سال گذشته، پس‌ازآنکه مقامات کشوری و بهداشتی در ایران در مواجهه با همه‌گیری جهانی کرونا از مرحله انکار و پنهان‌کاری گذشته و مجبور شدند واقعیت شیوع این بیماری در ایران را بپذیرند با واقعیت دیگری روبه‌رو شدند و آن کمبود بیمارستان بود. اکنون با گذشت یک سال و نیم از مشاهده اولین موارد بیماری در ایران، در هنوز بر همان پاشنه می‌چرخد.

دیروز، سه‌شنبه ۳۱ فروردین‌ماه، رئیس بیمارستان مسیح دانشوری، یکی از اولین بیمارستان‌های پذیرنده بیماران کرونا در تهران اعلام کرد با تکمیل ظرفیت این بیمارستان، اوج گرفتن موج چهارم شیوع کرونا در ایران و قرمز شدن وضعیت تهران، در محوطه این مجموعه، بیمارستان صحرایی برپاشده است.

علی‌اکبر ولایتی گفت: «به پیشنهاد وزارت بهداشت مبنی بر گسترش خدمات کلینیکی به بیماران و در تعامل با ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی، یک بیمارستان صحرایی با تجهیزات مرکز درمانی در محوطه بیمارستان مسيح دانشوری راه‌اندازی شده است که می‌تواند در ارائه خدمات حداکثری بسیار تأثیرگذار باشد.»

در خبر مربوط به احداث این بیمارستان صحرایی به امکانات و ظرفیت آن اشاره‌ای نشده است اما تصاویر منتشرشده چند کانکس به‌هم‌پیوسته را نشان می‌دهد که در هر قسمت شش تا هفت تخت دیده می‌شود.

پیش‌تر نیز سه کانکس در انتهای ضلع شمال شرقی این بیمارستان جاگذاری شده بود که شناسایی و پذیرش بیماران مشکوک به کرونا در آن‌ها انجام می‌شد.

اسفندماه ۱۳۹۸ سازمان نظام پزشکی با انتشار فهرست ۱۷۰ بیمارستان در سراسر کشور، از بیماران مبتلا یا مشکوک به کرونا خواست برای بررسی و پذیرش به این بیمارستان‌ها مراجعه کنند. تنها اندکی پس‌ازآن مشخص شد، ظرفیت این بیمارستان‌ها برای بستری موارد حاد بیماران کافی نیست و درخواست‌ها از طرف کادر درمان برای افزایش امکانات فیزیکی و تخت‌های بیمارستانی افزایش یافت.

بیماری کووید ۱۹ درمان دارویی مشخصی ندارد و روند درمان شامل تلاش برای احیا ریه بیمار و درمان‌های حمایتی است و بخش عمده‌ای از آن نیازمند کادر انسانی به‌خصوص پرستاری و خدمات است و هر بیمار معمولاً هر تخت بیمارستانی را برای مدت دو هفته اشغال خواهد کرد و بستری بیمار در بیمارستان به معنی نیاز برای اقدامات کمکی تنفسی و دستگاه‌های اکسیژن ساز و اکسیژن رسان است.

این نیازهای ابتدایی برای آنکه مکانی مناسب نگهداری و مراقبت از بیماران کووید ۱۹ باشد باعث شد تصاویر اولیه منتشرشده از «بیمارستان‌های صحرایی» که نهادهای مختلف برپا کردند یا قول برپایی آن را دادند با واکنش جامعه پزشکی و پرستاری روبه‌رو شود. بنا به گفته برخی مقامات بهداشتی این اماکن صرفاً می‌تواند خوابگاه یا نقاهتگاه برای بیمارانی باشد که لازم است دوران قرنطینه را تحت نظر کادر درمان بگذرانند و برای استفاده جهت درمان بیماران بدحال مناسب نیست.

سپاه پاسداران یکی از نهادهایی بود که از ابتدای بحث افزایش تخت‌های بیمارستانی اعلام کرد که حاضر است بلافاصله بیمارستان‌های صحرایی برپا کند؛ اما طبق اعلام معاون بهداری رزمی نیروی زمینی سپاه تا دی‌ماه ۹۹ درمجموع ۱۰۵۶ تخت بستری در ۷ بیمارستان صحرایی در شهرهای تهران، قم، کاشان، گرگان، بابل، مهاباد و دیوان دره به سیستم درمانی کشور اضافه شد که در این میان تنها ۴۵ تخت آی‌سی‌یو وجود داشت.

ایران سال گذشته درخواست پزشکان بدون مرز را برای فرستادن تجهیزان بیمارستان صحرایی به ایران رد کرد.

مشاور وزیر بهداشت در آن زمان گفت: «ضمن تشکر از پزشکان بدون مرز، ‏با اجرای طرح بسیج ملى مقابله با کرونا و نیز استفاده از تمام ظرفیت درمانی نیروهاى مسلح، فعلاً نیازى به برپایى تخت بیمارستانى توسط نیروهاى خارجى نیست و این حضور منتفی است.»

قرار بود پزشکان بدون مرز با یک هواپیما شامل تجهیزات برپایی یک بیمارستان صحرایی، دارو، ماسک، لباس‌های مخصوص کادر پزشکی و دیگر اقلام موردنیاز از شهر بوردو فرانسه راهی تهران شود که مقامات وزارت بهداشت اعلام کردند نیازی به این اقلام و کمک پزشکی ندارند.

درعین‌حال اعلام آمادگی برخی مشاغل خصوصی برای برپایی بیمارستان‌های صحرایی، از سوی افکار عمومی بیشتر به تبلیغات تجاری تعبیر شد تا افزایش ظرفیت تخت‌های بیمارستانی. ازجمله بازار بزرگ ایران (ایران مال) که سال گذشته اعلام کرد «در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی برای مهار ویروس کرونا» می‌تواند در بخش نمایشگاهی خود سه هزار تخت بیمارستانی را جای دهد. طبق اعلام رسانه‌های ایران در چندین مورد پذیرش بیماران در فضایی با ظرفیت سه هزار نفر «صدها بیمار کرونایی درمان شدند» گذشته از آنکه آمار دقیقی از مراجعین به این مرکز سلامت در دست نیست، اعلام هم نشده است که چگونه مکانی که طبق اعلام برپاکنندگانش صرفاً نقاهتگاه بوده است با ظرفیت باعث «درمان بیماران» شده است.

بر اساس آخرین آمارهای منتشرشده وزارت بهداشت ایران، ۳۰۱ شهرستان در وضعیت قرمز، ۹۵ شهرستان نارنجی، ۴۵ شهرستان زرد و تنها ۷ شهرستان آبی هستند. تنها دیروز، سه‌شنبه، ۲۵ هزار و ۴۹۲ بیمار جدید کرونا شناسایی شد و آمار مرگ روزانه به ۳۹۵ نفر رسید که با این حساب تعداد جان‌باختگان این بیماری در ایران به ۶۷ هزار و ۵۲۵ نفر رسید.

روند افزایشی تعداد بیماران در سراسر ایران ادامه دارد. تا ۳۰ اسفندماه تعداد بیماران سرپایی کرونا ۲ هزار نفر بود که این آمار در ۲۰ فروردین به ۶ هزار نفر و در ۲۴ فروردین به ۹ هزار نفر و از روز ۲۸ فروردین به بالای ۱۰ هزار نفر رسید.

با پیش‌بینی افزایش این آمار در روزها و هفته‌های آینده، مشخص نیست چه تعدادی از بیماران شانس یافتن تخت خالی در یک بیمارستان مجهز را پیدا خواهند کرد.