حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان رهسپار مسکو شده است تا با مقام‌های ارشد روسیه درباره همکاری‌های امنیتی گفت‌وگو کند.

دفتر شورای امنیت ملی افغانستان در توییتی می‌نویسد: «مشاور امنیت ملی درباره منافع دوجانبه با رهبری امنیتی روسیه گفت‌وگو می‌کند و زمینه همکاری در منافع مشترک را بررسی خواهد کرد.»

رحمت‌الله اندر، سخنگوی شورای امنیت ملی در پیامی که به ایندپندنت فارسی فرستاده می‌گوید: «این سفر دو روزه است و جزئیاتش در وقت معین با شما در میان گذاشته خواهد شد. اما این سفر از اهمیت زیادی برای مسائل امنیتی افغانستان برخوردار است.»  

دولت افغانستان درباره این منافع مشترک دوجانبه توضیحی نداده است.

در دو دهه گذشته که افغانستان دوست استراتژیک آمریکا بوده، رابطه محدودی با روسیه داشته است. تمام ارتش، پلیس و نیروهای اطلاعاتی افغانستان هم زیر نظر آمریکا تشکیل شده و آموزش دیده و تجهیز شده‌اند.

در چند سال اخیر و با کاهش شمار سربازان آمریکایی، روسیه که روابط تاریخی عمیق با افغانستان دارد، بار دیگر کوشیده است به صحنه سیاسی و امنیتی افغانستان بازگردد. مسکو از سال ۲۰۱۴ به بعد با میزبانی چند کنفرانس صلح و گسترش روابطش با طالبان، دوباره به یکی از بازیگران اصلی در مسئله افغانستان تبدیل شده است.

روسیه کمک‌های محدود نظامی هم افغانستان کرده است؛ از جمله یک مورد در سال ۲۰۱۶ حدود ۱۰ هزار قبضه کلاشنیکف به حنیف اتمر، وزیر خارجه فعلی و مشاور امنیت ملی پیشین اشرف غنی، اهدا کرده است.

مسکو نگران تبعات خروج نیروهای خارجی از افغانستان و بازگشت گروه‌های اسلامگرای افراطی به افغانستان است. مقام‌های روسی برای مبارزه با هر نوع تهدید ناامنی در مرزهای افغانستان با آسیای مرکزی، به سوی طالبان نیز دست دوستی دراز کرده‌اند.

برخی گروه‌های اسلامگرای آسیای میانه مانند جنبش اسلامی ازبکستان که علیه دولت این کشور سلاح برداشته‌اند، در خاک افغانستان فعالیت می‌کند. هفته گذشته نیز شورشیان طالبان توانستند شیرخان بندر در مرز قندوز با تاجیکستان را تصرف کنند که باعث شد سربازان تاجیک آن سوی مرز به حالت آماده باش درآیند. نیروهای روسی هم برای حمایت از این نیروها در خاک تاجیکستان حضور دارند.

برای افغانستان که با خروج سریع نیروهای آمریکایی در جنگی تمام عیار با طالبان درگیر شده است، حمایت نظامی و تسلیحاتی روسیه اهمیت پیدا می‌کند.

سالم حسنی، مشاور رئیس جمهور افغانستان در امور فرهنگی و اجتماعی به ایندیپندنت فارسی گفت: «با توجه به این‌که پس از اعلام زمان خروج نیروهای غربی از افغانستان، مواضع کشورهای منطقه در قبال افغانستان متفاوت بوده و روسیه تا حدودی مواضع متمایل به پاکستان داشته و ایران هم تا حدودی به صورت آشکار و پنهان از گروه‌های طالبان حمایت می‌کند و روسیه هم از کشورهای است که در منطقه تاثیرگذار است و هم با بخش‌های از گروه‌های طالبان در ارتباط است، سفر جناب آقای محب به مسکو می‌تواند در راستای جلب حمایت روسیه از نظام فعلی افغانستان و تفهیم این نکته که اگر این نظام در افغانستان سقوط کند و طالبان مسلط شود و با توجه به اینکه طالبان با گروه‌های مختلف تروریستی روابط محکم دارد، زمینه ناامنی و اغتشاش در مرزهای روسیه و کشورهای مشترک المنافع ایجاد خواهد شد و روسیه هم از طریق افغانستان مورد تهدید قرار خواهد گرفت.» 

او می‌افزاید: «دولت افغانستان تلاش می‌کند با جلب حمایت روسیه از نظام فعلی تا حدودی هم پشتوانه سیاسی طالبان را ضعیف کند و هم فعالیت‌های نظامی طالبان را تا حدودی کاهش دهد. حالا چه مقدار حکومت افغانستان می‌تواند نظر حکومت روسیه را جلب بکند، باید منتظر ماند و دید.» 

پیش‌تر در ماه مه ۲۰۲۱، سید طیب جواد، سفیر افغانستان در مسکو، گفته بود که دولتش آماده است تا در صورت موافقت روسیه، از این کشور سلاح بخرد. او در پاسخ به پرسش خبرگزاری تاس مبنی بر اینکه آیا دولت افغانستان برای خرید سلاح و تجهیزات نظامی از روسیه برنامه‌ای دارد، گفت: «آری! اگر روسیه توافق کند. نیروهای ما، به ویژه ماموران وزارت امور داخله، در روسیه آموزش دیده‌اند. امیدواریم روسیه امکان ترمیم تجهیزات نظامی موجود به ویژه بالگردها را بررسی و فرصت آموزش خلبان‌ها و مهندسان را برای ما فراهم کند.»

البته این نخستین بار نیست که مسئله خرید سلاح و تجهیزات روسی در افغانستان مطرح می‌شود؛ اما سفر آقای محب به روسیه و گفت‌وگوی اخیر سفیر نشان می‌دهد که بحث تامین سلاح و مهمات روسی در رده‌های مختلف دولت افغانستان، جدی‌تر شده است.

انتظار می‌رود آقای محب در سفر به مسکو با تبیین خطرات طالبان و چتری که این گروه برای پرورش و گسترش گروه‌های افراطی بین‌المللی فراهم کرده است، بکوشد حمایت بیشتر روسیه را جلب کند.