علی خاتمی، نماینده علی خامنه‌ای در استان زنجان، در خطبه‌های نماز جمعه با اشاره به کاهش نرخ رشد جمعیت در کشور گفت به خاطر غفلت بعضی‌ها و توطئه دشمنان علی‌رغم تأکیدات رهبر انقلاب بر ضرورت افزایش جمعیت، کمتر به این موضوع توجه می‌شود.

تصویب طرح جمعیت و تعالی خانواده، سخنرانی‌های رهبر جمهوری اسلامی ایران و دیگر روحانیون باهدف افزایش جمعیت، مخالفت با اصلاح ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی برای ممنوعیت ازدواج کودکان و در نظر گرفتن بسته‌های تشویقی مثل اهدای زمین به افرادی که صاحب فرزند سوم می‌شوند، از نگرانی‌های جدی حاکمیت از کاهش جمعیت در ایران، خبر می‌دهد. مسئله‌ای که افراد نزدیک به حکومت و رسانه‌های وابسته به آن‌ها، از آن به‌عنوان بحرانی یاد می‌کنند که به مرز هشدار رسیده است.

ابلاغ سیاست‌های کلی رهبر ایران در مورد جمعیت، سرنوشت بسیاری از امور فرهنگی و بهداشتی در حوزه زنان و کودکان را به طور کامل تغییر داد. علی خامنه‌ای، پس از این که در سخنرانی اردیبهشت‌ماه خود در سال ۹۲، از اشتباهات دهه ۷۰ برای کنترل جمعیت در ایران سخن گفت، از مسئولان اجرایی خواست تا جوانی جمعیت و افزایش نرخ باروری را در کشور در اولویت قرار دهند.

او در این زمینه گفته است: «اخیراً دستگاه تبلیغاتی دولت انگلیس خبیث تجویز نسخه هم کرده که ایران برای سی میلیون جمعیت، خیلی کشور خوبی خواهد بود! چشمتان چهارتا! ان‌شاءالله این جمعیت به ۱۵۰ میلیون هم خواهد رسید. سیاست‌های جمعیتی کشور - آن‌هایی که دنبال می‌کردیم - سیاست‌های غلطی بود.»

یکی از مهم‌ترین تبعات سخنرانی آقای خامنه‌ای این بود که سازمان‌های مردم‌نهاد و خانه‌های بهداشت که در نقاط حاشیه‌ای و محروم، راه‌های پیشگیری از بارداری‌های پی‌در‌پی را آموزش می‌دادند، از ادامه فعالیت منع شوند و جمعیت کودکان فقیر در نقاط حاشیه‌ای به‌خصوص پس از هدفمندی یارانه‌ها، به‌سرعت افزایش پیدا کند.

او در سخنانی دیگر گفت: «مسئله فرزندآوری و مسئله نسل بسیار مهم است؛ این موضوعی است که بنده بارها در این چند سال اخیر تکیه کرده‌ام و تأکید کرده‌ام، [ولی] متأسفانه حالا که انسان نتایج را نگاه می‌کند، معلوم می‌شود که خیلی این تأکیدها تأثیر زیادی نداشته. اینها احتیاج دارد به قانون، احتیاج دارد به دنباله‌گیری جدی دستگاه‌های اجرائی و بایستی به جد مسئله فرزندآوری را مهم دانست و از پیری جمعیت ترسید.»

در راستای تأمین نظر رهبر جمهوری اسلامی، سال گذشته برای گسترش ازدواج و افزایش فرزندآوری طرحی با عنوان «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» در مجلس شورای اسلامی مطرح و در روزهای پایانی اسفند ۱۳۹۹ تصویب شد. غیراجباری شدن آزمایش‌های غربالگری جنین و ممنوعیت توزیع رایگان وسایل پیشگیری از بارداری در مراکز بهداشتی بخش‌هایی از این طرح بود که بسیار خبرساز شده بود. اما این طرح پس از بررسی در شورای نگهبان، با ایرادها و ابهام‌های بسیاری روبه‌رو شد و حدود یک هفته پیش برای اصلاح به مجلس بازگردانده شد.

جمهوری اسلامی از همه ابزارها از تشویق تا تنبیه استفاده کرده است تا ماشین فرزندآوری را برای قدرت‌طلبی‌های حکومت در داخل و منطقه، فعال کند، اما زنان مقاومت کرده‌اند. فاطمه محمد بیگی، دبیر کمیسیون مجلس اسلامی، از تسهیلات بانکی و وام برای اجاره، خرید خانه و اولویت در واگذاری مسکن برای فرزندآوری نام برده است. افزون بر آن، والدین شاغل برای هر فرزند، افزایش ضریب حقوق دارند و بالاخره تسهیلات بیمه‌ای که در مالیات تخفیف می‌دهد.

درحالی‌که بسیاری از کارشناسان معتقدند که به دلیل مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های زیست‌محیطی از جمله کمبود آب، کشور ظرفیت لازم برای همین مقدار جمعیت را نیز ندارد، رهبر جمهوری اسلامی تأکید می‌کند که جمعیت باید به ۱۵۰ میلیون برسد.