سازمان‌های بین‌المللی مستقر در سوریه از طرف‌های درگیر در جنگ خواستند راهرو امنی برای ورود کارکنان و متخصصان بشردوستانه به ایستگاه پمپاژ آب «علوک» در شمال شرقی سوریه را فراهم کنند.

عمران رضا، هماهنگ کننده امور سازمان ملل متحد در سوریه، مهند هادی، هماهنگ کننده امور بشردوستانه منطقه‌ای برای بحران سوریه و تد چایبان، مدیر منطقه‌ای یونیسف در خاورمیانه و شمال آفریقا در بیانیه‌ای مشترکی خواستار پایان دادن به اقداماتی شدند که مانع کار ایستگاه پمپاژ آب «علوک» در شمال شرقی سوریه می‌شود و حدود یک میلیون نفر از جمله خانواده‌های آواره و قشر آسیب‌پذیری که در اردوگاه‌ها و سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند را با خطر جدی روبه‌رو می‌کند.

این در حالی است که ایستگاه پمپاژ آب «علوک» بنا به دلایل مختلفی از جمله عدم انجام کار تعمیر و نگهداری، دشواری دسترسی متخصصان به منطقه و کمبود شدید برق، از ۲۳ ماه ژوئن گذشته کاملا متوقف شده است، علاوه بر این‌که ایستگاه مزبور از ماه نوامبر ۲۰۱۹ با چالش قطعی برق مواجه است.

در این بیانیه آماده است که ایستگاه پمپاژ آب «علوک» در دو سال گذشته حداقل ۲۴ بار با مشکل فنی روبه‌رو شده و کار آن متوقف شده است و در نتیجه، علاوه براین‌که خانواده‌های آواره با مشکل کمبود آب مواجه شدند، ساکنان استان حسکه نیز دچار چالش کمبودی شدید آب شده اند. طبق گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی، خانواده‌های سوری ساکن این منطقه ناگزیر شده اند به منابع آبی دیگر روی آورند که ممکن است برای سلامتی آن‌ها ایمن نباشد و منجر به شیوع و افزایش بیماری‌های خطرناکی در میان آن‌ها شود.

از سوی دیگر، ساکنان شهرهای جنوب حسکه، از جمله منطقه الشدادی که کنترل آن در دست دولت خودمختار کُرد است، شرایط بسیاری سختی را تجربه می‌کنند. ساکنان این مناطق به دنبال از کار افتادن ایستگاه پمپاژ آب «درباسیه» در شمال حسکه، مجبور شده اند به منظور فراهم کردن آب، در صدد یافتن راه حل‌های جایگزینی شوند. این در حالی است که دولت خودمختار کُرد ضمن مقصر دانستن ترکیه که از سال ۲۰۱۹ به این سو، شهرستان راس‌العین را کنترل می‌کند و بر روند کار ایستگاه پمپاژ آب نظارت دارد، اعلام کرده است که نمی‌تواند نقص فنی که در ایستگاه پمپاژ آب به وجود آمده است را برطرف کند، اما ترکیه خاموشی ایستگاه پمپاژ آب را ناشی از نبود برق توجیه می‌کند.

جوان یوسف، کارشناس سیاسی امور کُردستان، معتقد است از آن‌جا که ترکیه تا زمانی‌که در راس دولت نباشد، هیچ توافقی را نمی‌پذیرد، بنابراین، دولت خودمختار در تلاش برای یافتن گزینه‌های دیگری است تا مشکل کمبود آب را در کوتاه مدت و دراز مدت حل کند. به همین ترتیب، در گام نخست، اقدام به حفر چاه‌هایی شده است تا آب مورد نیاز ساکنان منطقه فراهم شود، در حالی‌که گام بعدی تلاش برای تکمیل کردن کار سد شرقی و رساندن آب به استان حسکه است که قرار است کار آن تا پایان سال جاری یا اوایل سال آینده تکمیل شود. جوان یوسف در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت که «گزینه‌های استراتژیک دیگری مانند انتقال آب از رودخانه دجله و فرات از حومه دیرالزور وجود دارد که نیاز به هزینه هنگفت و زمان بسیاری دارد و تا زمانی‌که مشکل کمبود آب برطرف نشود، ترکیه به استفاده از کارت آب به عنوان اهرم فشاری علیه دولت خودمختار کُرد ادامه می‌دهد.» وی معتقد است که ایستگاه پمپاژ آب «علوک» از هنگام اشغال شهرستان راس‌العین توسط ترکیه در سال ۲۰۱۹، به برگه فشار سیاسی تبدیل شده است و ترکیه در مسئله کمبود آب در این منطقه، تکیه بر سیاستی می‌کند که از آن در طول بیش از حدود سه دهه گذشته علیه کشورهای پایین‌دست مانند سوریه و عراق استفاده کرده است.»

با این حال، ایستگاه پمپاژ آب «علوک» تنها منبعی است که می‌تواند نیازهای فوری آب مردم منطقه را برطرف کند. گزارش‌ها نشان می‌دهد که خدمات عمومی، از جمله قطعی برق، مناطق راس‌العین، حسکه، رقه و دیرالزور را در چنده ماه اخیر به شدت تحت تأثیر قرار داده است و پیامدهای قطعی مکرر برق نه تنها خانواده‌ها را با مشکل روبه‌رو کرده، بلکه بر عملکرد زیرساخت‌های حیاتی غیرنظامی همچون بیمارستان‌ها و امکانات بهداشتی نیز تأثیر گذاشته است.

از سوی دیگر و در حالی‌که سازمان‌های بشردوستانه، از جمله یونیسف نسبت به خطرات روزافزون بیماری کرونا و دسترسی محدود به واکسن، هشدار می‌دهند، دسترسی کافی و مداوم به آب آشامیدنی سالم و سرویس‌های بهداشتی را نخستین خط دفاعی برای جلوگیری از گسترش بیماری مرگبار کرونا می‌دانند.

بر اساس بیانیه مطبوعاتی دفتر یونیسف در خاورمیانه و شمال آفریقا، از هنگامی‌که ایستگاه پمپاژ آب برای نخستین بار در اواخر سال ۲۰۱۹ در نتیجه خشونت‌ها آسیب دید، سازمان‌های بشردوستانه همه روزه میلیون‌ها لیتر آب مورد نیاز را به خانواده‌های این منطقه می‌رسانند. همچنان، سازمان‌های یادشده برای برطرف کردن مشکل آب، دست به اقدامات دیگری از جمله بازسازی ایستگاه پمپاژ «حمه» زده و پمپ‌های اسمز معکوس را در استان حسکه نصب کرده اند.

در همین حال، طرف‌های درگیر در بحران سوریه یکدیگر را به کوتاهی در قبال ایستگاه پمپاز آب «علوک» متهم می‌کنند و آنکارا قطعی برق از مناطق تحت کنترل دولت سوریه را عامل اصلی این مشکل می‌داند. در مقابل، وزارت امور خارجه سوریه با صدور بیانیه‌ای در ۲۷ ماه ژوئن گذشته، اقدامات ترکیه و حمله مزدوران جنگی به شبکه برق را به شدت محکوم کرد.

جوان یوسف با اشاره به این‌که آب یکی از مهم‌ترین منابع حیات است، گفت که آن‌چه در سوریه اتفاق می‌افتد عملا نقض قونین بین‌المللی بشردوستانه تلقی می‌شود. وی افزود که آنکارا از آب به عنوان سلاحی برای مختل کردن منابع اساسی زندگی در منطقه تحت تصرف دولت خودمختار کُردها استفاده می‌کند و ترکیه با این اتخاذ این رویکرد سعی دارد دولت خودمختار را با شکست روبه‌رو کند، یا حداقل به ساکنان این منطقه نشان دهد که دولت کُردها توانایی فراهم کردن نیازمندی‌های اساسی زندگی را ندارد.

در واقع، علی‌رغم تلاش‌ها و کشمکش‌هایی که به منظور گسترش نفوذ در مناطق حاشیه رود فرات در سوریه جریان دارد، حدود یک میلیون نفر در این منطقه در فقر و بیماری زندگی می‌کنند، بدون این‌که به کمترین آبی که تشنگی آن‌ها را برطرف کند، دسترسی داشته باشند.