آیت‌الله شیخ محمدباقر ایروانی، استاد حوزه در شهر نجف عراق، شاید محتمل‌ترین گزینه برای جانشینی آیت‌الله سید‌علی سیستانی باشد که حالا ۹۲ سال دارد. این احتمال جانشینی زمانی افزایش یافت که آیت‌الله سید محمد سعید حکیم، فقیهی که احتمال می‌رفت پس از آیت‌الله سیستانی به‌عنوان «عالی‌ترین مرجع» شناخته شود، در سپتامبر گذشته براثر سکته قلبی از دنیا رفت.
به گزارش العربیه، شیخ محمدباقر ایروانی، درهای «دیوان» خود یا آنچه در سنت فقهای نجف به «البرانی» معروف است را همواره به روی اساتید حوزه و علما باز گذاشته است و با آنها درباره مسائل فقهی گفتگو می‌کند. او شخصا از بازدیدکنندگان پذیرایی می‌کند و به‌محض تمام شدن گفتگوها، بدون حضور هیئت همراه، نگهبان یا قوانین سخت‌گیرانه، آنها را همراهی می‌کند.
این نحوه برخورد آیت‌الله ایروانی، ازنظر برخی افراد اقدامی هوشمندانه تلقی می‌شود زیرا او نه خودش را در محضر آیت‌الله علی سیستانی به‌عنوان مرجع دینی معرفی کرده و نه رساله و کتابی از فتواهایش را برای مراجع تقلید چاپ کرده است. آیت‌الله ایروانی شبکه‌ای از معتمدین در شهرها و روستاهای عراق نیز ایجاد نکرده و تنها به جلسه‌های بحث خصوصی که در دیوانش برگزار می‌شود، بسنده کرده است، جلسه‌هایی که به نظر می‌رسد گامی رو به جلو و راهگشای او در آینده خواهد بود.
در «صحن الحیدری» واقع در حرم امام علی در شهر نجف، حدود ۶۰۰ طلبه پای درس شیخ محمدباقر ایروانی شرکت می‌کنند، جلسه‌هایی که برای طلاب معادل مدرک دکتری در دانشگاه‌ها در نظر گرفته می‌شود. حضور گسترده طلاب حوزه در درس آیت‌الله ایروانی، او را صاحب بزرگ‌ترین کلاس خارج فقه در نجف کرده است. به عقیده شاگردانش او نه‌تنها از فقه و دانش برخوردار است، بلکه شیوایی بیان و ویژگی‌های شایسته اخلاقی نیز دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
همین ویژگی‌ها باعث شده است هنگامی‌که شیخ ایروانی «دیوان» را افتتاح کرد، با استقبال گسترده بزرگان حوزه علمیه نجف مواجه شود و حتی علمایی از سایر کشورها در این گفتگوها حاضر شوند.
به گزارش العربیه، یک منبع آگاه درباره واکنش دفتر آیت‌الله سیستانی به استقبال گسترده از کلاس‌های آیت‌الله ایروانی و میزان محبوبیت او می‌گوید: «آنچه برای آقای سیستانی اهمیت دارد حفظ خواسته و منافع مردم است. بنابراین آیت‌الله سیستانی به فعالیت‌های شیخ باقر ایروانی اعتراضی ندارد بلکه به‌احتمال زیاد رضایت ضمنی نیز وجود داشته باشد.»
این‌طور به نظر می‌رسد که آیت‌الله ایروانی بر سر جانشینی آیت‌الله سیستانی با ممانعت سایر رقبایش نیز مواجه نباشد و با توجه به پایگاه مردمی که دارد، رقبایش به او اجازه دهند پایه‌های مرجعیت خود را مستحکم‌تر کند، به‌ویژه که با بعضی از آنها روابط دوستانه‌ای دارد.
شیخ ایروانی حدود ۷۲ سال دارد که حدود ۳۰ سال از آن را به تدریس مباحث «خارج فقه» گذرانده است، علاوه بر آن حدود ۱۵ سال به تدریس در سطوح عالی مشغول بوده است که معادل فوق‌لیسانس محسوب می‌شود.
آیت‌الله ایروانی در زمره فقهای صاحب‌نظر علمی قرار می‌گیرد و دانشجویان زیادی از کشورهای عراق، ایران، افغانستان، پاکستان، عربستان سعودی، قطر و بحرین در کلاس‌های او حاضر می‌شوند. او از فقیهانی است که در پی ارائه بینش معتدل‌تری نسبت به اسلام است.
آیت‌الله ایروانی که متولد عراق است، در زمان صدام حسین به ایران مهاجرت و در حوزه علمیه قم تحصیل کرد و پس از بازگشت به عراق به کار پژوهشی خود ادامه داد. او در طول سال‌های فعالیت علمی‌اش، وارد سیاست و کار حزبی نشده است و گفته می‌شود اگر به‌عنوان عالی‌ترین مرجع شناخته شود به‌احتمال زیاد رویکرد مرحوم سید ابوالقاسم خویی یعنی پرداختن به فتوا را دنبال خواهد کرد و دخالتش محدود به موارد ضروری می‌شود که به جان و منافع مردم مرتبط باشد.
شیخ محمدباقر ایروانی، مخالف استفاده از دین در سیاست و همچنین مخالف خشونت، تروریسم و افراط‌گرایی بوده و از اعتدال، گفتگو و اصلاحات از روش‌های مسالمت‌آمیز حمایت می‌کند. انتظار می‌رود که ویژگی‌های اخلاقی آیت‌الله ایروانی شامل آرامش، منطقی و منعطف بودن، در عملکرد او و مراجع تقلیدش در اوضاع عراق و سایر کشورهای عربی منعکس شود و به صلح بیشتر در منطقه بینجامد.
