تحمل از دست دادن شریک زندگی یکی از دشوارترین فصل‌های زندگی است. با این همه، این فاجعه‌ای است که بسیاری از مردم در مرحله‌ای از زندگی با آن روبه‌رو می‌شوند. در هفته‌ای که گذشت، در روز ۹ام آوریل، بریتانیا با از دست دادن دوک ادینبورو، همسر ملکه انگلستان در ۹۹ سالگی و پس از ۷۳ سال زندگی مشترک با این واقعیت رویاروی شد.

چه عضوی از خاندان سلطنتی باشید چه فردی عادی، از دست دادن همسر پس از دهه‌ها که او به گفته ملکه «قدرت و ستون» زندگی شما بوده، برای هر فردی سخت دردناک است. اعضای خاندان سلطنتی نیز به این نکته اشاره کرده‌اند. شاهزاده اندرو، دوک یورک می‌گوید که درگذشت پدرش فیلیپ «حفره بزرگی» در زندگی ملکه به جای گذاشته است. او افزود: «برای مادرم بسیار متاسفم و پشت او ایستاده‌ام. او این (درگذشت فیلیپ) را احتمالا بیش از هرکس دیگری احساس می‌کند». پیش از او، دوشس وِسکس، عروس ملکه گفت که او «فوق‌العاده بوده» و جلوی اشک‌هایش را گرفته بود.

این اظهارات از خانواده‌ای که در جهان به عنوان افرادی «سخت خوددار» شناخته می‌شوند نشان از عمق سوگ ملکه انگلستان دارد که جای شگفتی نیست. مارک هکستر، روانپزشک در کلینیک روان‌درمانی «سامیت» می‌گوید که مهم‌ترین جنبه از دست دادن شریک سال‌ها «به اتکای دوجانبه آنها به یکدیگر مرتبط است».

وقتی زمانی چنین طولانی را با کسی گذرانده‌اید، به گفته هکستر نوعی «وابستگی» در رابطه به وجود می‌آید که طرفین بدون نیاز به گفت‌وگو یکدیگر را درک می‌کنند و این به خاطر حل مشترک مشکلات، چه مالی و چه خانوادگی و چه حرفه‌ای است. از مشکلات گذشته، فجایعی چون مرگ، بیماری و شکست  لاجرم شما را به یکدیگر نزدیک‌تر و متکی‌تر می‌کند. 

هکستر می‌افزاید که هرچند در زندگی این نزدیکی رابطه را تحکیم، اما ختم آن، احساس از دست دادن طرف دیگر را عمیق‌تر می‌کند. او می‌گوید: «محکم بودن رابطه به معنای آن است که درد فوت همسر، به منزله درد مرگ بخشی از وجود طرف دیگر است. بازمانده احساس می‌کند که عضوی از بدنش را از دست داده است». این تضاد در یکی از سخنرانی‌های ملکه که به مناسبت واقعه ۱۱ سپتامبر در آمریکا ایراد کرد منعکس بود. او گفت: «غم بهایی است که برای دوست داشتن می‌پردازیم».

بنا به پژوهش‌های ماری پارکز (روانپزشک مشهور بریتانیایی)، حدود یک سوم بزرگسالانی که شرکای زندگی‌شان را از دست می‌دهند، تاثیر منفی و مخرب آن را بر جسم یا روان خود احساس می‌کرده و از هر چهار بیوه (چه مرد و چه زن) یک بیوه در نخستین سال سوگ همسردچار افسردگی شدید روانی و اضطراب می‌شود. برخی مطالعات نشان داده که از دست دادن همسر حتی می‌تواند به سکته قلبی و مرگ بازمانده بیانجامد. شناخته شده ترین مورد آن «تاکوتسوبو کاردیومیوپاتی» یا «عارضه دلشکستگی» است که با استرس شدید جسمی یا عاطفی مثل از دست دادن یک عزیز آغاز می‌شود.

از نمونه‌های معروف آن مرگ جانی کَش تنها چهار ماه پس از درگذشت همسرش «جون» در سال ۲۰۰۳، و دنیس پاتر سناریست که یک هفته پس از درگذشت مارگارت در سال ۱۹۹۴ فوت کرد. این وافعه می‌تواند برای اشخاصی که رابطه عشقی با دیگری نداشته‌اند هم رخ دهد. مورد دبی رینولدز یک نمونه آن است که در سال ۲۰۱۶ یک روز پس از فوت دخترش، «کری فیشر» درگذشت.

از این گذشته، غم از دست دادن همسر پس از سال‌های طولانی با از دست دادن یک عضو خانواده متفاوت است. عوامل بسیاری در آن دخیل است. دکتر هکستر می‌گوید: «این عوامل شامل شراکت، عشق جنسی و تاریخچه ساختن زندگی است. این عمق ماهیتِ شخصیِ چنین رابطه‌ای است که آن را از بسیاری جهات از رابطه با یک خویشاوند متفاوت کرده و جنبه‌های مختلفی را به سوگ از دست دادن شریک می‌افزاید».  

هکستر در توضیح روند سوگواری می‌گوید گیجی و سردرگمی و احساس از دست دادن حواس در این‌گونه موارد طبیعی است. او می‌گوید «آنها اغلب بدون «نیمه‌اشان» احساس ناامیدی و سردرگمی می‌کنند» و خاطرنشان می‌کند که این عبارت در مورد روابطی که مانند ازدواج ملکه انگلستان دهه‌ها ادامه داشته بسیار صادق است. هکستر می‌افزاید: «این به دلیل آن است که عزادار احساس می‌کند بخشی از وجودش رفته است و اغلب برای یافتن او جست‌وجو کرده و در این راه با قدرت‌های ماورالطبیعه برای بازگرداندن عزیزش گفت‌وگو می‌کند».

هکستر در ادامه می‌افزاید: این می‌تواند عواقب خود را بر روابط دیگر شخص عزادار داشته باشد. شخصی که شریک زندگیش را از دست داده ممکن است احساس کند سایرین درد او را درک نمی‌کنند. مهم است که دوستان و اقوام در کنار عزادار مانده و پس‌زدن‌های او را شخصی تلقی نکنند».

عزادار احساس می‌کند بخشی از وجودش رفته است و اغلب برای یافتن او جست‌وجو می‌کند.

ادامه زندگی بدون شریک از دست رفته برای برخی آسان‌تر و برای برخی دیگر دشوارتر است: «سوال‌های معمول در این شرایط این است که: با مسائل مالی چه کنم؟ چطور زندگی‌ام را اداره کنم؟ چه کسی از من مراقبت می‌کند؟ و پاسخ به این پرسش‌ها به چند عامل بستگی دارد؛ از اوضاع مالی فرد گرفته تاحمایت از جانب سایرین، أوضاع شغلی و داشتن یا نداشتن فرزند. 

آسان می‌توان با نگاه به زندگی ملکه انگلستان گفت اوضاع برای او آسان‌تر از دیگران است اما منابع نزدیک به خاندان سلطنتی اغلب از زندگی تنهای یک پادشاه یا ملکه گفته‌اند. 

آنجلا لوین، زندگینامه‌نویس خاندان سلطنتی می‌گوید هنگامی که شاهزاده فیلیپ به دلیل بیماری همراه ملکه در مراسم سان ارتش در ژوئن سال ۲۰۱۹ شرکت نکرد، «ملکه سخت «تنها» به نظر می‌رسید. برایش قدری احساس تاسف کردم زیرا در کالسکه‌اش تنها نشسته بود. 

روز یکشنبه، سِر جان میجر، نخست وزیر اسبق بریتانیا، گفت پادشاه یا ملکه‌بودن فرد را در «موقعیت بسیار تنهایی» قرار می‌دهد؛ چه شریک زندگی داشته باشید چه نداشته باشید. او در برنامه «اندرو مار» بی‌بی‌سی گفت: «کسانی که ملکه می‌تواند با آنها درد دل کند یا با به صراحت صحبت کند و چیزهایی بگوید که دیگران آن را خارج از اتیکت تلقی می‌کنند، بسیار اندک هستند». می‌توان گفت که انزوای ملکه به عنوان صدر کشور از این پس بیشتر قابل لمس خواهد بود.

نهاد خیریه «کروز» که یکی از سازمان‌های عمده کمک به سوگواران در انگلستان، ولز و ایرلند شمالی است، می‌گوید هرچند وسوسه‌انگیز است اما نباید سعی کنید به زور یاد عزیز از دست رفته را به فراموشی بسپارید. در تارنمای این سازمان آمده که: «حتی اگر کسی که به شما نزدیک بوده از میان رفته باشد اما خاطرات او برجای خود باقی است. یافتن راه‌هایی برای حفظ شریک زندگی از دست رفته به عنوان بخشی از زندگی خود و کودکانتان (اگر فرزندی دارید) مهم است. ممکن است یکی از این روش‌ها نگاهداری بخشی از لوازم آنها باشد، درست کردن جعبه خاطرات یا آلبوم عکس‌های او یا سازماندهی اوقاتی که دوستان و اقوام برای به یاد آوردن خاطرات او دور هم جمع شوند». 

از همه مهمتر، با خودتان مهربان باشید و یادتان باشد که دوری گزیدن از کسانی که دست حمایت به سوی شما دراز کرده‌اند تنها اوضاع را وخیم‌تر می‌کند. هکستر می‌گوید: «مهمترین چیز برای کسانی که در سوگ شریک یک رابطه طولانی نشسته‌اند، گرفتن کمک از اطرافیان و داشتن صبر در مورد خودشان است».

برای برخورداری از حمایت و توصیه در مورد مشکلات از دست دادن عزیزان با تارنمای سازمان «کروز بِریومِنت» یا شماره تلفن ۱۶۷۷ ۸۰۸ ۰۸۰۸ تماس بگیرید.