حوالی ساعت ده و نیم شنبه شب، انفجاری مهیبی یک محفل عروسی را در یکی از تالارهای جشن عروسی شهر کابل به خاک و خون کشید. به گفته منابع دولتی، در این حمله ۶۳ تن جان باختهاند و بیش از صد تن نیز مجروح شدهاند.
در میان کشتهها و زخمیهای آن حادثه، زنان و کودکان نیز بهچشم میخورند. منابع بیمارستانی در شهر کابل، میگویند به دلیل وخامت وضع جسمی تعدادی از مجروحان، احتمال میرود که بر شمار کشتگان افزوده شود. این حادثه تروریستی یکی از خونینترین حوادث سال جاری در افغانستان بوده است، و جزو معدود حوادثی است که در آن، فقط مردم غیرنظامی مورد هدف قرار گرفتهاند.
طالبان رد کرد، داعش پذیرفت
طالبان در همان نخستین ساعات حادثه با نشر اعلامیهای، دست داشتن آن گروه را در این حادثه رد کردند و حتی ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، آن اقدام را محکوم کرد. روز یکشنبه، گروه داعش مسئولیت آن حمله را بر عهده گرفت، و تروریستی را نیز که آن حمله را انجام داده بود، فردی با نام ابوعاصم، تبعه کشور پاکستان، اعلام کرد.
هرچند رسانهها در مورد هویت دقیق و باورهای مذهبی قربانیان ننوشتهاند، اما به توجه به این که پیش از این نیز گروه داعش در افغانستان اماکن اهل تشیع را مورد هدف قرار داده است، به نظر میرسد که این محفل عروسی نیز مربوط به اهل تشیع بوده باشد.
حمله انتحاری شنبه شب بر یک جشن عروسی، در حالی صورت گرفت که افغانستان، برای تجلیل از صدمین سال کسب استقلال این کشور، در روز دوشنبه آماده میشود. دولت افغانستان تصمیم گرفته است مراسم صد سالگی استقلال افغانستان را بسیار گسترده برگزار کند.
از حدود یک ماه پیش، صدها برنامه فرهنگی، هنری، اقتصادی و تفریحی در سراسر افغانستان برای تجلیل از این روز بهراه افتاده است. دولت افغانستان همچنین نهاد خاصی را ایجاد کرده است که برگزاری جشن استقلال افغانستان را بر عهده دارد. به همین دلیل، تعدادی از کارشناسان امور اجتماعی و سیاسی بر این عقیدهاند که داعش، این حمله را برای ضربه زدن به مراسم اصلی جشن استقلال که غروب دوشنبه در کابل برگزار خواهد شد، صورت داده است.
چرا داعش محفل عروسی را هدف قرار داد؟
در افغانستان و بهویژه در کابل، ساختمانهای دولتی، نهادهای بینالمللی، و حتی سازمانهای غیردولتی کمکرسانی به مردم، تدابیر امنیتی شدیدی بهکار میگیرند. کسانی که برای نخستین بار پا به کابل میگذارند، احساس میکنند که وارد یک دژ نظامی شدهاند. دیوارهای بتونیِ محافظ در کنار دیوارهای اصلی، شکل و شمایل کابل را به یک پادگان نظامی بیشتر شبیه کرده است. با این حال، در همین کابل پادگانی، مدارس، دانشگاهها، و مکانهای عمومی، از جمله تالارهای جشن و عروسی، هیچگاه با چنان شیوههای امنیتی حفاظت نمیشوند.
به همین دلیل، حمله به این گونه مکانها بسیار ساده و آسان است. در طول سالهای اخیر، حملهای به این گونه مکانها و نهادها انجام نگرفته است، و بنابراین، نیازی هم برای تامین امنیت آنها احساس نشده است. اما اکنون به نظر میرسد که پس از شکلگیری هستههای داعش در افغانستان، هر مکان و موقعیتی میتواند یک «هدف استراتژیک» باشد.
استراتژی داعش، هم در عراق و هم در سوریه، ایجاد نفرت مذهبی بوده است. نیروهای داعش مستقر در عراق، با استفاده از همین نفرت مذهبی توانستند حتی در کشورهای غربی هم سربازگیری کنند. داعش با همین شیوه تلاش داشت تا در افغانستان نیز جای پایی برای خود باز کند. ولی آنچه برای داعش در افغانستان ناشناخته بود، درهم تنیدگی مردمان این کشور بود. با این که نگرشها و باورهای متفاوت مذهبی در افغانستان گهگاه تنشهایی ایجاد میکند، ولی این تنشها در حدی نیست که به یک برخورد تمامعیار تبدیل شود. در طول چند سال اخیر، داعش بارها کوشید تا با هدف گرفتن نهادهای مربوط به اهل تشیع، به شکلی دامنه جنگ مذهبی سوریه را به افغانستان هم بکشاند، اما موفق نشد. حمله تروریستی شنبهشب را نیز باید نمونهای از همین رویکرد دانست. در کنار آن، این حمله را همچنین میتوان تمهیدی برای تحتالشعاع قرار دادن جشنهای استقلال افغانستان ارزیابی کرد.
هرچند حادثه خونین شنبهشب کابل، قلب بسیاری را شکست اما به نظر نمیرسد که با توجه به شرایط موجود، بتواند تنشهای محدود مذهبی در افغانستان را به حدی برساند که تبدیل به جنگی تمامعیار شود.