سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، راه‌آهن سراسری ایران را در فهرست «میراث فرهنگی ملموس» خود ثبت کرد.

در نشست یکشنبه سوم مرداد ۱۴۰۰(۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱)، چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که پس از مدت‌ها و به صورت مجازی برگزار شد، پرونده راه‌آهن سراسری ایران (موسوم به راه‌آهن شمال - جنوب) بررسی شد و با تصویب اعضای کمیته،  به عنوان بیست و پنجمین میراث فرهنگی ملموس و نخستین میراث صنعتی ایران، در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.

در این دور از نشست کمیته میراث جهانی یونسکو، مجموعه‌ای از موضوعات سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۰ بررسی می‌شود و در طول آن بسیاری از اماکن و جاذبه‌های گردشگری جهان به‌عنوان میراث جهانی معرفی خواهند شد.  

در این نشست که تا نهم مرداد ماه ۱۴۰۰ ادامه دارد، در مجموع ۳۹ اثر پیشنهادی از سوی اعضای کمیته میراث جهانی بررسی می‌شود. از آن میان، ۲۲ اثر مربوط به آثار پیشنهادی سال ۲۰۲۰ است که در آن به‌دلیل همه گیری کرونا، نشست کمیته برگزار نشد.

پیش از این، ٢٢ اثر فرهنگی و تاریخی و ٢ اثر طبیعی ایران به عنوان آثار فرهنگی ملموس، و ١۶ اثر و عنصر به عنوان آثار فرهنگی ناملموس، در یونسکو به ثبت جهانی رسیده‌اند.

پرونده ثبت منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان هم قرار است روز سه‌شنبه ۵ مرداد در کمیته میراث جهانی مطرح و بررسی شود.

ایجاد راه‌آهن سراسری در ایران مدت‌‌ها یکی از آرزوهای بزرگ و ملی محسوب می‌شد، و با آن که طی نزدیک به نیم قرن کوشش‌هایی برای تحقق آن به عمل می‌آمد، تحقق این آرزوی ملی تا سال ۱۳۰۶ به طول انجامید.

در سال ۱۳۰۴، دولت رضاخان سردارسپه (که سپس به مقام پادشاهی رسید و رضا شاه پهلوی لقب گرفت) لایحه‌ای به مجلس داد که انحصار واردات قند و شکر را در دست دولت می‌گذاشت، و درآمد دولت از آن راه را به ساخت راه‌آهن اختصاص می‌داد.

در سال ۱۳۰۶ قرارداد نقشه‌برداری برای احداث خطوط راه‌آهن با کنسرسیومی متشکل از کمپانی آمریکایی یولن و شرکت‌های آلمانی فیلیپ هولتسمان- ویولیوس برگر و زیمنس باواونیون، به بهای هر کیلومتر حداکثر ۳۶۸ تومان، بسته شد.

بهره‌برداری کامل از راه‌آهن، در سال ۱۳۱۴ آغاز شد. روز جمعه سی‌ام بهمن ۱۳۱۵، راه‌آهن به تهران رسید و در مراسم بزرگی آن مناسبت گرامی داشته شد.

آخرین پیچ راه‌آهن را رضا شاه طی مراسمی در ایستگاه سفید‌چشمه (که هم‌اکنون نورآباد نام دارد) در استان مرکزی بست.

چغازنبیل، تخت‌جمشید، و میدان نقش جهان اصفهان، نخستین آثار ایران بودند که در فهرست میراث‌جهانی قرار گرفتند، و پس از آن بیست و چهار اثر دیگر هم ثبت شد که آخرین‌‌هاشان شهر سوخته، منظر فرهنگی میمند، محوطه باستانی شوش، بیابان لوت، قنات‌های ایرانی، شهر تاریخی یزد، منظر باستان‌شناسی ساسانی فارس، و جنگل‌های هیرکانی بودند.