میان لجاجت و سرسختی ایران و نرمش و التماس آمریکا رابطه مستقیمی بر قرار شده است؛ زیرا به همان میزان که آمریکا در پیوند به گفت‌وگوهای هسته‌ای در برابر ایران کوتاه می‌آید و عقب نشینی می‌کند، تهران نیز به همان پیمانه سر سختی و مقاومت خود را افزایش می‌دهد. این در حالی است که طولانی شدن زمان گفت‌وگوها تا رسیدن به تفاهم نهایی، بسیاری از واقعیت‌ها را بر روی زمین تغییر می‌دهد و این همان چیزی است که ایران دنبال آن است.

البته ایران به خوبی آگاه است که در حال حاضر خاورمیانه از فهرست اولویت‌های ایالات متحده آمریکا بیرون شده و اکنون اهمیت این منطقه از نگاه منافع و منابع تهدید برای واشنگتن در به‌سر رساندن توافق هسته‌ای خلاصه می‌شود. تناقض آشکار میان گفتار و رفتار آمریکا این واقعیت را به روشنی بازتاب می‌دهد؛ زیرا در حالی که آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری با همتایان اسرائیلی و اماراتی خود، هشدار می‌دهد که فرصت چندانی برای احیای برجام باقی نمانده و اگر تهران به تعهدات هسته‌ای اش بر نگردد، واشنگتن آماده است که گزینه‌های دیگری را مورد بررسی قرار دهد، اما در عمل وزارت خزانه‌داری آمریکا، نام «مجتمع صنعتی ماموت» و «شرکت ماموت دیزل» ایرانی را از لیست تحریم‌ها بیرون کرده است. در حالی‌که این شرکت‌ها به دلیل تولید و وارد کردن محصولات نظامی و نقش آن‌ها در برنامه موشکی ایران، در زمان دولت ترامپ در سبتامبر ۲۰۲۰ مورد تحریم قرار گرفته بودند. این اقدام جدید واشنگتن در زمانی صورت می‌گیرد که گفت‌وگوها برای احیای برجام پس از چند ماه مذاکرات غیر مستقیم میان تهران و واشنگتن به حالت تعلیق در آمده است. هر چند مقامات ایرانی در هفته‌‌های اخیر اعلام کردند که آماده هستند به دور هفتم گفت‌وگوها باز گردند، اما زمان آن را تعیین نکرده اند.

تلاش ایران در بهره‌برداری از وقت برای تغییر دادن واقعیت‌های موجود و تحمیل واقعیت‌های جدید، به دوره ترامپ بر می‌گردد؛ بعد از این‌که ترامپ از برجام بیرون شد، ایران به گونه سیستماتیک به تقویت برنامه هسته‌ای و نقض تعهدات برجامی آغاز کرد و خود را از قیودی که بر مقدار ذخیره سازی اورنیوم غنی شده در برابر کاهش تحریم‌ها وضع شده بود، گام به گام رها ساخت و این کار را به جایی رساند که دیگر بازگشت به برجام اهمیت اصلی خود را از دست داد.

این در حالی است که تناقض در گفتار و رفتار آمریکا کما کان ادامه دارد. هر چند آنتونی بلینکن تأکید می‌کند که دولت آمریکا برای مقابله با تهدید ایران، همه گزینه‌های ممکن را بر رسی خواهد کرد، اما واقعیت این است که واشنگتن تمایلی برای استفاده از همه اهرم‌های فشار و جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران ندارد، بلکه تنها به سیاست دادن هویج بسنده می‌کند، بدون این‌که دستی به چماق تهدید ببرد. ایران از این وضعیت به سود خود بهره‌برداری می‌کند و بر سرسختی و لجاجت ادامه می‌دهد؛ چرا می‌داند که اکنون خاورمیانه در فهرست اولویت‌های آمریکا قرار ندارد و دولت آمریکا برای مقابله با گسترش نفوذ چین، مشغول تشکیل ائتلاف‌های جدید است تا توازن قوا را در اوقیانوس هند و اقیانوس آرام تغییر دهد.

ممکن است اعتماد دولت آمریکا به برخورد اسرائیل با ایران معطوف باشد. چون اسرائیل تا به حال اصرار دارد که باید آمریکا از طریق وضع تحریم‌های اضافی، فشارها بر ایران را افزایش دهد و این هشدار را به تهران بفرستد که اگر به کارکرد تحریک آمیز هسته‌ای اش ادامه دهد، واشنگتن احتمالا گزینه نظامی را روی دست خواهد گرفت. اما در عین حال آمریکا هراس دارد که اقدامات این چنینی شاید واکنش ایران را بر انگیزد و کار را سخت تر کند؛ چون تلاشی که در گذشته برای تخریب تأسیسات غنی سازی اورانیوم ایران صورت گرفت و تهران آن را به اسرائیل نسبت داد، بهانه‌ای شد برای رژیم ایران تا برنامه هسته‌ای‌اش را سرعت بخشد و برای بازدید بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای از تأسیسات هسته‌ای خود، قیودی ایجاد کند.

ایران برای بازگشت به گفت‌وگوها، امروز و فردا می‌کند، تا از یک سو نشان دهد که اشتیاق و علاقه‌مندی چندانی به بازگشت به برجام ندارد و از سوی دیگر با بهره‌برداری از عامل وقت، تلاش می‌کند برخی واقعیت‌ها را تغییر دهد تا به نقطه‌ای برسد که دیگر قیودی بر برنامه هسته‌ای اش وضع نگردد. از این رو بهتر است برای تعامل با این سناریو آمادگی گرفته شود. بلکه لازم است کشورهای منطقه، به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس برای رویارویی با آن خود را آماده کنند. چرا که شکست فشارهای آمریکا بر ایران، تنها به توافق هسته‌ای منحصر نمی‌شود، بلکه گسترش پروژه توسعه‌طلبانه ایران در منطقه را نیز در بر می‌گیرد که در این صورت خاورمیانه به میدانی برای جنگ‌های نیابتی تهران و تل‌آویو مبدل خواهد شد و مداخلات و تاخت‌وتازهای نظامی تهران بر کشورهای عربی خلیج فارس و برخی دیگر از کشورهای عربی افزایش خواهد یافت و در  نتیجه امنیت و ثبات منطقه به شدت آسیب خواهد دید.