سپتامبر پارسال، زمانِ برگزاری جشنواره بندرهای جهان در روتردام بود. اما معلوم شد اسم جشنواره گمراه‌کننده بوده است، چون جشنواره در بزرگداشت روتردام به عنوان «بندر جهانی» بود. خجالت‌آور بود. بهتر بود کل بندرهای جهان را دعوت می‌کردند تا دور هم بنشینند، از خالکوبی‌های هم تعریف کنند، منطقه‌های کسب و کار جنسی‌شان را با هم مقایسه کنند، و پز طرح‌های نوسازی‌شان را به هم بدهند.

شاید هم چنین جشنواره حسابی‌ای برایشان برگزار شود. هرچه بر تعداد شهرهای بندری جهان که دیده‌ام افزوده می‌شود، بیشتر این شهرها را به دنیای گردشگرزده و بزک‌دوزک کرده‌ای که در اینستاگرام می‌بینیم، ترجیح می‌دهم. شهرهای بندری اشتراکات زیادی دارند. شاید خیلی زیبا نباشند، اما هوس‌انگیزند. هرچه نباشد، سابقه پیوند هوس‌رانی با کشتیرانی به درازی پیوند عشق با ازدواج است، حتی شاید درازتر.

این شهرها سنگین‌تر می‌نوشند، در فوتبال هیجان‌انگیزتر، و در سیاست شورشی‌ترند. این شهرها به هیچ وجه درجه دو نیستند. پایتخت‌ها و شهرهای از دم شبیه هم را بگذارید برای مایه‌دارها و باکلاس‌ها. شهرهای بندری، پررونق باشند یا سوت و کور، به‌روز باشند یا نباشند، چیزی دیگرند.

هم‌زمان با آماده شدن روتردام برای میزبانی مسابقات ترانه یورو‌ ویژن ۲۰۲۱، فهرستی از ۱۰ شهر بندری محبوبم گرد آورده‌ام که ارزش دیدن دارند.

روتردام

با وجود قطار مستقیم یورواستار، امکان آن که آمستردام و لاهه را رد کنیم و خود را به جذابیت‌های خشن و پساصنعتی روتردام برسانیم بیشتر است و البته چه بهتر. روتردام جای خوبی است برای دوستداران معماری، و «فاینورد» (Feyenoord) آن هم تیم فوتبال قوی، درست و حسابی و جنگنده‌ای دارد.

بهترین مکان: هتل نیویورک

لیورپول

تیم فوتبال لیورپول، دست‌کم یکی از تیم‌های این شهر، به حق به جایگاه اول فوتبال جهان بازگشت و لیورپول دوباره به اوج خود رسید. درجه‌بندی این شهر صرفاً فوتبالی نیست. مجتمع دنج «لیورپول یک» در کنار خیابان‌هایی برپا شده که پیشینه نوسازی شهری ندارد، اما خیلی جای بامزه‌ای برای شبگردی و خوش‌گذرانی است.

بهترین مکان: زیارتگاهی به نام ورزشگاه آنفیلد

هامبورگ

بیست سال پیش «دروازه آلمان به جهان» داشت کم‌کم به شهر ملال‌آوری تبدیل می‌شد. اما هامبورگ همواره بندری عظیم و مرکز خلق و شکوفایی بوده است و سلیقه نوپرستی «نوردیک» بر سراسر آن حاکم بوده است؛ موجی که حتی خیابان کثیف و بدقواره ریپربان را هم دگرگون کرد.

بهترین مکان: بازار ماهی هامبورگ

بلفاست، ایرلند شمالی

عصر شکوفایی مجدد گردشگری در بلفاست نه به واسطه سواحل زیبا و تپه‌‌های خوش‌منظرش، بلکه به علت فجایع، مشکلات، و حوادث دردناک رقم خورد؛ مخصوصاً واقعه تایتانیک، درگیری‌های ایرلند شمالی، و فیلمبرداری مجموعه بازی تاج و تخت. اوضاع شرکت کشتی‌سازی «هارلند اند ولف» خوب نیست، اما جرثقیل‌های دوقلوی آن همواره یادگار روزهایی هستند که اتفاق‌های بزرگ در این شهر می‌افتاد.

بهترین مکان: اغذیه‌فروشی دینز

پیرئاس، یونان

آدم برای خوردن و نوشیدن به یک بندر باستانی می‌رود، نه برای جاهای دیدنی‌اش، آن هم شهری که همیشه برای همسایه‌اش آتن زبان‌درازی کرده است. بهترین جا هم برای نوشیدن قطعاً همان زمین فوتبال المپیاکوس با آن فضای پر شر و شور است (توری در کار نیست، به تماشای یک مسابقه بروید.) بهترین مکان پیرئاس هم همان جاست.

اوساکا، ژاپن

آب پیدا کردن در این شهر بسیار بسیار بزرگ، مشکل است. اما اوساکای شیطان، شلوغ و پرسر‌وصدا از هر جنبه دیگر، یک شهر بندری سنتی است. اوساکا هم مانند بهترین شهرهای بندری دنیا فرهنگ غذایی خوبی دارد که مذاق اهالی باسلیقه‌ توکیو را قلقلک می‌دهد.

بهترین مکان : شینسه‌کای

گلاسگو، اسکاتلند

نوشیدن؟ بله! دعوا؟ بله! مسخره کردن کفش‌های پاشنه‌دار مردانه در پایتخت؟ بله! فوتبال؟ قطعاً. اما کشتی‌سازی‌های بزرگ کنار رود کلاید و محله‌های فقیرنشین گوربالز و گووان را دیگر فقط می‌توان در فیلم‌های سیاه و سفیدی دید که از بی‌بی سی۴ پخش می‌شود.

بهترین مکان: عرق‌گیری کلایدساید

شانگهای، چین

شانگهای بزرگ‌ترین بندر دنیا است؛ اما آیا واقعاً هنوز بندر واقعی است؟ این شهر که در دهه ۱۹۲۰ دیگ جوشان پرجنجال و پرزرق و برقی بود، حالا تبدیل به دکانی برای طراحان هتل و ملعبه دست آنان شده است. اما از لحاظ شر و شور چیزی کم ندارد: اولین جلسه حزب کمونیست در این شهر برگزار شده است.

بهترین مکان: بخش مستعمره فرانسوی‌ها

مارسی، فرانسه

اگر می‌خواهید تجربه خشن و خطرناک رفتن به «فرنچ کانکشن» (French Connection) اصیل در حومه شمال شهر داشته باشید، اینجا جای خوبی است. اما مراقب باشید، چون به آسانی ممکن است گرفتار تجربه متمدنانه و آفتابی «کوت دازور» (سواحل جنوب شرق فرانسه) شوید. مارسی پاتوق فوتبالیست‌های میلیاردر فرانسه است؛ چنان که لیورپول برای بریتانیایی‌ها. شعار معمول‌شان هم این است: «فوتبالیست نیستی اگر پیراهن فوتبالت خیس عرق نشه.»

بهترین مکان: موزه تمدن‌ اروپا و مدیترانه

کائوهسیونگ، تایوان

کائوهسیونگ در دوره شکوفایی اقتصادی تایوان به سرعت قد علم کرد. حالا هم‌زمان با رسیدن موج شکوفایی فرهنگی تایوان به این منطقه صنعتی و بندری در جنوب، همچنان با همان سرعت رو به تغییر است. دولت این کشور ۲۶۰ میلیون پوند برای ساخت یک مرکز جدید هنری و تالار نمایش سرمایه‌گذاری کرد، اما مردم این شهر مانند هر شهر بندری دیگر، در انتخابات بعدی به مخالفان آن دولت رأی دادند.

بهترین مکان: باشگاه مهارت‌ها