میلیون‌ها نفر در دنیا در این شرایط اقتصادی نامتعادل به فکر افزایش سرمایه خود از راه‌های مختلف هستند. بیتکوین، ارزهای معتبر و یا طلا، شاید هم بازار سهام؛ اما در همین زمان افرادی هم هستند که پولشان را روی چیز عجیبی سرمایه‌گذاری کرده‌اند: خرید کفش‌های کتانی!

تنها چند ماه پیش کانیه وست کفش‌های کتانی Nike x Yeezy خود را به بازار عرضه کرد و این «اسنیکرزها» تبدیل به بخشی از تاریخ مد شدند.

طی پنج سال گذشته انفجاری در هزینه‌های گزافی که کلکسیونرها برای کفش‌های نادر خرج کرده‌اند رخ‌داده است. همراه با Stadium Good، پلت فرم فروش مجدد کفش‌های ورزشی، خانه حراج کریستی اخیراً یک حراج با تمرکز بر خط جوردن نایک ترتیب داده است. در این حراج آنلاین که در این هفته به پایان رسید، تقریباً ۳۰ جفت کفش نادر از نمونه‌های اولیه جوردن و کفش‌های کتانی پوشیده شده در مسابقات گرفته تا نمونه‌های اولیه نسخه‌های محدود و limited-edition ارائه شد. یک جفت نمونه اولیه کفش قرمز و سیاه Air Jordan High 1s گران‌ترین کالای حراج بود که به قیمت ۲۷ هزار و پانصد دلار فروخته شد.

یه گزارش سی‌ان‌ان رکورد حراج کفش‌های کتانی از سال ۲۰۱۷ تاکنون چندین بار شکسته شده؛ از کمی بیشتر از ۱۹۰ هزار دلار برای یک جفت کانورس امضا شده توسط مایکل جوردن که آن‌ها را در المپیک ۱۹۸۴ پوشیده بود تا ۶۱۵ هزار دلار برای یک جفت Nike Air Jordan 1s در سال ۲۰۲۰. در اوایل سال جاری یکی دیگر از ساخته‌های کانیه وست، نمونه اولیه Nike x Yeezys که او در سال ۲۰۰۸ در مراسم جوایز گرمی پوشیده بود، پس از فروخته شدن در یک حراج خصوصی به قیمت ۱٫۸ میلیون دلار، به گران‌ترین کفش اسنیکرز تاریخ تبدیل شد.

کفش‌های کانیه وست در یک رویداد خصوصی فروخته شد، این بدان معناست که نه خریدار و نه قیمت قطعی و نهایی فروش اعلام نمی‌شوند مگر اینکه خود خریدار حاضر شود بگوید چقدر برای این یک جفت کفش پول داده است.

وست نمونه اولیه این کتانی را هنگام اجرای احساسی ترانه «هی ماما» در مراسم گرمی سال ۲۰۰۸، فقط چند ماه پس از مرگ مادرش، به پا کرده بود.

اما چرا باید کسی کفش دست‌دوم کتانی بخرد؟

افزایش قیمت‌ها در حراجی منعکس‌کننده رشد چشمگیر بازار کفش‌های دست‌دومی است که ارزش سهام StockX را اکنون به ۱۰ میلیارد دلار رسانده است. پیش‌بینی‌شده که این رقم تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۳۰ میلیارد دلار برسد، زیرا تعداد زیادی از مجموعه‌داران بر روی کفش‌های نسخه محدود و دست‌دوم سرمایه‌گذاری می‌كنند تا کفش‌های نو و هرگز پوشیده نشده. این درست برخلاف مجموعه‌های دیگر مانند اولین رایانه‌های ساخت اپل یا مجموعه کتاب‌های داستان مصور است که شرط مهم آن باز نشدن بسته‌بندی یا اصطلاحاً «آکبند بودن» کالاست.

فرهنگ کفش‌های کتانی به‌ویژه پس از راه‌اندازی خط تولید کفش‌های ورزشی Air Jordan مایکل جردن در سال ۱۹۸۵، عمیقاً با فرهنگ ورزشی درهم‌آمیخته است.

درحالی‌که برخی از کلکسیونرها به کفش‌های کتانی صرفاً به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند، دیگرانی هستند که نمی‌خواهند فقط صاحب چند جفت کفش ارزشمند شوند، بلکه می‌خواهند صاحب داستان‌ها و سبک زندگی پشت این کفش‌ها باشند.

اگر Air Jordan از محبوب‌ترین کفش‌های کتانی بازار است، این کتانی‌ها یکی از معروف‌ترین داستان‌ها را نیز دارند؛ نتیجه همکاری مایکل جوردن و نایک، «قانون ۵۱٪» NBA را که تأکید می‌کرد کفش‌ها باید بیشتر سفید باشند، نادیده گرفت. جوردن بی‌توجه به این قانون در طول یک بازی پیش فصل یک جفت کفش قرمز و سیاه به پا کرد و کمک کرد تا این کفش‌ها از مد فراتر روند و یک‌لحظه فرهنگی را رقم بزنند. نایک بعداً با استفاده از این موضوع بحث‌برانگیز نسخه اصلی Air Jordan 1 را به‌عنوان نسخه «ممنوعه» دوباره عرضه کرد.

نایک که به‌وضوح از قدرت فرهنگی کفش‌های کتانی آگاه است، از آن زمان با نشان‌های تجاری لوکسی مانند دیور و ساکائی هم کار کرده است. در یکی از آخرین نمایش‌های دیور در آتن، مدل‌های این نشان تجاری با این کفش‌ها در استادیوم باستانی قدم زدند.

دیگر شرکت‌ها نیز در پیروی از نایک وارد این بازار شده‌اند؛ آدیداس کفش‌های ورزشی با موضوع انتقام‌جویان مارول را روانه بازار کرده و بالنسیاگا نیز با مشارکت پلی‌استیشن برای بردن دل «گیمرها» دست‌به‌کار شده است.