی دیگر متصدی آن شده باید دیه را به پدر و مادر بدهد و به‌عبارت‌دیگر هر کس مباشر در سقط است دیه به او نمی‌رسد و دیه به طبقه بعد باید داده شود و اگر پدر و مادر به سقط‌جنین راضی باشند هرچند مباشر در سقط نباشند، احتیاط واجب این است که دیه به طبقه بعد داده شود و پدر و مادر دیه را نگیرند.