گزارش اخیر دستگاه اطلاعاتی آمریکا پیش‌بینی می‌کند که امنیت جهان نه‌تنها از طریق جنگ و تروریسم بلکه از طرف دیگر عوامل در معرض خطر است. 

شورای ملی اطلاعات آمریکا که همه سازمان های اطلاعاتی این کشور را در بر می گیرد، در گزارشی تحت عنوان «روندهای جهانی ۲۰۴۰» می‌گوید تغییرات اقلیمی، بیماری، شکاف فزاینده میان فقیر و غنی و دیگر چالش‌ها نمایانگر «فشار فزاینده بر دولت‌ها و جوامع و نیز شوک‌هایی است که می‌تواند فاجعه‌بار باشد.»

کارشناسان ارشد اطلاعاتی هر چهار سال یک‌بار روندهایی را مورد تحلیل قرار می‌دهند که انتظار می‌رود امنیت ملی آمریکا را ظرف دو دهه بعد تحت تاثیر قرار دهد. گزارش امسال کارشناسان ضمن اشاره به یک رشته خطرات می‌گوید همه‌گیری ویروس کرونا بسیاری از این عوامل را خطیرتر کرده است. 

این گزارش می‌گوید:«کووید‌-۱۹ فرضیات بلندمدت پیرامون مقاومت و تطبیق را مورد تردید قرار داده و بی‌اطمینانی‌های جدیدی در مورد اقتصاد، حکومت، ژئوپولیتیک و فناوری به وجود آورده است.»

همه‌گیری کووید‌-۱۹ علاوه بر از میان بردن حدود سه میلیون نفر (در سطح جهان) «مسائل مرتبط با بهداشت جهانی و مراقبت‌های درمانی را عیان ساخته، شکاف‌های اجتماعی را برملا و در برخی موارد عمیق‌تر کرده، بر عدم تساوی در دستیابی به درمان و ساختارها مهر تاکید نهاده و تلاش‌ها برای مقابله با سایر بیماری‌ها را تضعیف کرده است.»

اما این گزارش می‌افزاید که هرچند کووید‌-۱۹ در طول سال گذشته تمام توجه بشریت را به خود جلب کرده اما خطرات دیگری به ویژه بحران اقلیمی نیز وجود دارد که محتاج رسیدگی فوری است.

«روندهای جهانی» هشدار می‌دهد که «در زمینه محیط زیست، تاثیرات ملموس تغییرات اقلیمی احتمالا ظرف دو دهه دیگر به ویژه در دهه ۲۰۳۰ تشدید خواهد شد. طوفان‌های شدیدتر، خشکسالی، سیل، ذوب کوه‌های یخی و بالا آمدن سطح دریاها با افزایش دمای زمین همراه خواهد شد.»

در این میان، عمیق‌تر شدن شکاف اقتصادی، جوامع را در خطر از هم گسستگی قرار خواهد داد.

این گزارش می‌گوید: «گسترش عدم تساوی یا احساس آن در میان کشورها به ویژه آن گروهی که رشد اقتصادی در آنها آهسته است، اغلب با کاهش اعتماد و نارضایتی مردم نسبت به نظام حاکم همراه است.»

ترکیب این عدم تساوی و دسترسی فزاینده مردم به اینترنت به آنها «ابزار شراکت» در سیاست را می‌دهد که زمینه را برای بی‌ثباتی فراهم می‌آورد.

در ادامه این گزارش آمده که «با توجه به اعتراضات مردمی در ۱۰ سال گذشته، حتی در کشورهایی که دارای نظام ریشه‌دار دموکراتیک هستند، احتمال آن می‌رود که  مردم به کرات دست به اعتراض‌های جمعی، بایکوت، نافرمانی‌های مدنی و حتی خشونت بزنند.» 

به نظر می‌رسد آینده‌ای که روندهای جاری تصویر می‌کند – افزایش عدم تساوی طبقاتی و درگیری آنها با یکدیگر در میان فاجعه اقلیمی که به آهستگی خود را نشان می دهد – بسیار تیره و تار است. با وجود این فصل «سناریوهای ۲۰۴۰» این گزارش می‌گوید کل آينده در سیاهی فرو نرفته است.

نخستین سناریوی فرض شده در این گزارش در فصلی با عنوان «رنسانس دموکراسی‌ها» دنیایی را تصویر می‌کند که در آن «دموکراسی‌هایی شفاف به رهبری ایالات متحده و متحدانش شکوفا شده است.»

در این سناریو، «پیشرفت سریع فناوری با همکاری بخش دولتی و خصوصی ایالات متحده و دیگر جوامع دموکراتیک اساس اقتصاد جهانی را دگرگون کرده، درآمدها را افزایش داده و کیفیت زندگی را برای میلیون‌ها نفر در جهان بهبود می‌بخشد. تسریع رشد اقتصادی و دستاوردهای فناوری واکنش به چالش‌های جهانی را تقویت، شکاف‌های اجتماعی را ترمیم و اعتماد مردم به نهادهای دموکراتیک را احیا خواهد کرد.»

دومین سناریو تحت عنوان «جهان سرگردان» کمتر خوشبینانه است.

در این سناریو، «نظام بین‌المللی جهتش را از دست داده و در نتیجه تخطی قدرت‌های بزرگ مثل چین و عوامل منطقه‌ای و غیردولتی از مقررات نهادها و قوانین بین‌المللی، دستخوش هرج‌ومرج شده است. کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (اوای‌سی‌دی) با معضل کندی رشد اقتصادی، عمیق‌تر شدن شکاف‌های اجتماعی و فلج سیاسی مواجه شده‌اند.» 

در این گزارش به بیشتر محتمل بودن هیچ‌یک از این دو سناریو اشاره نشده است.