استاد برات‌علی فدایی هروی، از شاعران به نام و مطرح افغانستان، در ۹۳ سالگی در شهر هرات بدرود حیات گفت. به‌دلیل بیش از ۷۰ سال فعالیت ادبی به او لقب شیخ الشعرا داده بودند. خانواده استاد فدایی هروی وفات او را تایید کرد و کاربران شبکه‌های اجتماعی در باره مرگش نوشتند. استاد فدایی هروی از چهره‌های مطرح شعر فارسی به‌خصوص در قصیده‌سرایی بود. قصیده حماسی او که در دوره مقاومت در مقابل تهاجم روس‌ها سروده بود، سال‌ها ورد زبان اهل مقاومت بود. آن قصیده با این بیت آغاز می‌شود:

روس‌ها از ملک ما بیرون شوید

ورنه غرق رودبار خون شوید

این بخارا نیست خاک اولیاست

این خراسان قلب پاک آسیاست

برات‌علی فدایی در سال ۱۳۰۷ خورشیدی در محله خواجه عبدالله مصری در مرکز شهر هرات زاده شد. او در پنج‌سالگی در مدرسه زادگاهش خواندن و نوشت را آموخت. نزدیکانش می‌گویند در ۱۲‌سالگی دیوان شعرای بزرگ را می‌خواند. در جوانی به کارهای دولتی مشغول بود و در اداره محلی استان بادغیس در همسایگی هرات کار می‌کرد؛ اما انتشار یک شعر طنز از او که علیه شهردار آن زمان نوشته بود، باعث شد تا استاندار و شهردار بادغیس به حکومت مرکزی علیه او شکایت کنند و از کار در بادغیس عزل شود.

روح طغیانگر و عاصی فدایی هروی باعث شد که نتواند در ادارات استبدادی دولت کار کند. کار دولتی را ترک کرد و به قنادی پدر پناه آورد.

 استاد برات‌علی فدایی با سقوط جمهوریت سردار محمد داود (آوریل ۱۹۷۸) و روی کار آمدن حکومتی با حمایت روس‌ها، به ایران مهاجرت کرد. او در آنجا نخستین حلقه شعر مقاومت را ایجاد کرد و تعدادی از شاعران پیش‌کسوت و جوان در اطرافش گرد آمدند. بسیاری از شاعران معاصر، او را سرسلسله شعر مقاومت افغانستان می‌دانند. فدایی هروی در دهه ۷۰ شمسی به افغانستان و زادگاهش هرات بازگشت و تا زمان مرگ در هرات زندگی کرد. او در هرات نیز تا زمانی که پاهایش رمق همراهی داشت، در محافل ادبی شرکت می‌کرد و سروده‌های خود را می‌خواند. بعدها بیشتر شعرهایش را به شاگردانش ‌داد تا در انجمن‌ها بخوانند.

از برات‌علی فدایی آثاری منتشر شده است؛ حریم راز، فریاد خون، گنج اسرار و راز سخن از آثار منتشر شده او است. او یکی دو اثر منتشر نشده نیز دارد. 

استاد فدایی شاعری حماسه‌سرا بود. او بیشتر مفاهیم عارفانه را در شعرهای خود استفاده می‌کرد و اغلب در قالب قصیده شعر می‌سرود. البته بخشی از شعرهای او مضامین مذهبی دارند. هرچند فدایی هروی از نام‌های آشنا در افغانستان بود، اما کمتر در اجتماع حاضر می‌شد.

او در سال‌های آخر خانه‌نشین شده بود و اهل قدرت سراغی از او نمی‌گرفتند. در سال ۱۳۹۳ خورشیدی، به‌پاس فعالیت‌های ادبی او، انجمن ادبی ناظم هروی به نام فدایی هروی تغییر نام داد و در چند سال گذشته شاعران هرات چندین پاسداشت برای او برگزار کردند.

فدایی هروی را می‌توان آخرین بازمانده شاعران پیش‌کسوت قرن ۲۰ افغانستان دانست. با مرگ او سلسله شاعران نسل اول قرن ۲۰ به پایان رسید و جز یادی از این چهره‌های تابناک ادب فارسی، چیزی دیگری باقی نمانده است.

نمونه‌ای از شعر فدایی هروی

تا چشم دل به روی تو دلبر نظر نکرد   دل ترک جان نگفته و جان ترک سر نکرد

پروانه‌سان به شعله عشق تو تا نسوخت   عاشق ز حال خويش صبا را خبر نکرد

يا پيک صبح بر من مسکين نظر نداشت   يا بر جوار کوی تو جانا گذر نکرد

خاکت به سر، دلا! که ز هجر رخ نگار   بر سنگ خاره، شعله آهت اثر نکرد

عمری تو لاف عشق و محبت زدی و يار  غير از حديث صحبت اغيار سر نکرد

ای مرغ پرشکسته‌! از اين دام ابتلا    کس بی‌وقوف، جان سلامت بدر نکرد

در راه عشق‌، توشه صبر و تحملی   آن‌کس که برنداشت‌، به جرأت سفر نکرد

دوشينه پير ميکده می‌گفت‌: نوش باد  آن را که باده خورد و ز مستی حذر نکرد

کو عاشقی که تن به رضای قضا نداد   و آنگاه بردباری حکم قدر نکرد

با درد و غم بساز، فدايی‌ که روزگار   جز زهر کين به کاسه اهل هنر نکرد