با افزایش هشدارها درباره خشکسالی شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، بسیاری در اسرائیل و اردن با نگرانی به منابع آبی مهم، اما محدود مشترک و رودخانه اردن در مرز دو کشور چشم دوخته‌اند. اما به‌گفته کارشناسان، این دو کشور به‌جای درگیری در این حوزه، به‌طور بی‌سابقه‌ای همکاری‌های خود در زمینه منابع آبی را توسعه داده‌اند. 

«هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی» سازمان ملل متحد ماه جاری در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد تغییرات آب‌وهوایی با سرعتی بالاتر از آن‌چه پیش از این نگرانش بودیم منابع آبی محدود کره زمین را تحت فشار قرار داده و این درحالی است که تقاضا برای آب بیش از هر زمانی در گذشته، افزایش یافته است.

اریکا وینتال، استاد رشته سیاست جهانی محیط زیست دانشگاه دوک آمریکا، در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه، با اشاره به بالا گرفتن هشدارها درمورد جنگ‌های قریب‌الوقوع بر سر آب، ازجمله در منطقه خاورمیانه، گفت: «آب منبعی است که می‌تواند رقبا و دشمنان را به جست‌وجو برای راه‌های عملی همکاری وادارد.»

وینتال از پایه‌گذاران رشته نوظهور دانشگاهی با عنوان «صلح زیست‌محیطی» است. او که به‌طور گسترده در زمینه مسائل دو کشور اسرائیل و اردن در رابطه با منابع آب کار کرده است، می‌گوید: «اگر به داده‌ها نگاه کنید، بیش از نزاع بر سر آب، همکاری در این زمینه را مشاهده می‌کنید و در جایی هم که تعارض وجود دارد، اغلب درگیری‌ها تنها کلامی است.»

اردن یکی از کم‌آب‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود که همواره با دوره‌های خشکسالی شدید رودررو بوده است. همکاری‌های این کشور در زمینه آب با اسرائیل، به مدت‌ها پیش از سال ۱۹۹۴ و پیمان صلح بین آن‌ها باز می‌گردد.

همکاری در زمینه آب در این منطقه از سال ۱۹۲۱ شکل گرفت، زمانی‌که پینهاس روتنبرگ، مهندس یهودی روس که به فلسطین رفته بود، مقام‌های بریتانیا و خاندان سلطنتی هاشمی را برای تایید ساخت نیروگاه برق آبی در محل تلاقی سرشاخه یرموک با رود اردن متقاعد کرد. پس از تاسیس کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸، حتی در دهه‌هایی که اردن و اسرائیل به‌طور رسمی در جنگ بودند، این همکاری‌ها ادامه داشت.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، در دوره نخست‌ بنیامین نتانیاهو، توافق‌ها و همکاری‌ها در حوزه آب نیز مانند دیگر روابط دوجانبه میان اردن و اسرائیل کمرنگ شده بود. منتقدان نتانیاهو را متهم می‌کنند که به‌دنبال برقراری پیوندهای عمیق‌تر با دشمنان جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیج فارس، کشور اردن را نادیده گرفته بود. 

اما با روی کار آمدن نفتالی بنت از ماه ژوئن در اسرائیل و امضای بزرگ‌ترین قرارداد میان دو کشور در حوزه آب، به‌ نظر می‌رسد که روند سال‌های اخیر تغییر کرده است.

گیدون برومبرگ، مدیر اسرائیلی شرکت «اکوپیس میدل ایست» (EcoPeace Middle East)، می‌گوید فناوری‌های جدیدی با کاهش هزینه نمک‌زدایی از آب دریا، آن را به یک «کار سودآور» تبدیل کرده که سرمایه‌گذارانی از اسرائیل، اردن و امارات متحده عربی به آن علاقه نشان داده‌اند. به گفته او، این بدان معناست که اسرائیل- یکی از کشورهای پیشروی جهان در زمینه نمک‌زدایی از آب دریا- می‌تواند بدون تهدید تقاضای داخلی، مقدار بیشتری آب به کشور اردن بفروشد که بخشی از آن می‌تواند از آب شیرین طبیعی دریاچه جلیل باشد. 

براساس این گزارش، اسرائیل حالا انگیزه جدیدی برای تامین آب اردن دارد، زیرا به گفته کارشناسان، درمقابل آن چیزی از اردن می‌خواهد.  

دولت بنت برای برآورده کردن تعهدهای مربوط به توافق اقلیمی ۲۰۱۵ پاریس، در بخش انرژی اسرائیل، کاهش دست‌کم ۸۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای را هدف‌گذاری و تصویب کرده است. این درحالی است که براساس ارزیابی‌های متعدد، اسرائیل برای افزایش تولید برق خورشیدی در آن کشور به‌اندازه کافی زمین ندارد و برای رسیدن به هدف زیست محیطی خود باید این نوع انرژی پاک را از اردن خریداری کند. 

برومبرگ که شرکت زیر نظرش بر حل بحران آب در اسرائیل، اردن و مناطق فلسطینی متمرکز است، می‌گوید: «حالا برای نخستین‌بار، همه طرف‌ها چیزی برای فروش و چیزی برای خرید خواهند داشت.»

او فرصت‌ها برای بازسازی اعتماد میان اسرائیل و اردن را محدود دانست و افزود: «این همسویی بی‌سابقه منافع می‌تواند به ترمیم روابط دیپلماتیک نیمه‌گسسته کمک کند». به گفته برومبرگ، «آب و انرژی یکی از آن فرصت‌های نادر است».

نفتالی بنت کمی پس از آغاز کار خود در ماه ژوئیه سفری به امان داشت و در دیدار با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، بر توسعه روابط میان دو کشور تاکید کرد. براساس توافقی که پس از آن میان دو کشور برقرار شد، اسرائیل متعهد شده است تا میزان آب صادراتی خود به اردن را ۵۰میلیون متر مکعب افزایش دهد. براساس این قرارداد، اسرائیل میزان صادرات مجاز اردن به مناطق فلسطینی در کرانه باختری رود اردن را به چهار برابر مقدار پیشین افزایش داد.