ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل، بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در همین سال، ۷۲۵ مورد طلاق دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله هم در کشور ثبت شده است. یکی از آسیب‌های ازدواج دختران در سنین پایین، بیوگی در کودکی است. علاوه بر این، مرگ‌و‌میر به دلیل بارداری و زایمان زودهنگام، فقر، بی‌سوادی، اعتیاد، فرار از خانه و خودکشی از دیگر خطرهایی‌اند که ازدواج در کودکی با خود به همراه دارد؛ اما حکومت ایران با حمایت از پدیده کودک‌همسری و تشویق آنان به فرزندآوری، هدف افزایش جمعیت کشور را دنبال می‌کند.

گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در ۱۳۹۹، بیش از ۳۱ هزار دختر ۱۰ تا ۱۴ ساله ازدواج کرده‌اند و این رقم در مقایسه با آمار سال قبل از آن، رشدی ۱۰.۵ درصدی نشان می‌دهد. این آماری است که از ازدواج کودکان در سازمان ثبت‌احوال موجود است وگرنه در برخی از نقاط محروم، حاشیه‌ای و مرزی ایران، بسیاری از دختران فقط با جاری شدن صیغه محرمیت، ازدواج می‌کنند و در حالی به خانه بخت فرستاده می‌شوند که هنوز کودک محسوب می‌شوند.

براساس ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی، دختران در ۱۳ سالگی و پسران در ۱۵ سالگی می‌توانند ازدواج کنند. تلاش نمایندگان زن مجلس دهم و فعالان حقوق کودک برای افزایش حداقل سن ازدواج و اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون هم نه تنها نتیجه‌ای نداشت بلکه موافقان این طرح به بالا بردن سن ازدواج و اجرای سیاست‌های جمعیتی غرب در ایران متهم شدند.

جمهوری اسلامی ایران به خواست علی خامنه‌ای و با هدف بالا بردن جمعیت کشور، از ازدواج کودکان و فرزندآوری آنان حمایت می‌کند. افزایش آمار ازدواج نیز فارغ از اینکه سن ازدواج‌کنندگان چقدر باشد، برای حکومت ایران گامی رو به جلو برای رسیدن به خواسته‌های رهبر جمهوری اسلامی محسوب می‌شود.

مسئولان دولتی ادعا کرده‌اند که در سال ۱۳۹۹، هم‌زمان با همه‌گیری کرونا، آمار ازدواج در کشور بیش از ۴ درصد افزایش یافته است. اعظم کریمی، مدیرکل برنامه‌ریزی وزارت ورزش و جوانان، یکی از این مسئولان بود که خبر داد در سال گذشته آمار ازدواج ۴.۵ درصد افزایش یافته است. او مدعی شد که همه‌گیری کرونا و حذف تشریفات آمار ازدواج را بالا برده است. اما آماری که سازمان ثبت‌احوال از نرخ ازدواج و طلاق در کلان‌شهرهایی مثل تهران منتشر کرده است، زوایای دیگری از افزایش آمار ازدواج هم‌زمان با همه‌گیری کرونا را آشکار می‌کند.

بنا بر اعلام سازمان ثبت‌احوال کشور، آمار ازدواج در تهران نه‌تنها افزایش نیافته که کاهش هم داشته است. از سوی دیگر، از هر دو ازدواج یکی به طلاق ختم شده است. این به معنای آن است که جوانان در شهرهای بزرگ هم کمتر ازدواج می‌کنند و هم بیشتر طلاق می‌گیرند. برخلاف رویه شهرهای بزرگ، در نقاط محروم و حاشیه‌ای و فقیرنشین نرخ ازدواج کودکان در دوران همه‌گیری افزایش یافته است؛ به طوری که بنا بر گزارش مرکز آمار ایران، ۵ درصد کل ازدواج‌های کشور مربوط به دختران زیر ۱۵ سال است.

کودک‌همسری در ایران به دلایلی همچون فقر، دیدگاه‌های فرهنگی و سنتی برخی اقوام، حمایت حکومت و نبود آموزش همواره معضلی جدی بوده است. تنگناهای اقتصادی سال‌های اخیر نیز باعث شدند برخی خانواده‌های پرجمعیت دختران خود را با هدف «یک نان‌خور کمتر» شوهر بدهند. در سال ۱۳۹۸، وزیر ورزش و جوانان از افزایش چهار برابری کودک‌همسری با هدف گرفتن وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج خبر داد و حالا نیز گزارش‌ها نشان می‌دهد در مدت همه‌گیری کرونا، ازدواج دختران کم سن بیش از ۱۰ درصد افزایش یافته است.

در ماه‌های نخست همه‌گیری کرونا، یونیسف درباره خطر ازدواج کودکان در کشورهای فقیر هشدار داد و اعلام کرد که همه‌گیری می‌تواند تمام تلاش‌ها برای جلوگیری از ازدواج کودکان را بی‌اثر کند. صندوق کودکان سازمان ملل متحد در ماه‌های نخست سال ۲۰۲۱ اعلام کرد تا پایان سال جاری، تعداد دختربچه‌هایی که ازدواج کرده‌اند تا ۱۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت. یونیسف تعطیلی مدارس و فشارهای اقتصادی را دو دلیل اصلی ازدواج کودکان دانست، دو مسئله‌ای که کودکان ایران نیز در مدت همه‌گیری با آن روبه‌رو بودند.

بنا بر اعلام نهادهای مدافع حقوق کودکان در ایران از جمله انجمن حمایت از کودکان و نوجوانان، در دوران همه‌گیری، ۵ میلیون دانش‌آموز از دسترسی به آموزش آنلاین محروم ماندند و ترک تحصیل کردند. از طرف دیگر، فشارهای اقتصادی ناشی از تورم و گرانی در کنار تعطیلی کسب‌وکارها باعث شد برخی خانواده‌ها دختران خود را روانه خانه‌ بخت کنند، به طوری که آمار ازدواج کودکان تا ۱۰ درصد افزایش یافت؛ اما مسئولان همچنان با افتخار از افزایش ۴.۵ برابری آمار ازدواج در سال همه‌گیری کرونا سخن می‌گویند.