درحالیکه در ماههای اخیر آمریکا و کشورهای اروپایی بارها درمورد تشدید نقض تعهدهای برجامی به جمهوری اسلامی هشدار داده و خواستار بازگشت ایران به مذاکرات احیای برجام شدهاند، محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی ایران، از فراتر رفتن میزان ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی ایران از ۱۲۰ کیلوگرم و برنامهریزی برای تولید اورانیوم فلزی خبر داده است.
اسلامی روز شنبه، ۱۷ مهرماه، در برنامه «نگاه یک» شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران، درمورد ذخیره اورانیوم با غنای ۲۰درصد در ایران، گفت: «از رقم ۱۲۰ کیلو عبور کردهایم و در این موضوع از برنامه جلوتر هستیم.»
او افزود: «هم تولید سوخت ۲۰ درصد و ۶۰ درصد صورت گرفته و هم برنامهریزیهای تولید اورانیوم فلزی آغاز شده است.»
آژانس بینالمللی انرژی هستهای در اواسط شهریورماه، میزان ذخایر اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در ایران را ۸۴.۳ کیلوگرم ارزیابی کرده بود و پیش از آن، در گزارش خردادماه خود، آن را حدود ۶۳ کیلوگرم اعلام کرده بود.
رئیس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی درحالی از «آغاز برنامهریزی برای تولید اورانیوم فلزی» در ایران گفته است که پیش از این، جمهوری اسلامی ایران در دیماه ۱۳۹۹ اعلام کرده بود که تحقیقات برای تولید اورانیوم فلزی بهعنوان سوخت راکتور تحقیقاتی تهران را آغاز کرده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی در مردادماه ۱۴۰۰، از تولید ۲۰۰گرم اورانیم فلزی با غنای ۲۰درصد در ایران خبر داد که درپی آن آمریکا و کشورهای اروپایی خواستار توقف فوری تولید اورانیوم فلزی شدند و اعلام کردند که «هیچ دلیل غیرنظامی» برای تولید آن وجود ندارد.
اسلامی در این گفتوگو بار دیگر کارکرد اورانیوم فلزی برای ایران را استفاده از آن بهعنوان سوخت راکتور تهران عنوان کرد و گفت: «برای تولید سوختی بهعنوان جایگزین سوخت ۲۰ درصد در راکتور تهران نیازمند اورانیوم فلزی هستیم زیرا سوخت جدید، کارآمدی بالاتری دارد.»
او افزود: «با اینکه تولید اورانیوم فلزی برای آمریکاییها خطر محسوب میشود، ما آنچه را برای منافع ملیمان لازم باشد، انجام میدهیم.»
براساس توافق برجام، جمهوری اسلامی ایران تنها اجازه غنیسازی محدود اورانیوم تا ۳.۶۷ درصد را داشت و غنیسازی ۲۰درصدی و ۶۰درصدی در واقع نقض تعهدهای برجامی ایران است که جمهوری اسلامی درپی خروج آمریکا از توافق هستهای در پیش گرفت.
جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در ماههای گذشته مذاکرات غیرمستقیمی را برای احیای توافق برجام آغاز کردند که شش دور آن در قالب نشستهای کمیسیون مشترک برجام در وین، پایتخت اتریش، برگزار شد.
هدف از این مذاکرات، بازگشت جمهوری اسلامی ایران به تعهدهای برجامی خود در مقابل رفع تحریمهای هستهای آمریکاست. مذاکرات برای احیای برجام از اواخر خردادماه متوقف شد و طرف ایرانی اعلام کرده بود که پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران ادامه خواهد یافت؛ اما با گذشت بیش از دوماه از فعالیت دولت رئیسی و درخواستهای مکرر طرفهای مذاکرات، هنوز تاریخی برای ادامه مذاکرات احیای برجام مشخص نشده است.
این درحالی است که طرفهای مذاکرات هشدار میدهند که فرصت بازگشت به مذاکرات نامحدود نیست و با گذشت زمان و پیشرفت روزافزون برنامه هستهای ایران، ممکن است احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ غیرممکن شود.