پس از پیدا شدن ماهی‌های قرمز بزرگی به اندازه توپ فوتبال آمریکایی در دریاچه‌ای، مقامات شهری در ایالت مینه‌سوتا واقع در غرب میانه ایالات متحده با صدور بیانیه‌ای از اهالی محلی درخواست کرده‌اند ماهی‌های قرمز خانگی‌شان را در آب‌راه‌های محلی رها نکنند.

در پیام مقامات شهر برنزویل که در در توییتر منتشر شد، از مردم درخواست شده است: «لطفا ماهی قرمز خانگی را در تالاب‌ها و دریاچه‌ها رها نکنید. این ماهی بیش از آن که می‌پندارید بزرگ می‌شود و با تخریب رسوبات ته‌نشین و ریشه‌کن کردن گیاهان، به کیفیت بد آب دامن می‌زند. شماری از این ماهی‌های قرمز بزرگ اخیراً در دریاچه کلر یافت شده است.»

هفته پیش ۱۸ قطعه از این ماهیان قرمز را گرفته‌اند که وزن برخی از آن‌ها به ۱ کیلو و ۸۰۰ گرم و طول‌شان به ۴۶ سانتی‌متر می‌رسید. پیش از آن هم ده قطعه از این نوع ماهی یافت شده بود.

داریل جاکوبسن، مدیر منابع طبیعی شهر برنزویل، در مصاحبه با روزنامه استار تریبون گفت: «اکثر این ماهی‌ها خیلی بزرگ‌تر از ماهی‌هایی هستند که در آکواریوم‌های خانگی نگه‌می‌داریم. جای تعجب نخواهد بود اگر تعداد کم‌شمارس از آن‌ها در بسیاری از دریاچه‌ها پیدا شوند. ماهی قرمز خیلی سخت‌جان است.»

شورای حومه منطقه معروف به شهرهای دوقلو، نیز با انتشار پیامی اعلام کرد که رها کردن ماهی قرمز خانگی در طبیعت اقدامی انسانی به نظر می‌رسد، اما در واقع به هیچ وجه کار خوبی نیست، زیرا بر زیست‌بوم‌های ظریفی که زیستگاه طبیعی آن‌ها نیست، اثرات مخربی می‌گذارند.

شکارچیان طبیعی این ماهیان اندک‌شمارند. چنانچه در طبیعت رها شوند، در خوردن جلبک‌ها و ریشه‌های گیاهان بستر دریاچه‌ها و تالاب‌ها با سایر گونه‌ها رقابت می‌کنند و دیگر اکسیژنی در این محیط‌ها تولید نخواهد شد. ماهی قرمز در رسوبات خاکی هم اختلال ایجاد می‌کند و با این کار باعث انتشار فسفر در آب می‌شود و به زلالی آب لطمه می‌زند.

ماهی قرمز حتی در دریاچه‌های یخ‌زده یا دریاچه‌هایی با کیفیت نامناسب آب زنده می‌ماند، زیرا می‌تواند به مدت طولانی بدون اکسیژن سر کند.

طبق اعلام نشریه نشنال جئوگرافیک، وزن ماهی قرمز در طبیعت می‌تواند به ۲ کیلوگرم و ۲۷۰ گرم برسد، طول آن تا ۴۱ سانتی‌متر افزایش یابد، و بیش از ۴۰ سال عمر کند، در حالی که عمر آن در وضعیت اسارت ۱۰ سال است.

این نشریه ویژه طبیعت هشدار داد: «ماهی قرمز رها شده در طبیعت از گونه‌ای آرام به گونه‌ای شرور تبدیل می‌شود. می‌تواند حامل بیماری و انگل باشد و  با کپور وحشی هم تولید‌مثل می‌کند.»

مقامات برزنویل با همکاری شرکت‌های محلی به مقابله با این مشکل پرداخته‌اند و برای گرفتن این ماهی‌ها از «شوک الکتریکی» استفاده می‌کنند تا بتوانند طول‌ آن‌ها را اندازه‌گیری کنند و پس از برچسب‌گذاری رها کنند تا مشخص باشد که در چه مناطقی زندگی می‌کند.

در شهر چاسکا در همان ایالت نیز اقدامات مشابهی در چارچوب طرحی سه ساله انجام گرفته است تا مشکلاتی را که از سوی ماهی‌های قرمز در دریاچه بیگ وودز و هزلتاین پدید آمده است، برطرف کنند.

تیم سوندبای از موسسه مدیریت آب‌های کارور کانتی، در مصاحبه با سی‌بی‌اس مینه سوتا گفت: « پاییز پارسال نزدیک به ۱۰۰ هزار قطعه ماهی قرمز را گرفتیم»، و توضیح داد که هدف نهایی کاهش دادن جمعیت آن‌ها است تا بتوان وضعیت آب و گیاهان را بهبود داد و سایر گونه‌ها، مثل خورشیدماهی و  آبشش ماهی، به طبیعت بازگردند.

ماهی قرمز خانگی که امروز می‌شناسیم، از نسل کپور پروسی است و نخستین بار ۲ هزار سال قبل در چین آن را اهلی کردند. چینی‌ها از آرامی این ماهی‌ها خوش‌شان می‌آمد و در دوران سلسله سانگ، نماد خوشبختی بودند.

ماهی قرمز در قرن ۱۷ میلادی به اروپا و در قرن ۱۹ میلادی به آمریکای شمالی راه یافت. در آمریکای شمالی رسم شد که در نمایشگاه‌های سرگرمی، آن‌ها را درون کیسه‌های نایلونی بگذارند و به مردم بدهند، و به‌نطر می‌رسد همان رسم عامل مصرفی انگاشتن این گونه ماهی در دنیای امروز بوده باشد.

علاوه بر مینه‌سوتا، در سال‌های اخیر مواردی از شادکامی ماهیگیران به دلیل شکار ماهی‌قرمزهای غول‌پیکر از سرتاسر ایالات متحده، از نیویورک تا واشنگتن و میسوری، کارولینای جنوبی، ویرجینیا، کنتاکی، و حتی در کانادا، استرالیا، و بریتانیا نیز گزارش شده است.

در بریتانیا لارِنس کینگ، ماهیگیر ساکن جنوب لندن، در سال ۲۰۱۸  ماهی‌قرمزی به وزن باورنکردنی ۳.۸ کیلوگرم شکار کرد. ۸ سال پیش از آن هم نیک ریچاردز، دانشجوی دوره عمومی آموزش متوسطه (GCSE) در دانشگاه سورِی، هنگام گذراندن تعطیلاتش در پوله دورسِت شاه‌ماهی قرمزی به وزن ۲.۲ کیلوگرمی صید کرد.

ایده کلی رها کردن حیوانات خانگی در طبیعت و جهش غیرطبیعی آن‌ها، ریشه‌ در باورهای افسانه‌ای شهرنشینان به وجود تمساح‌های وحشی‌ در راه‌آب‌های عبور فاضلاب زیر خیابان‌های نیویورک دارد. قدمت‌ آن باور دست‌کم به سال ۱۹۰۷ می‌رسد و  در سال‌های تیره و تار رکود اقتصادی دهه ۱۹۳۰، زمانی‌که آگهی فروش بچه‌تمساح‌ در روزنامه‌ها انتشار می‌یافت یا با پست به خانه‌های شهروندان ارسال می‌شد، به راستی افکار عمومی را تحت سیطره خود در آورده بود.

از  معروف‌ترین اخبار حوادثی که در آن دوران انتشار یافت، خبری مربوط به شکار یک تمساح دو و نیم متری در راه‌آب‌های هارلم شرقی به دست دو جوان محلی در فوریه ۱۹۳۵ است.

این وسواس فکری در سال‌های دهه ۱۹۸۰ جانی دوباره گرفت؛ دهه‌ای که با پخش فیلم رده ب «تمساح» با همین مضمون آغاز شد و با خلق شخصیت منفی  کیلِر کراک (Batman villain Killer Croc) در فیلمی از سری فیلم‌های «بتمن» در سال ۱۹۸۳ و لِدِر هِد، دشمن «نوجوانان لاک‌پشتی نینجا» (Teenage Mutant Ninja Turtles antagonist Leatherhead) در سال ۱۹۸۷ ادامه یافت.

اما متاسفانه واقعیت به این هیجان‌انگیزی نیست.

روزنامه نیویورک پست گزارش‌هایی از کشف یک  سوسمار آمریکایی در سِنترال پارک در سال ۲۰۰۱،  شناسایی کروکودیلی یک متر و ۳۰ سانتی در پارک اَلی پوند در کوئینز در سال ۲۰۰۳،  و خروج یک تمساح کوچک ۴۵ سانتی متری («ولی با ریخت و قیافه‌ای شرور») از آب‌راهی در میدان نیوتَون در اوت ۲۰۱۰ منتشر کرده است، اما به سختی بتوان پذیرفت که چنان موجوداتی، دنیایی برای خود در زیر زمین دارند. 

سال گذشته، کوری کیلگانون در نیویورک تایمز نوشت: «نشانه‌هایی از واقعیت در این داستان‌ها هست. ماموران آتش‌نشانی هر سال  تعدادی تمساح را نجات می‌دهند که معمولا حیواناتی خانگی‌ بوده‌اند و بعد از پشت سرگذاشتن دوره کودکی و بامزگی، در طبیعت رها شده‌اند.»

درست مانند بسیاری از موارد دیگر، خطر در فلوریدای آفتابی جدی‌تر است. در سال ۲۰۱۷، تمساحی ۳ متری را از سوراخ ورودی فاضلابی در  شهر تَمپا در آن ایالت بیرون کشیدند.

روایت‌های ترسناک دیگر، اغلب حول و حوش فرار حیوانات اهلی از خانه‌ها دور می‌زند؛ مثل ماجرای وحشتناکی که در ماه مه سال ۲۰۱۶  برای  آتاپورن بون‌ماک‌چوی ساکن بانکوگ پیش آمد و یک مار پایتون ۳ متری سر از چاه توالت فرنگی‌اش در‌آورد و آلت تناسلی‌اش را گاز گرفت.

جف جیکوبز، متخصص حیات وحش استرالیا، در آن زمان به بی‌بی‌سی گفت: «مارها فقط رد موش‌ها را دنبال می‌کنند. در تمام دنیا موش‌ها وارد راه‌های فاضلاب می‌شوند و مارها هم به دنبال آن‌ها می‌روند.»

نتیجه اخلاقی داستان؟ حیوانات خانگی خود را به جای رها کردن در طبیعت، به دیگران واگذار کنید. شاید برگرداندن آن‌ها به طبیعت بهترین گزینه به نظر برسد، اما رهاسازی گونه‌ای غیربومی در زیستگاه‌هایی که وضعیت سامان‌مند و سنجیده‌ای دارند، به ندرت عواقب مثبت دارد.