نشست کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران که روز دوشنبه، هشتم آذر ۱۴۰۰، برگزار شد، به بررسی آخرین وضعیت تولید و تجارت کالاهای کشاورزی ایران در سالهای گذشته اختصاص داشت. در این جلسه، به موضوع‌های مختلفی پرداخته شد که یکی از قابل توجه‌ترین مسائل، صادرات خرما بود؛ البته به نام و به کام کشورهای دیگر.
امیرحسین زرگرزاده، از صادرکنندگان خرمای ایران، در این نشست گفت: «در سالهای اخیر، فعالیت تجار پاکستانی برای خرید خرمای استعمران ایران تشدید شده و تجار این کشور با رفت‌وآمد به خوزستان، خرمای استعمران این منطقه را از ایران خریداری و مجددا صادر می‌کنند.» به گفته او، تجار پاکستانی حتی به کرمان نیز رفت‌وآمد دارند و خرمای شاهانی این منطقه را از کف بازار جمع می‌کنند.
زرگرزاده با ابراز تاسف از چنین وضعیتی تاکید کرد: «در حال حاضر، پاکستان بازارهای بیش از ۳۰ ساله خرمای ایران در جهان را تصاحب کرده است و آن‌طور که از رفت‌وآمد مقام‌های دولتی این کشور به ایران برمی‌آید، به دنبال تهاتر خرما با ایران‌اند.»
این صادرکننده خرما معتقد است که پاکستان در سال ۱۴۰۰، به طور قطع بازار صادراتی خرمای ایران را بیش از سالهای گذشته در اختیار خواهد گرفت.
ابراز نگرانی این فعال اقتصادی در شرایطی است که آمار گمرک و واردات از مبادی رسمی در سالهای گذشته نشان می‌دهد که هند اولین واردکننده خرمای ایران بوده است و بعد از آن پاکستان و قزاقستان قرار داشته‌اند و حالا پاکستان قصد دارد با خرید مستقیم محصول از کشاورز ایرانی بازارهای جهانی را به تصرف خود دربیاورد.
چرا تولیدکنندگان ایرانی خرما را صادر نمی‌کنند؟
بر اساس آمارهای رسمی گمرک، در طول هفت ماه نخست سال ۱۴۰۰، چهار میلیون و ۶۴۰ هزار تن انواع محصولات کشاورزی، دامی، شیلاتی و غذایی به سایر کشورها صادر شده که از این میان، سهم خشکبار ۵۵۴ میلیون دلار و سهم خرما فقط ۱۱۷ میلیون دلار بوده است.
به گفته محسن رشید فرخی، رئیس انجمن ملی خرمای ایران، افزایش سه تا چهار برابری هزینه‌های حمل‌و‌نقل، مشکلات بازگشت ارز به ایران و مشخص نبودن ارزش پول ملی از مشکلات پیش روی صادرکنندگان خرما است.
او با اشاره به اینکه متوسط برداشت خرما در ایران همیشه بین یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن بوده است، به ایسنا گفت: «در حال حاضر رقابت ما در بازارهای هدف با کشورهای رقیب بسیار سخت شده است. یکی از مشکلات صادرکنندگان بازگشت پول است که باید فقط از طریق صرافی‌ها باشد و همین امر ضرروزیان بسیاری به آن‌ها وارد کرده است. البته قوانین خلق‌الساعه مانند ممنوعیت صادرات که سال ۱۳۹۷ اجرایی شد هم به صادرکنندگان ضرروزیان زیادی زده است.»
به گفته رئیس انجمن ملی خرمای ایران، «قیمت خرما نسبت به قیمت‌های تورمی کشور رشد چندانی نداشته است. از طرفی همیشه قیمت‌ها در بازار بر اساس سیستم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و باید به گونه‌ای باشد که صادرکننده بتواند آن را در بازار خارجی عرضه کند، تولیدکننده از فروش آن راضی باشد و در توان خرید مصرف کننده نیز باشد.»
خرید تضمینی و حمایت، فقط در حد حرف
ابراز نگرانی این فعالان اقتصادی از وضعیت تولید و صادرات خرمای ایران در شرایطی است که پیش از این هم بارها درباره به وضعیت تولیدکنندگان خرما هشدار و به آن‌ها وعده‌هایی داده شده است.
پنجم مرداد ۱۴۰۰، نماینده مردم دشتستان در مجلس در نامه‌ای به رئیس کمیسیون کشاورزی، تثبیت قیمت تضمینی ۱۲ هزار تومانی برای خرمای کبکاب دشتستان و حمایت از تولیدکنندگان خرما را خواستار شد و رئیس کمیسیون کشاورزی نیز با وزارت جهاد کشاورزی مکاتبه کرد.
مدیر جهاد کشاورزی آبادان در تاریخ ۱۴ شهریور، از کاهش تولید خرما به دلیل شرایط دشوار تامین آب خبر داد و در همین روز نماینده مردم شهرستان دشتستان در مجلس وعده داد که وزیر جهاد کشاورزی برای حمایت ویژه از تولید خرما، به دشتستان سفر می‌کند.
در تاریخ ۱۶ شهریور، مدیر جهاد کشاورزی خرمشهر با اشاره به کاهش ۲۰ درصدی تولید خرما در این منطقه گفت: «با توجه به خشکسالی و شوری آب پیش‌بینی می‌کنیم که کمتر از پنج هزار تن خرما از نخیلات خرمشهر برداشت شود و میزان تولید در مقایسه با سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش خواهد داشت.»
امام جمعه بوشهر ۲۵ شهریور، بعد از بازدید از برخی نخلستان‌های دشتستان و شنیدن درددل نخلداران، به آن‌ها وعده داد که مشکل خشکسالی و خرید تضمینی خرما را با مسئولان مرتبط مطرح می‌کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
۲۸ مهر نیز نماینده مردم فیروزآباد در تذکری شفاهی در صحن علنی مجلس، خرید تضمینی خرما از کشاورزان را خواستار شد.
اما همه این قول‌ها تاکنون بی‌فایده بوده است و نخلداران که برای تولید محصول خود زحمت زیادی می‌کشند و برای آبیاری، هرس، گرده‌افشانی و برداشت سالانه هزینه‌های زیادی متحمل می‌شوند، در پایان از سود بی‌نصیب می‌مانند و در چنین وضعیتی، طبیعی است ترجیح دهند خرما را به هر خریداری از هر کشوری و با هر عنوانی که باشد بفروشند و گفته‌ها و آرزوهای مسئولان مبنی بر اینکه خرمای ایران نشانی تجاری شود و جایگاه سوم جهان در تولید خرما به ایران اختصاص یابد و حتی بازار روسیه به تصرف خرمای ایرانی دربیاید، چندان محتمل به نظر نرسد.
