تا همین چند روز پیش بیشتر مردم ایران، مثل مردم بیشتر کشورها، احتمالا اسم بندر بیاریتز در جنوب غربی فرانسه را هم نشنیده بودند. اما آیا این بندر می‌رود تا به مکانی مهم در تاریخ ایران بدل شود؟
ساعاتی پیش و در همین بندر بود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، گفت: «بالاخره باید روزی بیاید که روسای جمهور آمریکا و ایران دیدار کنند». او بارها گفته حاضر است بدون پیش شرط با رهبران ایران دیدار کند اما شرایط امروز به گونه‌ای است که احساس کنیم شاید از همیشه به احتمال چنین دیداری نزدیک‌تر باشیم. ترامپ در ضمن همتای ایرانی خود، حسن روحانی، را «مذاکره‌کننده‌ای بزرگ» نامید و گفت حاضر است از طرف چندین کشور «وام کوتاه‌مدت» به ایران بدهد تا اقتصاد کشور بهبود یابد.
او مطابق معمول جملاتی به زبان آورد که هدف از آن‌ها را می‌توان اغوای رهبران جمهوری اسلامی نامید. ترامپ از «پتانسیل عظیم» ایران گفت و تاکید کرد که کشورش دنبال «تغییر رهبری» و «آن نوع تغییرات» نیست و مخالف تغییر است. او با شفافیتی که کمتر از او سراغ می‌رود بر سه خواست مشخص از «ملت بزرگ» ایران تاکید کرد: «نداشتن سلاح هسته‌ای، نداشتن موشک‌های بالیستیک و طولانی‌تر بودن مدت زمان توافق». رئیس‌جمهور آمریکا گفت توافق در این زمینه می‌تواند در «مدت زمانی کوتاه» به دست بیاید.
صحبت‌های امروز ترامپ در پی دو روز پر ماجرای نشست «گروه هفت» ابراز شده است. جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، که همین چند روز قبل در پاریس با امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، دیدار کرده بود دیروز برای دیداری چهار ساعته وارد بیاریتز شد. او در ساختمان شهرداری این بندر دل‌انگیز، با چشم‌انداز اقیانوس اطلس، سه ساعت با فرانسوی‌ها مذاکره کرد. ظریف در ابتدا دیدار کوتاهی با ماکرون هم داشت. آیا امکان دارد دیداری محرمانه بین ظریف و بعضی از اعضای هیات آمریکایی نیز صورت گرفته باشد؟ بعید نیست. ترامپ در مواجهه با سوال در این مورد که ظریف با آمریکایی‌ها دیدار کرد یا نه پاسخ مشخصی نداد.
از سوی دیگر امانوئل ماکرون گفته امیدوار است دیدار آمریکا و ایران ظرف «چند هفته آینده» ممکن شود و ترامپ هم گفت «اگر شرایط فراهم باشند، حتما با چنین دیداری موافقت خواهم کرد». رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگار «ای بی سی» گفت تحقق چنین دیداری در هفته‌های آینده واقع‌گرایانه است. او البته در ضمن گفت: «در عین حال ایران باید بازیگر خوبی باشد» اگر نه با «نیروی خشونت» روبرو خواهد شد. ماکرون در ضمن خبر داد که با حسن روحانی تلفنی گفتگو کرده و به او گفته دیدار او با ترامپ می‌تواند منجر به توافقی تاریخی شود.
ترامپ در جای دیگری گفت: «به نظرم روحانی می‌خواهد دیدار داشته باشد. به نظرم ایران می‌خواهد این اوضاع را حل و فصل کند. این را بر پایه واقعیت می‌گویم یا بر پایه احساسم؟ بر پایه احساسم».
رئیس‌جمهور آمریکا که همیشه نگران تصویر خودش در رسانه‌ها هم هست تاکید کرد که از سفر دیروز ظریف به فرانسه غافلگیر نشده و ماکرون در این مورد از قبل به او خبر داده بود. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، هم گفته بود دعوت فوری از ظریف در شام غیررسمی شب اول نشست (جمعه) بین او و ماکرون و ترامپ و بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، مطرح شد. ماکرون هم تایید کرد که ترامپ از قبل خبر داشته است. به گزارش بلومبرگ، ایتالیایی‌ها اما تا پیش از رسانه‌ای شدن خبر هیچ اطلاعی از آن نداشتند در نتیجه اطلاع از این دعوت نه در سطح کل «گروه هفت» که تنها در عالی‌ترین سطح آن بوده است.
از ایران نیز واکنش‌های مثبتی نسبت به احتمال دیدار مطرح شده است. در حالی که آیت‌الله خامنه‌ای قبلا مذاکره با آمریکا را «سم» و مذاکره با ترامپ را «سم مضاعف» خوانده بود، حسام‌الدین آشنا، مشاور روحانی، در توئیتر نوشت: «حصر ایران خواهد شکست.» خود روحانی هم گفت: «اگر بدانم به جلسه‌ای بروم و با کسی ملاقات کنم که مشکلات مردم حل خواهد شد و کشور من آباد می‌شود دریغ نخواهم کرد؛ اصل منافع ملی است».
ترامپ امروز پیش از ترک فرانسه چند دیدار دیگر هم داشت. او از جمله با مرکل و رهبران مصر و هند، عبدالفتاح سیسی و نارندرا مودی، دیدار کرد. او در پایان اعلام کرد که نشست «گروه هفت» سال آینده در دووال واقع در میامیِ فلوریدا برگزار می‌شود که باشگاه گلفی متعلق به شرکت ترامپ است.
ماکرون قبلا گفته بود به دلیل اختلافات واضح بر سر مسائلی مثل تغییرات اقلیمی در پایان نشست امسال «گروه هفت» خبری از بیانیه مشترک نخواهد بود. نشست سال قبل با تشنج میان ترامپ و جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، پایان یافت تا خبری از بیانیه مشترک نباشد. در پایان اما به جای «بیانیه مشترک» سند کوتاهی از سوی «گروه هفت» منتشر شد که به جای پرداختن به مسائل مورد اختلاف مثل جنگل‌سوزی‌های آمازون و تغییرات اقلیمی به چهار موضوع مورد توافق می‌پردازد: بازرگانی جهانی، اوکرائین، لیبی و البته ایران.
در آغاز این سند می‌خوانیم: «رهبران گروه هفت می‌خواهند بر وحدت بزرگ خود و روحیه مثبت مناظره‌های خود تاکید کنند».
در مورد ایران این سند یک جمله ساده دارد: «ما در دو هدف اشتراک کامل داریم: کسب اطمینان از این‌که ایران هرگز به سلاح‌های هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند؛ تشویق صلح و ثبات در منطقه».
آیا ماکرونی که نشست بیاریتز را با انتظارات پایین آغاز کرده بود منجر به برگزاری دیدار تاریخی ترامپ و روحانی می‌شود؟ آیا چنین دیداری می‌تواند تغییری پایدار در خصومت بین ایران و آمریکا برقرار کند؟ هنوز معلوم نیست نام «بیاریتز» در تاریخ دیپلماتیک ایران و خاورمیانه ماندگار می‌شود یا نه.
